Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
20.2°C23.8°C
3 BF 42%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
19.1°C22.7°C
2 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.0°C19.9°C
4 BF 60%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
18.8°C20.8°C
5 BF 45%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C22.9°C
3 BF 31%
Μετά το Brexit: Να στραφούμε στο αύριο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μετά το Brexit: Να στραφούμε στο αύριο

ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΣΤΑΘΟΥΛΙΑ

Η ψήφος της πλειοψηφίας των Βρετανών υπέρ της εξόδου της χώρας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ορισθεί και να ταυτοποιηθεί εντός του θεσμικού μοντέλου συγκρότησης της Ένωσης. Στην Ε.Ε. τα σύγχρονα κράτη, αυτά του θεσμικού φετιχισμού με τη θριαμβεύουσα λογική ότι μπορούν να διαχειριστούν την αντιφατική έκρηξη της κυριαρχίας τους, αποφάσισαν το 1972 ότι ο όρος “Union” (Ένωση) θα αντιπροσώπευε πληρέστερα τους στόχους της μετεξέλιξης της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Κυριαρχεί η “Ένωση”, λοιπόν, αντί του όρου “Confederation” (Συνομοσπονδία) που πρότεινε ο Ζ. Πομπιντού, αλλά δεν συμφωνούσε ο Γερμανός Β. Μπράντ, όπως και έναντι του όρου “Federation” (Oμοσπονδία) που πρότειναν οι Γερμανοί, αλλά είχε απορριφθεί από τους Άγγλους και τους Γάλλους. Αυτή η συμφωνία για τον προσδιορισμό της ευρωπαϊκής ενοποίησης υπογραμμίζει μια συμβατική μόνο αλληλοεξισορρόπηση τόσο κρίσιμα διαφορετικών ιστορικών προσεγγίσεων και παράλληλα ερμηνεύει την αδυναμία να πραγματωθεί η Ένωση σε απτό πολιτικό επίπεδο κοινής αποδοχής.

Η κρίσιμη αυτή θεσμική απουσία, στρατηγικού χαρακτήρα, θα υπογραμμίζει για πολλά χρόνια το μετέωρο του πολιτικού εγχειρήματος, μέχρι το 1979, που συντάσσεται το σχέδιο του Συντάγματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την ιστορική παρέμβαση του Α. Σπινέλλι στο εκλεγμένο για πρώτη φορά Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό το σχέδιο συνθήκης, που τελικά εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1984, αποτέλεσε το μέσο πολιτικής και κοινωνικής αφύπνισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν αυτή η τεράστια πολιτική προσπάθεια των εκλεγμένων ευρωβουλευτών που με προσοχή ανίχνευσε και κατέγραψε όχι μόνο το μοντέλο της κοινοτικής μεθόδου, αλλά και τον δρόμο για να οριστεί το δημοκρατικό πλαίσιο των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. και της λειτουργίας τους. Οι κυβερνήσεις όμως δεν θέλησαν ποτέ να το αποδεχτούν ως βάση για τη μελλοντική θεσμική συγκρότησή της. Αντ' αυτού, επέλεξαν με την υπογραφή της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης (ΕΕΠ), τον Φεβρουάριο 1986, να αναθεωρήσουν τη συνθήκη της Ρώμης, έτσι ώστε να προωθηθεί η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και η υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς. Η ΕΕΠ υπογράφεται και από την Ελλάδα και είναι το πρώτο μεγάλο βήμα για την ίδρυση της ΕΟΚ. Είχε προηγηθεί η Λευκή Βίβλος του 1985 για την εσωτερική αγορά, μετά από πρωτοβουλία του προέδρου της Κομισιόν Ζ. Ντελόρ, που προσδιόριζε τα 279 νομοθετικά μέτρα για την ολοκλήρωσή της. Είναι αυτή η συμφωνία για την ΕΕΠ που ολοκληρώνεται χωρίς κοινωνική συμφωνία και τελικά οδηγεί στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στην πραγματικότητα, υλοποιείται ως παραδειγματική πράξη της κυριαρχίας του κεφαλαίου.

Η εσωτερική αγορά ορίζεται ως ο «χώρος χωρίς εσωτερικά σύνορα, στον οποίο διασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των ατόμων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων». Η ΕΕΠ έχει μόνο 2 άρθρα για την κοινωνική πολιτική. Είναι η ίδια η ΕΕΠ που θέτει σε εφαρμογή μια κοινωνική πολιτική οικονομικής και κοινωνικής συνοχής για να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις από την υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς στα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη - μέλη.

Τίποτα, λοιπόν, δεν μας χαρίστηκε από τα “πακέτα Ντελόρ”. Ήταν το αντίδοτο για τη σκληρή νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Με πραγματικούς πολιτικούς και ιστορικούς όρους, η ΕΕΠ ακύρωσε κάθε προοπτική η ΕΟΚ να αντλήσει την αρχιτεκτονική της από τους “θυμούς” της Ιστορίας και των ευρωπαϊκών λαών και απέτυχε να εκδημοκρατίσει τους θεσμούς μέσα στις νέες σύνθετες πραγματικότητες.

Η αναγωγή τής Ε.Ε. σε οικονομικές μόνο δομές που καταστρατηγούν τα ιστορικά νοήματα διασπά διαχρονικά την κοινωνική συναίνεση γιατί δεν περιέχει τις κοινωνικές αναπαραστάσεις. Η Ε.Ε. δεν πεθαίνει σήμερα μετά το Brexit. Είναι κυρίαρχη μέσα από την ιδεολογική και πολιτική εικόνα των προσανατολισμών της, που δεν έχουν δομικά αμφισβητηθεί. Αντίθετα, έχουν ενδυναμωθεί με τον εθνικισμό και τον αναγκαίο λαϊκισμό του. Η Ε.Ε. δεν θέλουμε να πεθάνει στη χλεύη του Φάρατζ· δεν μπορεί να γίνει έτσι.

Χρειάζεται να στραφούμε στο αύριο. Θα πρέπει όμως να ξαναρχίσουμε τον αγώνα εκεί που τον άφησε ο Σπινέλι και οι άλλοι δημοκράτες οραματιστές. Θα πρέπει να ξαναγράψουμε την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη. Αυτή τη φορά με 279 νομοθετικά μέτρα κατά του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού ευρωπαϊκού “εγχειρήματος”. Για την αλληλεγγύη των λαών.

Αυτό το αύριο μπορεί να μετεξελιχθεί σε συλλογική αφύπνιση για βαθιές κοινωνικές ρήξεις.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL