Το 2ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ που θα λάβει χώρα τον Οκτώβριο αποτελεί μια ευκαιρία για αναστοχασμό και ανασύνταξη ενόψει μίας ακόμη δύσκολης περιόδου. Μάλιστα, για ένα κόμμα αριστερό και δημοκρατικό όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, αποτελεί αναγκαιότητα η όσο το δυνατό συχνότερη προσφυγή σε όργανα αμεσοδημοκρατικά που εμπλέκουν όλα τα μέλη στις διαδικασίες. Μια τέτοια κορυφαία διαδικασία είναι το συνέδριο και οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η σύγκλησή του άργησε να λάβει χώρα. Οι ειδικές συνθήκες του περασμένου καλοκαιριού αποτελούν αιτιολογία για αυτή την καθυστέρηση, αλλά εφόσον η νεοφιλελεύθερη επίθεση στην κυβέρνηση και τη χώρα δεν είναι κάτι που πρόκειται να σταματήσει, οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε τις δημοκρατικές διαδικασίες μας ως όπλο απέναντί της και όχι να τις παγώνουμε επ' αόριστον.
Η εμπειρία μας από τον πρώτο χρόνο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποκρυσταλλωθεί γρήγορα σε χρήσιμα συμπεράσματα, καθώς ο πολιτικός χρόνος είναι συνέχεια πυκνός. Η απότομη προσαρμογή στον ρεαλισμό μας έβαλε δύσκολα, ομολογουμένως, διλήμματα και έθεσε υπό αμφισβήτηση τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας μας. Παράλληλα, όμως, μας έκανε να αναμετρηθούμε στην πράξη με πράγματα τα οποία αντιμετωπίζαμε για χρόνια σε θεωρητικό επίπεδο.
Η επιτακτική ανάγκη χρηματοδότησης της οικονομίας, η πραγματική λειτουργία του κράτους πρόνοιας, η πρόκληση της διαχείρισης του προσφυγικού, η συνεννόηση με μια εχθρικά ουδέτερη Δημόσια Διοίκηση (τουλάχιστον ως προς τα υψηλόβαθμα στελέχη) είναι μερικά από τα ζητήματα που αντιμετωπίσαμε σε αυτό το κρίσιμο χρονικό διάστημα. Η ανταπόκρισή μας σε αυτά τα ζητήματα έδειξε ότι το στελεχιακό μας δυναμικό διέπεται από αίσθημα ευθύνης και ότι έχει ικανότητες. Παρ' όλη την εχθρική αντιμετώπισή μας από τα ΜΜΕ, η πραγματικότητα δείχνει ότι κάναμε βήματα μέσα σε αντίξοες συνθήκες ώστε να ανταποκριθούμε στις αυξημένες ανάγκες των πιο αδύνατων κοινωνικών ομάδων και αυτών που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Ωστόσο, αν θέλουμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες που έχει ο λαός από μια κυβέρνηση της Αριστεράς, δεν πρέπει να φοβόμαστε την αυτοκριτική, με στόχο να ανακαλύψουμε τα αδύνατα σημεία με σκοπό να τα διορθώσουμε. Η ταχύτητα με την οποία έχουμε κινηθεί μέχρι στιγμής θα ήταν ικανοποιητική υπό συνθήκες ομαλότητας, αλλά οφείλει να γίνει πολύ μεγαλύτερη υπό τις παρούσες συνθήκες κρίσης.
Ο έλεγχος του κρατικού μηχανισμού είναι ένα ζητούμενο και η αναμέτρησή μας με τις καθεστωτικές νοοτροπίες, που επικρατούν δυστυχώς ακόμα, πρέπει να είναι πιο αποφασιστική. Η ιδεολογική μας τοποθέτηση με τη μεριά του εργαζομένου μερικές φορές έχει ταυτιστεί με ιδεοληψία και υπάρχουν στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης τα οποία το εκμεταλλεύονται αυτό θεωρώντας το αδυναμία μας να τους πειθαρχήσουμε σε μια νέα νοοτροπία αποτελεσματικότητας και εξυπηρέτησης του πολίτη. Έτσι λειτουργούν ως κράτος εν κράτει, προσθέτοντας στη φύση ενός συχνά καταπιεστικού οικονομικού συστήματος μια καταπίεση του πολίτη υπό το βάρος κάποιων δημόσιων λειτουργών που δρουν εν είδει φεουδάρχη.
Αυτό που μπορεί να κάνει το συνέδριό μας είναι να θέσει το ζήτημα στη σωστή του διάσταση και να μας δώσει και την ιδεολογική και θεωρητική κατάρτιση να αντιμετωπίσουμε αυτά τα καθεστωτικά φαινόμενα. Θεωρώ πως είναι η ώρα η Δημόσια Διοίκηση να εκσυγχρονιστεί πραγματικά και να πάρει εκείνα τα στοιχεία από τον ιδιωτικό τομέα που τον καθιστούν αποτελεσματικότερο, όπως τα αξιοκρατικά κριτήρια και τα μετρήσιμα αποτελέσματα. Μην ξεχνάμε πως η ουσία του κράτους πρόνοιας βρίσκεται στη φύση των στόχων που θέτει και όχι στον τρόπο αξιολόγησής τους. Για παράδειγμα, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας μπορεί να παράξει μετρήσιμα αποτελέσματα ως προς την αντιμετώπιση των περιστατικών και τη βελτίωση της υγείας των πολιτών, χωρίς αυτό να σημαίνει περικοπές κατά τη νεοφιλελεύθερη συνταγή.
Ένα δεύτερο σημείο συμβολής μου στον δημόσιο προσυνεδριακό διάλογό μας είναι η αναβάθμιση του ζητήματος της αποκέντρωσης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όντας βουλευτής επαρχίας και έχοντας θητεύσει σε αυτοδιοικητικές θέσεις, μπορώ να διαβεβαιώσω ότι το πραγματικό κύτταρο της δημοκρατίας είναι η τοπική αυτοδιοίκηση και ειδικά οι πρώτες βαθμίδες της. Εκεί ο πολίτης έρχεται σε άμεση επαφή με τους εκλεγμένους, μπορεί να έχει ενημέρωση από πρώτο χέρι και να συμβάλλει αν θέλει ουσιαστικά στην επίλυση των προβλημάτων που τον απασχολούν. Όσο λιγότεροι μεσολαβούν μεταξύ της τελικής απόφασης και του υποκειμένου αυτής, που είναι οι πολίτες, τόσο το καλύτερο για τη δημοκρατία. Άρα οφείλουμε να κατοχυρώσουμε με τις νέες καλλικρατικές δομές περισσότερες και ουσιαστικότερες αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτό άλλωστε ήταν πάγιο αίτημα της Αριστεράς από παλιότερες, δυσκολότερες εποχές και οι τότε σύντροφοι είχαν την οξυδέρκεια να καταλάβουν τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Οι ελληνικές κοινότητες και όχι το περιβόητο DNA ήταν αυτές που αποδεικνύουν τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού ως κοιτίδα δημοκρατίας. Και αν παρατηρούνται στοιχεία παρακμής ακόμα και εκεί, αυτό είναι σημείο των καιρών και δεν ευθύνονται οι κοινοτικές δομές για αυτά. Όπως και στην υψηλή πολιτική, έτσι και στην πολιτική της καθημερινότητας, το στοίχημα της δημοκρατίας είναι η συμμετοχή της κοινωνικής πλειοψηφίας σε αυτά που την αφορούν. Χωρίς αυτή τη συμμετοχή, κοινωνική αλλαγή δεν μπορεί να υπάρξει. Είναι στο χέρι των μελών του ΣΥΡΙΖΑ να πρωτοστατήσουν και σε αυτή τη διαδικασία.
* Ο Κώστας Σέλτσας είναι βουλευτής Φλώρινας του ΣΥΡΙΖΑ
