Θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την πραγματικότητα και να σταματήσουμε να γελιόμαστε: πολλοί πρόσφυγες αναγκαστικά και χωρίς τη θέλησή τους θα παραμείνουν στη χώρα μας. Θα μας βοηθήσει περισσότερο να καταλάβουμε την ευθύνη που φέρει ο καθένας μας για το μέλλον του τόπου, απαντώντας στο ερώτημα αν εκείνοι που θα μείνουν επιθυμούμε να ενταχθούν ή να παραμείνουν στο περιθώριο, αποτελώντας το άλλοθι των δεινών μας.
Η διαφορετικότητα προβληματίζει, τρομάζει και αποτελεί πρόσφορο έδαφος για εκτόνωση. Οι κουβέντες για το τσαντόρ, την μπούρκα, την αμπάγια ή απλώς τη μαντίλα δίνουν και παίρνουν, καθώς η θρησκεία και η ιδεολογία που ενέχει αντικατοπτρίζονται σε ενδυματολογικούς κώδικες και είθισται να κοτσάρουμε τα σύμβολα στα κεφάλια μας.
Όταν τα σύμβολα αυτά μας βρίσκουν ιδεολογικά σύμφωνους δεν μας ενοχλούν, όταν όμως μας βρίσκουν ιδεολογικά αντίθετους μας προκαλούν απέχθεια. Δεν μας ενοχλεί λοιπόν το πανί, αλλά η σημειωτική του.
Κάτι που προσβάλλει τη δική μας αισθητική, κάτι που για μας είναι σύμβολο καταπίεσης, για κάποιους άλλους, που έχουν μάθει να ζουν κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν είναι έτσι. Τι μπορούμε να κάνουμε με τη γυναίκα εκείνη που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει ακολουθώντας τους συγκεκριμένους θρησκευτικούς κανόνες; Είναι σχεδόν αδύνατον να την πείσουμε να τους αντικαταστήσει με τους δικούς μας κώδικες. Ας θυμηθούμε πώς ζούσαν οι γυναίκες στη χώρα μας πριν από 100 χρόνια. Η απόσταση αυτή δεν γεφυρώνεται.
Αντίθετα, ελπίδα υπάρχει για τη νέα γενιά των προσφύγων, καθώς η επένδυση στην παιδεία τους, αλλά και η επαφή με τους Έλληνες μαθητές, η συναναστροφή και η αποδοχή τους απ’ αυτούς, είναι ίσως το πιο δυνατό μέσο ένταξης που διαθέτουμε. Κι αυτό δεν θα γίνει μέσα στα κέντρα φιλοξενίας, αλλά μέσα στα ελληνικά σχολεία με τη συμμετοχή δασκάλων, μαθητών, γονέων. Η ευθύνη που φέρει κάθε ένας είναι μεγάλη. Από αυτούς εξαρτάται η ένταξη ή η περιθωριοποίησή τους. Αν σε λίγα χρόνια θα θεωρούν τη χώρα μας πατρίδα τους ή τη γη που τους στέρησε τις ευκαιρίες.
Ο πολιτισμός και η κουλτούρα μιας χώρας, ακόμα και τα δικαιώματα των γυναικών, δεν επιβάλλονται με το στανιό, ούτε με απαγορεύσεις, ούτε με τον φόβο. Η ελευθερία δεν βρίσκεται πάνω στα κεφάλια, αλλά μέσα τους. Θα πάρει πολύ χρόνο κι αυτό πρέπει να το έχουμε υπ' όψιν μας, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν τη δική μας διαφορετικότητα, ώστε να μπορέσουν να την κατανοήσουν, να την αποδεχτούν και κάποιοι ίσως να την υιοθετήσουν. Θα ήταν μεγάλο λάθος να ακολουθήσουμε την τακτική της απομόνωσης και εξαφάνισής τους σε γκέτο, αφού γνωρίζουμε τι αποτελέσματα θα φέρει.
Τα ρατσιστικά παραληρήματα δεν προσφέρουν καμία λύση, μόνο πόλωση και διχόνοια, προσθέτοντας ένα ακόμη εμπόδιο στον δύσκολο δρόμο της ένταξης, επιβεβαιώνοντας ότι οι θρησκείες, αντί να ενώνουν τους ανθρώπους, δυστυχώς τους χωρίζουν...
