Του Γκάρι Σίλβερμαν
Στην πρώτη δεκαετία αυτού του αιώνα, ο Ντόναλντ Τραμπ άρχισε να κάνει δουλειές με έναν ασυνήθιστο συνέταιρο, την Bayrock, μια νεοϋορκέζικη εταιρεία ακινήτων, την οποία είχε ιδρύσει μόλις πριν από μερικά χρόνια κάποιος Τεβφίκ Αρίφ που γεννήθηκε στη Σοβιετική Ένωση και είχε μεταβεί πρόσφατα στις ΗΠΑ.
Ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος και η Bayrock είχαν τα γραφεία τους στον Πύργο Τραμπ και ένωσαν τις δυνάμεις τους για να κάνουν δουλειές σε όλο τον κόσμο - από τη Νέα Υόρκη, τη Φλόριντα, την Αριζόνα και το Κολοράντο στις ΗΠΑ, μέχρι την Τουρκία, την Πολωνία, τη Ρωσία και την Ουκρανία. Η πιο γνωστή συνεργασία τους, η Trump SoHo, ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα 46 ορόφων, παρουσιάστηκε στο τηλεοπτικό σόου του κυρίου Τραμπ “The Apprentice” (Ο Μαθητευόμενος) στο κανάλι NBC. Ωστόσο, όταν ο κύριος Τραμπ κατέθεσε ενόρκως το 2011 για τη σχέση του με την εταιρεία του κυρίου Αρίφ, ομολόγησε ότι προβληματιζόταν για τους συνέταιρους του. Ο κύριος Τραμπ είπε ότι γνώριζε τι έκαναν, αλλά ότι δεν ήταν βέβαιος ποιοι ήταν ακριβώς. «Δεν γνωρίζω ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της Bayrock» είπε ο κύρος Τραμπ. «Ποτέ δεν κατάλαβα πραγματικά σε ποιον ανήκε η Bayrock. Γνωρίζω ότι έχουν κάνει δουλειές με ακίνητα. Αλλά δεν γνωρίζω ποια είναι η σύνθεση της εταιρείας».
Το "τυφλό σημείο" του κυρίου Τραμπ για την Bayrock αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο των φετινών προεδρικών εκλογών. Ο κύριος Τραμπ έχει πάρει μια θέση έναντι της Ρωσίας που διαφέρει από την αμερικανική πολιτική ορθοδοξία, επαινώντας τις ηγετικές ικανότητες του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και λέγοντας ότι θα εξέταζε την άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας το 2014. Οι επικριτές ρωτούν κατά πόσο τα επιχειρηματικά συμφέροντα του κυρίου Τραμπ χρωματίζουν την πολιτική του.
Ο κύριος Τραμπ απάντησε λέγοντας ότι οι επενδύσεις του στη Ρωσία είναι μηδενικές. Αλλά αυτό δεν είναι όλη η ιστορία. Τα τελευταία χρόνια, ο κύριος Τραμπ εργάστηκε επιμελώς για να δημιουργήσει συμμαχίες με επιχειρηματίες που έχουν διασυνδέσεις με τη Ρωσία, ώστε να επωφεληθεί από τα κεφάλαια που έρρεαν από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και να αναζητήσει ευκαιρίες σε αυτές. Συνήθως δεν κλείνονταν συμφωνίες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είχαν καταβληθεί προσπάθειες.
Απατηλές φιγούρες
Η σύνδεση του κυρίου Τραμπ με την Bayrock αποκαλύπτει τα ρίσκα που πήρε. Κατά δική του ομολογία, συμφώνησε να λειτουργήσει ως η δημόσια εικόνα μιας σκοτεινής δουλειάς. Αρχεία δικαστικών υποθέσεων που αφορούν την Bayrock υπογραμμίζουν τον σύνθετο χαρακτήρα της εταιρείας. Όταν ο Ουίνστον Τσόρτσιλ αποκαλούσε τη Ρωσία «έναν γρίφο μέσα σε ένα μυστήριο μέσα σε ένα αίνιγμα», θα μπορούσε να αναφερόταν και στη δράση του κυρίου Αρίφ.
Ο ιδρυτής της Bayrock έχει ένα βιογραφικό το οποίο αντικατοπτρίζει τον άστατο επιχειρηματικό κόσμο που σχηματίστηκε μετά την πτώση του κομμουνισμού. Γεννημένος στο Καζακστάν, ο κύριος Αρίφ, 63 ετών, εργάστηκε στο τμήμα τροφίμων και φιλοξενίας του σοβιετικού υπουργείου Εμπορίου πριν διαχειριστεί μια εταιρεία εξαγωγών-εισαγωγών, χτίσει ξενοδοχεία στην Τουρκία και κατευθυνθεί στη Νέα Υόρκη στις αρχές του αιώνα για κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις στο Μπρούκλιν.
Καθ' οδόν υπήρξαν προβλήματα. Το 2010 ο κύριος Αρίφ συνελήφθη στην Τουρκία με την κατηγορία ότι συμμετείχε στην ετοιμασία ενός οργίου στο γιοτ που ανήκε κάποτε στον ιδρυτή της χώρας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Οι κατηγορίες αποσύρθηκαν το 2012, όπως λέει ένας εκπρόσωπος της εταιρείας. Πιστεύεται ότι ο κύριος Αρίφ ζει σήμερα στην Τουρκία. Η εκπρόσωπός του είπε ότι ήταν ο «μοναδικός ιδιοκτήτης» της Bayrock την περίοδο που η εταιρεία έκανε δουλειές με τον κύριο Τραμπ. Αρνήθηκε να δώσει λεπτομέρειες, επικαλούμενη δικαστικές υποθέσεις και συμφωνίες εμπιστευτικότητας.
Το δεξί χέρι του κυρίου Αρίφ, ο Φέλιξ Σάτερ, ήρθε στην Bayrock από τον υπόκοσμο του εγκλήματος και έφυγε από τον όμιλο με τη φήμη ενός πολύτιμου κρατικού παράγοντα. Γεννημένος στη Ρωσία το 1966 και μεγαλωμένος στο Μπρούκλιν, ο κύριος Σάτερ καταδικάστηκε γιατί επιτέθηκε με σπασμένο ποτήρι σε έναν άνδρα μέσα σε μπαρ του Μανχάταν το 1991, προκαλώντας του τραύματα στο πρόσωπο που χρειάστηκαν 110 ράμματα. Μετά τη φυλάκισή του, παραδέχθηκε ότι συμμετείχε σε χρηματιστηριακή απάτη 40 εκατομμυρίων δολαρίων στην οποία εμπλέκονταν πολλά μέλη των μαφιόζικων οικογενειών της Νέας Υόρκης. Ο κύριος Σάτερ ομολόγησε την ενοχή του για μια κατηγορία απάτης στην υπόθεση της Wall Street το 1998, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας με τους Αμερικανούς εισαγγελείς ότι θα γίνει πληροφοριοδότης σε έρευνες για το οργανωμένο έγκλημα και την εθνική ασφάλεια.
Το εύρος της εγκληματικής δραστηριότητάς του ήρθε στο φως όταν οι “New York Times” έκαναν το προφίλ του το 2007, λίγους μήνες μετά την παρουσία του, μαζί με το κύριο Αρίφ, τον κύριο Τραμπ και τα μεγαλύτερα παιδιά του, Ντόναλντ Τζούνιορ, Ιβάνκα και Έρικ, στο πάρτι εγκαινίων της Trump SoHο. Μέχρι το 2008, ο κύριος Σάτερ είχε φύγει από την Bayrock. Το 2015, στη διάρκεια ακροάσεων για τον διορισμό της ως υπουργού Δικαιοσύνης, η Λορέτα Λιντς πίστωσε στον κύριο Σάτερ ότι έδωσε πληροφορίες «ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια» ενώ υπηρετούσε ως πράκτορας.
Στον ιδιωτικό τομέα, ο κύριος Σάτερ παρέμεινε μια απατηλή φιγούρα γράφοντας μερικές φορές το όνομα του με δύο t (Satter), ενώ είχε συχνά κάρτες με διαφορετικούς τίτλους ώστε να τις χρησιμοποιεί ανάλογα με την περίσταση. Σε γενικές γραμμές, όσο μεγαλύτερο ήταν το ενδιαφέρον του για μια ευκαιρία, τόσο μεγάλωνε το αξίωμά του. «Ήταν διάφορα παρατσούκλια... εκτελεστικό μέλος, εκτελεστικό κάτι. Επί της ουσίας, ήμουν πιθανώς το Νο2 στην επιχείρηση» είπε o κύριος Σάτερ σε μια κατάθεσή του το 2010. “Ο Αρίφ ήταν το αφεντικό. Εκείνος ήταν το αφεντικό όλων των αφεντικών».
Ένα άλλο ζήτημα στην Bayrock ήταν οι ξένοι συνέταιροι. To 2007, πριν από το ξεκίνημα της Trump SoHo, η Bayrock πέτυχε μια σύνθετη συμφωνία βάσει της οποίας ουσιαστικά αντάλλασε τα προσδοκώμενα κέρδη από την Trump SoΗo και από άλλα επιχειρηματικά σχέδια με χρηματοδότηση 50 εκατομμυρίων δολαρίων από τον όμιλο FL, μια ισλανδική εταιρεία η οποία κατέρρευσε τον επόμενο χρόνο μαζί με το μεγαλύτερο μέρος τής οικονομίας του νησιού, δίνοντας την ευκαιρία στη Ρωσία να προσφέρει οικονομική διάσωση στη χώρα.
Ο κύριος Τραμπ, ο Ντόναλντ Τζούνιορ και η Ιβάνκα είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων για τη συμφωνία και υπέγραψαν επιστολές με τις οποίες το παραδέχονταν. Αλλά μέσα στις τάξεις της Bayrock η συμφωνία με την FL πυροδότησε μια ανταρσία. Ο οικονομικός διευθυντής Τζόντι Κρις κατέθεσε αγωγή, υποστηρίζοντας ότι ο ίδιος και άλλοι υπάλληλοι εξαπατήθηκαν με τη συμφωνία και ότι διοχετεύθηκαν χρήματα σε άτομα εκτός της εταιρείας. Υποστήριξε ότι ανάμεσα σε εκείνους που επωφελήθηκαν ήταν ένας άνδρας που είχε καταδικαστεί μαζί τον κύριο Σάτερ για τη χρηματιστηριακή απάτη: ο Σαλβατόρε Λαουρία. Στην αγωγή υποστηρίζεται ότι η Bayrock κατέβαλε στον κύριο Λαουρία 1,5 εκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2004 και 2008. Η Bayrock απάντησε περιγράφοντας την υπόθεση σαν «μια συνηθισμένη εργατική διαφορά» και ζήτησε από τον ομοσπονδιακό δικαστή να απορρίψει την αγωγή.
Η σημασία του ομίλου FL για την Bayrock φαίνεται σε ένα διαφημιστικό φυλλάδιο όπου περιγράφεται σαν ένας από τους δύο «στρατηγικούς εταίρους». Ο άλλος ήταν ο Αλεξάντερ Μάσκιεβιτς, επιχειρηματίας από το Καζακστάν, ο οποίος είναι βασικός μέτοχος στην ERNC, την εταιρεία ορυχείων που βγήκε από τη λίστα του χρηματιστηρίου του Λονδίνου το 2013 εν μέσω κατηγοριών για διαφθορά. Ο Άλαν Γκαρτέν, γενικός σύμβουλος του Οργανισμού Τραμπ, δήλωσε ότι ο κύριος Τραμπ δεν είχε καμία ανάμειξη ούτε με τον κύριο Μάσκεβιτς ούτε με τον όμιλο FL.
“Πολύ διεθνής”
Ο κύριος Τραμπ στράφηκε στην Bayrock όταν η καριέρα του άλλαζε πορεία. Γύρω στο 2000, ο μεσίτης ακινήτων και ιδιοκτήτης καζίνο δεν είχε πλέον άμεση πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων και τις μεγαλύτερες τράπεζες της Νέας Υόρκης. Μια σειρά από χρεοκοπίες εταιρειών είχαν περιορίσει τις δυνατότητές του για χρηματοδότηση. Ο κύριος Τραμπ είχε γίνει ένας ψυχαγωγός που υποδυόταν τον μεγιστάνα και έδινε το κατοχυρωμένο όνομά του έναντι αμοιβής σε ανόμοιες επιχειρήσεις, όπως το Πανεπιστήμιο Τραμπ και η βότκα Τραμπ. «Βρίσκομαι σε μια ανεπανάληπτη θέση» ανέφερε σε μια κατάθεσή του το 2013. « Έχτισα ένα μεγάλο όνομα, είναι ένα όνομα που αρέσει στον κόσμο και η εκμετάλλευσή του είναι πολύ πετυχημένη... Οι περισσότερες από τις δουλειές είναι καλές».
Η εταιρική δράση με υπογραφή Τραμπ ήταν μια άλλη παραλλαγή, μια επιχειρηματική δράση με προδιαγραφές Τραμπ από μη-Τραμπ. Η Trump SoHo ήταν ένα παράδειγμα. Στον «Μαθητευόμενο» έκανε λόγο για την «πιο καινούργια επιχείρησή μου». Αλλά ο αληθινός επιχειρηματίας, εκείνος που εξασφάλιζε, χρηματοδότησε και έκανε προσλήψεις, ήταν μια κοινοπραξία της Bayrock με μια άλλη κτηματομεσιτική εταιρεία της Νέας Υόρκης με σοβιετικές ρίζες, τη Sapir Organisation. Την είχε ιδρύσει ο Ταμίρ Σαπίρ, ο οποίος είχε γεννηθεί στη Γεωργία και πέθανε το 2014 σε ηλικία 67 ετών. Ο κύριος Τραμπ κατέθεσε το 2007 ότι διέθεσε το όνομά του στην κοινοπραξία με αντάλλαγμα το 18% των κερδών. Επίσης, ο Οργανισμός Τραμπ διαχειριζόταν το ξενοδοχείο με αντάλλαγμα το 3,75% των ετήσιων καθαρών εσόδων.
Ο κύριος Αρίφ κέρδισε την προσοχή του κυρίου Τραμπ ακολουθώντας τα βήματά του. Μετά την άφιξή του στις ΗΠΑ, ο κύριος Αρίφ άρχισε να κάνει μεσιτικές δουλειές στην ίδια περιοχή του Μπρούκλιν όπου δούλευε ο κύριος Τραμπ στο πλευρό του πατέρα του Φρεντ, ιδρυτή της οικογενειακής αυτοκρατορίας των ακινήτων, ο οποίος έχει πεθάνει. Όπως ο κύριος Τραμπ, έτσι και ο κύριος Αρίφ ξεπέρασε τα όρια του Μπρούκλιν. Μετέφερε την εταιρεία του στον Πύργο Τραμπ και σύντομα βρήκε νέο συνέταιρο στις επιχειρήσεις. «Βρήκαν χώρο στο μέγαρο και με αυτόν τον τρόπο η Bayrock προσέγγισε τον Τραμπ» λέει ο κύριος Γκαρτέν του Οργανισμού Τραμπ. «Προηγουμένως δεν είχαν σχέση». Σε μια κατάθεση του 2013 ο κύριος Τραμπ ανέφερε ότι ήταν οι νοικάρηδές του που είχαν την πρωτοβουλία για τη σχέση. «Η Bayrock ενδιαφερόταν να μας βάλει σε συμφωνίες» είπε και πρόσθεσε ότι «ίσως να ήταν ο Φέλιξ Σάτερ» εκείνος που του έδωσε την ιδέα για το Διεθνές Ξενοδοχείο Τραμπ (Trump International Hotel & Tower) στο Φορτ Λoντερντέιλ της Φλόριντα. Οι κύριοι Τραμπ και Σάτερ εμφανίστηκαν μαζί στον Τύπο στο Κολοράντο το 2005 όταν επιχείρησαν χωρίς επιτυχία να ανακατασκευάσουν τον Σταθμό Γιούνιον στο Ντένβερ. Η εφημερίδα “Rocky Mountain News” περιέγραψε τον κύριο Σάτερ σαν «συνεργάτη» του κυρίου Τραμπ και την Bayrock σαν μέλος της «ομάδας» του Τραμπ. Ο κύριος Τραμπ είπε ότι με τον κύριο Αρίφ συζητούσαν για τις δυνατότητες να κάνουν δουλειές σε πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Βαρσοβία, το Κίεβο και η Μόσχα. Συνήθως ο κύριος Αρίφ τηλεφωνούσε στον κύριο Τραμπ, άλλοτε πεταγόταν στο γραφείο του, όπως μια φορά που, όπως θυμάται ο κύριος Τραμπ, έφερε μαζί του δύο άνδρες από τη Ρωσία. «Ο κύριος Αρίφ είχε τις επαφές, είναι πολύ διεθνής» είπε ο κύριος Τραμπ.
Μέλη της οικογένειας Τραμπ καυχιόνταν για τις διασυνδέσεις τους με ρωσικό χρήμα καθώς προσπαθούσαν να προσελκύσουν ενδιαφέρον στην Trump SoΗo. Καθώς σειόταν η αμερικανική αγορά ακινήτων, το μήνυμα από τον μηχανισμό μάρκετινγκ του Τραμπ ήταν ξεκάθαρο: έρχονται οι Ρώσοι. «Οι Ρώσοι αποτελούν ένα αρκετά δυσανάλογο κομμάτι πολλών περιουσιακών στοιχείων μας, για παράδειγμα στο Ντουμπάι, και οπωσδήποτε στη SoHo» είπε ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ στο eTurboNews το 2008. «Βλέπουμε πολύ χρήμα να έρχεται από τη Ρωσία».
Η αποτυχία μιας σχέσης
Τελικά δεν ήταν αρκετό. Οι πωλήσεις της Trump SoHo αποδείχθηκαν απογοητευτικές. Ορισμένοι δυσαρεστημένοι αγοραστές έκαναν μηνύσεις κατηγορώντας τους αντιπροσώπους της εταιρείας ότι φούσκωσαν τις εκτιμήσεις για τις πωλήσεις προκειμένου να μεγαλώσουν τη ζήτηση. Η Trump SoΗo έκανε διακανονισμό χωρίς να παραδεχτεί ενοχή και επέστρεψε στους δυσαρεστημένους πελάτες το 90% του ποσού που είχαν καταβάλει.
H Bayrock και ο Σαπίρ δεν μπόρεσαν να αποπληρώσουν τους πιστωτές τους και η Trump SoHo κατασχέθηκε και πουλήθηκε το 2014 στη CIM Group, μια εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητα με έδρα στο Λος Άντζελες. Παρόμοια τύχη είχε η συμφωνία του κυρίου Τραμπ με την Bayrock και με τον επενδυτή της Νέας Υόρκης Ρόι Στίλμαν στο Φορτ Λοντερντέιλ. Αυτό το πολυτελές συγκρότημα επίσης άλλαξε χέρια έπειτα από κατάσχεση.
Οι διασυνδέσεις του κυρίου Αρίφ στο εξωτερικό δεν απέφεραν συμφωνίες. Το 2013 η μακρά αναζήτηση του κυρίου Τραμπ για εταίρο στη Μόσχα τον οδήγησε σε συζήτηση με τον Αράς Αγκαλάροφ, έναν Ρώσο κτηματομεσίτη που είχε γεννηθεί στο Αζερμπαϊτζάν, προκειμένου να χτίσουν εκεί έναν Πύργο Τραμπ.
Η Bayrock εγκατέλειψε τελικά τον Πύργο Τραμπ στη Νέα Υόρκη. Όσο μειωνόταν η χρησιμότητά της τόσο αδυνάτιζε η μνήμη του κυρίου Τραμπ για τους συνεργάτες του στην Bayrock. Σε μια κατάθεσή του το 2007 ο κύριος Τραμπ είχε θυμηθεί πολλές ενδοεταιρικές συζητήσεις, λέγοντας «Εγώ κυρίως είχα να κάνω με τον Τεβφίκ». Το 2011 ο κύριος Τραμπ είπε «Εγώ δεν τον γνωρίζω πολύ καλά τον κύριο Αρίφ». Το 2013 ο κύριος Τραμπ δήλωσε ότι «Εκείνος (ο κύριος Αρίφ) βρισκόταν στην Bayrock πριν από πολύ καιρό. Δεν ξέρω αν βρίσκεται ακόμα εκεί. Δεν νομίζω».
Ο κύριος Σάτερ επέστρεψε στο κοπάδι του κυρίου Τραμπ για σύντομο διάστημα το 2010. Όταν του δόθηκε μια ευκαιρία από τον Οργανισμό Τραμπ να ψάξει για δουλειές, ο κύριος Σάτερ μοίραζε κάρτες που τον εμφάνιζαν ως ανώτερο σύμβουλο του κυρίου Τραμπ. “Δεν υπήρξαν συναλλαγές και ο κύριος Σάτερ έφυγε χωρίς να πληρωθεί” είπε ο κύριος Γκάρτεν. Καταθέτοντας το 2013, ο κύριος Τραμπ εξέφρασε τη συμπάθειά του για τον κύριο Σάτερ και μίλησε διεξοδικά για την προσωπική ιστορία του, πριν τον περιγράψει ως εντελώς ξένο. «Είχε προβλήματα γιατί έμπλεξε σε έναν καυγά μέσα σε ένα μπαρ, κάτι που συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους. Εγώ δεν μπλέκω γιατί δεν πίνω» είπε ο κύριος Τραμπ. «Αλλά δεν πιστεύω ότι είχε σχέσεις με τη μαφία και δεν τον γνωρίζω καλά. Αν βρισκόταν μέσα σε αυτό το δωμάτιο, αληθινά δεν θα το γνώριζα, γιατί δεν ξέρω τα χαρακτηριστικά του». Μέσω του δικηγόρου του, ο κύριος Σάτερ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «στηρίζει πλήρως τον Ντόναλντ Τραμπ και πιστεύει ότι θα είναι ο καλύτερος πρόεδρος του αιώνα».
