Σε περίπου δύο μήνες, οι Αμερικανοί πολίτες θα κληθούν να αναδείξουν τον επόμενο ή την επόμενη πρόεδρο της χώρας τους. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Χίλαρι Κλίντον προηγείται με διαφορά 5% (42%-37%), αλλά η ψαλίδα φαίνεται να κλείνει, γιατί αρχικά η διαφορά ήταν διψήφιος αριθμός. Έτσι, Τραμπ και Κλίντον αυξάνουν την πίεση στους ψηφοφόρους και ανεβάζουν τους τόνους της αντιπαράθεσης.
Το κρίσιμο ζήτημα και για τους δύο υποψηφίους είναι εάν θα μπορέσουν πρώτα απ’ όλα να συσπειρώσουν τα μέλη του κόμματός τους, ώστε να πάνε να ψηφίσουν. Σε μια χώρα που η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική, οι υποψήφιοι έχουν σαν πρώτο μέλημα της στρατηγικής τους να παροτρύνουν κυρίως τα μέλη του κόμματος και μετά τους ψηφοφόρους να προσέλθουν στις κάλπες. Μπορούν να τα καταφέρουν; Ας θυμηθούμε ότι η αποχή ευνοεί τον πρώτο σε ψήφους υποψήφιο.
Ας αρχίσουμε με τον Τραμπ και τους Ρεπουμπλικανούς. Ο Τραμπ, που έχει χρεοκοπήσει τις επιχειρήσεις του τέσσερις φορές, αλλά ο ίδιος δεν έχει χρεοκοπήσει ποτέ, φυσικά, εκπροσωπεί το επιχειρηματικό κατεστημένο της Αμερικής. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την τάση στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις να επιλέγουν, όχι μόνο για πρόεδρο, υποψηφίους από την Άκρα Δεξιά. Ενώ αυτή η τάση μπορεί και συσπειρώνει τις ακραίες απόψεις μέσα στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα, αποπροσανατολίζει τα μέλη τού κόμματος και τους ψηφοφόρους τού μεσαίου χώρου. Τα μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του μεσαίου χώρου και οι ψηφοφόροι του μεσαίου χώρου δεν έχουν τίποτα κοινό με τον Τραμπ και δεν πρόκειται να τον υποστηρίξουν. Ήδη μεγάλα ονόματα μέσα στο κόμμα, πρώην πρόεδροι, αντιπρόεδροι και γερουσιαστές, έχουν ανακοινώσει ότι δεν θα υποστηρίξουν τον Τραμπ. (Δεν υπάρχει κομματική πειθαρχία στην Αμερική, δεν πρόκειται να τιμωρηθούν για την αντίρρησή τους. Μόνο οι ψηφοφόροι τιμωρούν. Θα μπορούσαν τα ελληνικά κόμματα να διδαχτούν κάτι από αυτό;). Δεν σημαίνει αυτό, όμως, ότι θα στραφούν προς τη Χίλαρι. Δεν μπορούν να ψηφίσουν ό,τι η Χίλαρι μαζί με τον άνδρα της και πρώην πρόεδρο εκπροσωπούν. Έτσι, αυτή η κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων απλώς δεν πρόκειται να προσέλθει στις κάλπες. Ευνοώντας, έμμεσα, με αυτόν τον τρόπο, όποιον ή όποια προηγείται, αφού η αποχή ενισχύει τον πρώτο.
Από την άλλη μεριά, η Χίλαρι Κλίντον αντιμετωπίζει ένα παρόμοιο πρόβλημα. Η στρατηγική που ακολούθησε για την εκλογή της κατά την ανάδειξη υποψηφίου προέδρου από το Δημοκρατικό Κόμμα άφησε βαθιά σημάδια και μπορεί να δημιούργησε αξεπέραστα εμπόδια για την προεκλογική της στρατηγική ως υποψηφίας προέδρου. Πολέμησε τον αντίπαλό της Μπέρνι Σάντερς σθεναρά, όπως άλλωστε και τον Ομπάμα, αλλά αυτή τη φορά δεν χρειάστηκε να είναι προσεκτική με το χρώμα του αντιπάλου. Ο Σάντερς, με τις «σοσιαλίζουσες» ιδέες του, για τα δεδομένα της Αμερικής, κυρίως για τη δημόσια Υγεία και τη δημόσια Παιδεία, κατάφερε να συσπειρώσει τους νέους ανθρώπους εντός και εκτός του κόμματος των Δημοκρατικών. Ο Σάντερς επέμενε μέχρι και το τέλος και οι νέοι άνθρωποι τον ακολούθησαν έως το τέλος. Αυτοί οι νέοι άνθρωποι με τις «σοσιαλίζουσες» ιδέες, οι υποστηρικτές του Σάντερς, θεωρούν ότι το πολιτικό κατεστημένο νίκησε και πάλι και δεν άφησε μια διαφορετική φωνή να ακουστεί μέσα στον συντηρητικό πολιτικό χώρο της Αμερικής. Είναι αντίθετοι με αυτό που η Χίλαρι και ο Μπιλ Κλίντον εκφράζουν και έτσι δεν πρόκειται να ψηφίσουν τη Χίλαρι, να δώσουν ακόμη μια ευκαιρία στο πολιτικό κατεστημένο. Δεν σημαίνει βέβαια ότι θα ψηφίσουν Τραμπ. Απλώς δεν πρόκειται να πάνε να ψηφίσουν. Ευνοώντας και εκείνοι όποιον ή όποια έχει προβάδισμα.
Η εκλογή του προέδρου στις 8 Νοεμβρίου στην Αμερική δεν θα εξαρτηθεί, λοιπόν, μόνο από τις ψήφους των πολιτών. Μεγάλο ρόλο θα παίξει η αποχή, κυρίως από τα μέλη αμφοτέρων των κομμάτων. Καθώς εκτιμάται ότι η αποχή θα είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί, στο τέλος όλα θα εξαρτηθούν από ποιο κόμμα θα έχει τη μικρότερη αποχή, κυρίως μεταξύ των μελών του.
*Ο Γιάννης Μαραγκός είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
