Βλέποντας από απόσταση τις αντιδράσεις των συμπολιτών μας στο δημοψήφισμα του περασμένου Ιουλίου, διακρίνει κανείς τις εξής αντιδράσεις: Οι απλοί πολίτες που ψήφισαν Ναι το έκαναν γιατί θεωρούσαν ότι το μεγαλύτερο κακό θα ήταν ο κίνδυνος αποχώρησης από το ευρώ και όχι γιατί συμφωνούσαν με τα άρθρα των προτάσεων της τρόικας, ενώ οι οπαδοί του Όχι απλώς ήθελαν να επιμείνουν ότι τα μέτρα ήταν αντίθετα με τη θέληση του ελληνικού λαού. Δεν υπήρχε όμως ομοφωνία στο τι θα έπρεπε να κάνουμε αν η τρόικα έγραφε στα παλιά της τα παπούτσια τη θέληση του ελληνικού λαού.
Και στα δύο στρατόπεδα υπήρχε ένα αφελές κομμάτι που θεωρούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση μια δημοκρατική ένωση λαών και ένα κομμάτι που είχε συνείδηση της αυταρχικότητας και κινητικότητας των επικυρίαρχων. Η ψήφιση του Όχι δεν έλυνε το θέμα της στρατηγικής που έπρεπε να ακολουθηθεί σε περίπτωση εκβιασμού από την ΕΚΤ.
Η επανεκλογή του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την υποχώρηση και συνθηκολόγηση, δεν σήμαινε ότι ο λαός συμφωνούσε με την νέα κατάσταση, αλλά ότι δεν είχε αποκρυσταλλωθεί κάποια άποψη για το πώς θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε με το Όχι.
Κάποιοι, όπως ο Γ. Βαρουφάκης και ο Ερίκ Τουσέν τής Επιτροπής Χρέους, είχαν εκπονήσει συγκεκριμένα σχέδια, εμπνευσμένα από διεθνείς εμπειρίες σε Ισημερινό και Καλιφόρνια για την αντιμετώπιση του εκβιασμού με τραπεζικό έλεγχο και εθνικό έλεγχο στο τραπεζικό σύστημα, χρήση ηλεκτρονικού χρήματος και IOU μέχρι ή να άλλαζε πολιτική η τρόικα με τις διεθνείς και τις πολιτικές ανακατατάξεις που θα δημιουργούσε η ελληνική αποφασιστικότητα ή να προετοιμαζόταν η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα.
Αυτές όμως οι ιδέες δεν βρήκαν υποστήριξη ούτε από μεγάλο μέρος των οπαδών του θυμωμένου Όχι, που δεν ήθελαν να αναθεωρήσουν τις παραδοσιακές τους απόψεις, ούτε από τους αριστερούς οικονομολόγους που κοίταζαν με καχυποψία ό,τι δεν είχε σχέση με τις συνηθισμένες συζητήσεις στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αριστεράς.
Ακόμα και σήμερα καμιά σοβαρή συζήτηση δεν έχει γίνει γι’ αυτές τις προτάσεις πέρα από τα υστερικά δουλικά τσιρίγματα της Νέας Δημοκρατίας. Όπως και με την επιτροπή του χρέους, η στριμωγμένη και προσχηματική Αριστερά αποφεύγει τη συζήτηση και προσπαθεί να την απαξιώσει με ατομικές επιθέσεις εφαρμόζοντας το γνωστό "το δάχτυλο δείχνει τη σελήνη και ο ηλίθιος κοιτάει το δάχτυλο".
Αν μια σοβαρή μελέτη των προτάσεων αυτών δείξει ότι ήταν ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες, έστω και με ρίσκα, τότε αυτοί που την εμπόδισαν θα πρέπει ή να αλλάξουν πορεία ή να απομακρυνθούν από τις θέσεις που κατέχουν. Δυστυχώς, όμως, το πιθανότερο είναι ότι και αυτή η συζήτηση θα μπει στα αζήτητα γιατί κανείς, εκτός από λίγους πολιτικά ανώτερους και άξιους ηγέτες, δεν έχει το κουράγιο και το ανάστημα να αντικρίσει κατάφατσα και δημόσια τα ενδεχόμενα λάθη του. Ο αγώνας είναι σκληρός και δύσκολος και οι μικρότητες είναι πολλές.
Η συζήτηση για το "πώς" ενός Όχι είναι όμως κρίσιμη για την ανάπτυξη μιας αντίστασης στους εκβιασμούς των επικυρίαρχων, η οποία πρέπει να προχωράει πέρα από τις δαιμονολογικές κατηγορίες για "προδότες", "προσκυνημένους" κ.λπ.
* Ο Δημήτρης Σκαρπαλέζος διδάσκει Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Παρίσι 7
