Ο Μαρωνίτης αφαιρεί με τον θάνατό του. Εν τούτοις, πολιτικά, προσθέτει. Η δημόσια σκηνή, ό,τι λέγεται στον δημόσιο πολιτικό χώρο (αυτό το εξαμβλωματικό, πηχτό πράγμα που μεταμφιέζεται σε πολιτικό χώρο) δεν αντέχει περιπτώσεις διανοητών σαν του Μαρωνίτη. Μειοψηφούν και εκδιώκονται σαν να μην περιλαμβάνονται στην εμπειρία του «μέσου ανθρώπου» -του προνομιακού ψευδοπεδίου της πολιτικής. Σαν να πρέπει να αποκλειστούν (οι διανοητές) από την έννοια του επείγοντος που συστήνει η καθημερινή απαίτηση του «μέσου πολίτη» (μέσος πολίτης: ο όρος που είναι το διασκευασμένο εφεύρημα μιας στατιστικής υπεραπλούστευσης, αυτό που η τρισάθλια πολιτική μας ιστορία διέστρεψε ως «μέση απαίτηση»).
Ο χαμός, λοιπόν, του Μαρωνίτη εκμηδενίζει ακόμα περισσότερο την τρέχουσα πολιτική αργκό. Τον τρόπο αιτιολόγησης, εκφώνησης, διατύπωσης, ισχυρισμού. Προσθέτει, λοιπόν, αφού απογυμνώνει την πραγματικότητα από τα ποιοτικά της άλλοθι, ή μάλλον αφού αποτρέπει την κατανάλωσή τους. Από την άλλη, ο Μαρωνίτης αφαιρεί ουσιώδη και ζωτικά. Όχι μόνο γιατί στοχαζόταν στη γλώσσα, αλλά γιατί υλοποιούσε γλωσσικά ένα απόκρημνο, πάντα ενεργό, οριακό αίσθημα. Κατόρθωνε, έτσι, να καταλάβει και να απορήσει εκ νέου. Μπορούσε, για παράδειγμα, να ανασυνθέτει δραματικά τα κείμενα, αφού οι μεταφράσεις του αποτελούσαν θέση απέναντι στην Ιστορία και την επιθυμία κι έτσι έτεμναν το κείμενο.
Ως διανοούμενος υψηλού διαμετρήματος, είναι φιλόξενος. Μου επιτρέπει να ανακαλέσω, μέσα από τον θάνατό του, τους σημαντικούς στοχαστές της γλώσσας, τους ποιητές, τους μεταφραστές, αυτούς που επείγονταν και έδιναν σχήματα στη λύπη. Τους αγκιστρώνει σε μια σφριγηλή ενότητα, μια πλαγιά σκέψης και ήχου. Προσπαθώ να καταλάβω τι ήθελαν να πουν αυτοί οι διανοούμενοι σ' αυτή την εύθραυστη και μικρή γλωσσική πατρίδα, εγκατεστημένοι και συγχρόνως νομάδες. Φορείς και φερόμενοι των πιο απόκρημνων νοημάτων. Προσπαθώ να καταλάβω το γιατί να επιθυμήσουν να αγκιστρωθούν στις λέξεις, επιτελώντας μια διαρκή και εξελισσόμενη πολυνοηματοδότηση.
Ο Μαρωνίτης δεν υπήρξε εργαλειακός, κατανοούσε το γλωσσικό γεγονός σωματικά, στα πράγματα, στα πρόσωπα στις πράξεις. Ναι, η γλώσσα έχει ηλικίες. Και τις διδασκόμαστε, κατά κάποιον τρόπο, όλες. Την πρωτοελληνική, τη μυκηναϊκή, την κλασική, την ελληνιστική κοινή, τη μεσαιωνική, τη νεοελληνική, μείξεις, παραβάσεις, ατοπήματα, νοήματα, δάνεια αντιδάνεια.
Πλούσιος τόπος η γλώσσα, χωράει και τους φτωχούς και τους πλούσιους. Το θέμα είναι να βρίσκεις στη λέξη το αίσθημα που τη θεμελιώνει, κι έτσι, αναπότρεπτα, συναντάς το ιστορικό της σώμα, την ηχώ από σημασίες. Ναι, οι γλωσσαμύντορες γίνονται αντιπαθείς, ειδικά όταν είναι γλωσσικά αναφρόδιτοι. Εν τούτοις, η γλωσσική εμπειρία είναι μια πράξη υψηλή όταν σχετίζεται με την αγωνία. Τι δημιούργησε αυτό τον μαζικό θρήνο για τον Μαρωνίτη; Αφού αυτή η μορφή λογιοσύνης εκδιώκεται ως σχολαστικισμός από τα εργαλειακά ελληνικά της απέραντης και βίαιης επικοινωνιακής εθιμοτυπίας. Εφόσον ο τόπος μας και οι τρόποι μας διατρέχονται από μια ψευδή και άδετη αιτιοκρατία. Τι διάολο θρηνεί το πανελλήνιο στο σκήνωμα του Μαρωνίτη; Μια αθωότητα, μια ακεραιότητα ψάχνει ο κόσμος, μια βρύση, ένα σημάδι, μια παρέκβαση, κάτι έκτακτο και άλλο.
Απαιτείται ο Μαρωνίτης, όπως πριν από λίγα χρόνια ο Παπαγιώργης, όπως ανακαλείται ο Χειμωνάς, όπως αναμοχλεύεται ο Γκάτσος. Μια ακεραιότητα ψάχνει ο κόσμος, μια μορφή συνέπειας και εμμένειας, μιας δέσμευσης πιο διαρκούς, πιο τίμιας, πιο αντιφατικής, που να εννοεί ό,τι λέει, που να λέει αυτό που εννοεί. Είναι σίγουρο ότι ο αμαρτωλός χρειάζεται την παραβολή του ιαματικού νερού, χρειάζεται τη νίψη και τον καθαρμό. Για να συνεχίσει τον ανήφορο.
