Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Το πραξικόπημα, ο... σουλτάνος και η Ελλάδα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το πραξικόπημα, ο... σουλτάνος και η Ελλάδα

Το πραξικόπημα απέτυχε. Ζήτω η δικτατορία του ενός ανδρός, του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος αποδείχθηκε για άλλη μια φορά εφτάψυχος. Ο πολιτικός που ξεκίνησε τη διαδρομή του από Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, σαρώνει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση και κυριαρχεί εδώ και δώδεκα χρόνια στην πολιτική ζωή των γειτόνων. Μέσα σε 12 χρόνια έγινε πρωθυπουργός, Πρόεδρος και τώρα κατατροπώνοντας τους επίδοξους ανατροπείς τους, καταλαμβάνει το ανώτατο αξίωμα σε μια νέο-οθωμανική Τουρκία, που τραμπαλίζεται ανάμεσα σε ανατολή και δύση: γίνεται... σουλτάνος. Και μάλιστα σε μια εποχή, που δεν συνηθίζονται τα... σουλτανάτα.

Τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου στην Τουρκία, πέρασαν... πολλά χρόνια μέσα σε λίγες ώρες. Και ίσως να μη μάθουμε ποτέ με ακρίβεια τα πώς και τα γιατί αυτού του πραξικοπήματος, που αλλάζει τα πάντα στην Τουρκία και όχι μόνο.

Τα ερωτήματα πολλά: Ποιος ήταν ο πραγματικός εγκέφαλος; Ποιος οργάνωσε με τόση αφέλεια ένα τόσο αποτυχημένο στρατιωτικό κίνημα σε μία χώρα που σέβεται τον στρατό της περισσότερο από τον ίδιο της τον εαυτό; Πώς είναι δυνατόν, κοτζάμ πραξικοπηματίες, να μην προνοούν να εξουδετερώσουν τους αντιπάλους τους πολιτικούς και να τους αφήνουν ανεξέλεγκτα να κάνουν δηλώσεις και να καλούν τον λαό σε αντίσταση; Ποιος είχε τη φαεινή ιδέα να επιχειρήσει ανατροπή της όποιας κυβέρνησης στο prime time της τηλεόρασης και την ώρα που παίρνουν... φωτιά το facebook και το twitter; Πώς έγιναν όλα αυτά κάτω από τη... μύτη της ΜΙΤ; Έχουν βάση ή όχι οι θεωρίες συνωμοσίας που συνοδεύουν από την πρώτη στιγμή αυτό το πραξικόπημα - οπερέτα;

Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν αναμένονται σύντομα και σίγουρα δεν θα τις ακούσουν ποτέ οι τουλάχιστον 265 καταμετρημένοι νεκροί στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και αλλού. Ίσως και να μη χρειάζεται κιόλας. Δεν είναι αυτό που προέχει σήμερα, για έναν απλό λόγο: ό,τι κι αν έγινε πριν από μία εβδομάδα στην Τουρκία, η ουσία είναι ότι άλλος πήρε το όνομα και άλλος απέκτησε τη χάρη.

Το... μετα-πραξικόπημα του Ερντογάν

Γιατί, όντως, έγινε απόπειρα στην Τουρκία. Αρκετοί στρατιωτικοί, κυρίως του κεμαλικού κατεστημένου... κινήθηκαν κατά του καθεστώτος Ερντογάν, αλλά το πραγματικό... κίνημα το έκανε τελικά ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος. Αυτός και το κόμμα του, σαν έτοιμοι από καιρό, οργάνωσαν και υλοποίησαν με χειρουργική ακρίβεια το δικό τους... μετα-πραξικόπημα. Αξιοποίησαν μέχρι κεραίας τον τζούφιο... σμπάρο των κινηματιών και πέτυχαν, όχι δύο, αλλά χιλιάδες... αντικαθεστωτικά τρυγόνια στον στρατό, στη Δικαιοσύνη, στον κρατικό μηχανισμό, ακόμα και στα σχολεία και στα μέσα ενημέρωσης. Με έτοιμες λίστες εκκαθαρίσεων, χιλιάδες στρατιωτικοί κατηγορούνται για προδοσία, χίλιοι τετρακόσιοι δικαστικοί συλλαμβάνονται, δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων ελέγχονται και απειλούνται με απόλυση, μέσα ενημέρωσης κλείνουν, ολόκληρη η χώρα μπαίνει στο... γύψο.

Λένε κάποιοι -και σωστά- ότι δικαίως ο Ερντογάν αντέδρασε στο πραξικόπημα εναντίον του. Λένε επίσης ότι είναι προτιμότερη μια εκλεγμένη χούντα από μια στρατιωτική. Και ότι είναι προτιμητέος ο αυταρχισμός μιας εκλεγμένης κυβέρνησης από τον αυταρχισμό ενός καθεστώτος που επιχειρεί να επιβληθεί με τη δύναμη των όπλων. Αληθοφανή τα επιχειρήματα, αλλά δεν είναι αρκετά για να εξηγήσουν όσα συμβαίνουν σήμερα στην Τουρκία. Η κυβέρνηση Ερντογάν εξουδετέρωσε το πραξικόπημα εναντίον της, θεμιτά επιχειρεί να εδραιώσει τη θέση της, νιώθει πανίσχυρη και ουδείς μπορεί να την κατηγορήσει γιατί παίρνει μέτρα κατά των πραξικοπηματιών. Αν έμενε σε αυτά, δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Θα κέρδιζε μάλιστα και τις εντυπώσεις και τη διεθνή στήριξη αν αντιμετώπιζε αυτή την περιπέτεια ως ευκαιρία για φυγή προς τα εμπρός. Για τον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος και τη σταδιακή προσαρμογή της Τουρκίας σε συνθήκες κανονικής και δημοκρατικής διακυβέρνησης. Όμως τίποτε από αυτά δεν έγινε.

Εχθρός του Ερντογάν, ο εαυτός του

Ο Ερντογάν, αν και πανίσχυρος στο εσωτερικό μέτωπο, δείχνει να φοβάται και να ανησυχεί. Και αντί να διευρύνει την -έτσι κι αλλιώς- προβληματική Τουρκική Δημοκρατία, τη συρρικνώνει ακόμα περισσότερο. Αντεπιτίθεται και εκδικείται τους αντιπάλους του, όχι γιατί τους θεωρεί απειλή για τη Δημοκρατία, αλλά γιατί επιχείρησαν να αμφισβητήσουν το δικό του καθεστώς.

Περισσότερο και από τους επίδοξους πραξικοπηματίες, μεγαλύτερος εχθρός για τον Ερντογάν είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Είναι η αδυναμία του να ελέγξει τη δύναμή του. Αυτή που απέκτησε ξεδοντιάζοντας τον κεμαλισμό και εγκαθιδρύοντας στην Τουρκία την ενός ανδρός αρχή, η οποία μάλιστα επιβάλλεται κόντρα σε ισχυρές παραδόσεις και κατεστημένες αντιλήψεις που συνοδεύουν το σύγχρονο τουρκικό κράτος από την ίδρυσή του έως σήμερα.

Η πιο ισχυρή από αυτές τις παραδόσεις είναι ο στρατός και ο ρόλος του. Για τα δεδομένα της Τουρκίας, είναι πρωτοφανής ο εξευτελισμός, η ταπείνωση και η διαπόμπευση που υπέστησαν οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας κατά την καταστολή του πραξικοπήματος από τις πιστές στον Ερντογάν δυνάμεις της Αστυνομίας και τις ορδές των φανατικών οπαδών του. Ίσως αυτές οι απίστευτες αγριότητες εις βάρος των στρατιωτών σόκαραν την τουρκική, αλλά και την παγκόσμια κοινή γνώμη, περισσότερο και από αυτό καθαυτό το πραξικόπημα. Και είναι βέβαιο ότι οι πληγές που άνοιξαν στην τουρκική κοινωνία θα αργήσουν πολύ να επουλωθούν.

Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας

Έτσι κι αλλιώς, πάντως, από τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου η Τουρκία άλλαξε. Ποτέ δεν θα είναι ίδια. Ο Ερντογάν κέρδισε μια μάχη, όχι τον πόλεμο. Με «δώρο» το πραξικόπημα, επιχειρεί να κλείσει οριστικά τους «λογαριασμούς» της Τουρκίας με το κεμαλικό της παρελθόν και να την οδηγήσει σε έναν νεο-οθωμανικό λαϊκισμό, που ταλαντεύεται ανάμεσα στις υπερσυντηρητικές και στις ακραίες εκδοχές του Ισλάμ. Σήμερα μοιάζει πανίσχυρος και άτρωτος. Αύριο, όμως;

Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Το σίγουρο είναι ότι η Τουρκία έχει μπει ήδη σε αχαρτογράφητα νερά και απειλεί να παρασύρει και άλλους μαζί της. Εκ των πραγμάτων, αυτή η εξέλιξη, όσο επικίνδυνη και αν είναι, συνιστά και μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα. Να αναδειχθεί ως η μοναδική χώρα που θα είναι παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας σε ολόκληρη την περιοχή, και να παίξει αυτόν τον ρόλο με αποφασιστικότητα αλλά και σύνεση. Μπορεί να το κάνει.

Ο Ερντογάν κέρδισε μια μάχη, όχι τον πόλεμο. Με «δώρο» το πραξικόπημα, επιχειρεί να κλείσει οριστικά τους «λογαριασμούς» της Τουρκίας με το κεμαλικό της παρελθόν και να την οδηγήσει σε έναν νεο-οθωμανικό λαϊκισμό, που ταλαντεύεται ανάμεσα στις υπερσυντηρητικές και στις ακραίες εκδοχές του Ισλάμ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL