Ένας τοπικός φύλαρχος που βγάζει μαύρα χρήματα από τη θητεία του. Ένας στρατός από εξαρτημένους μικροκανίβαλους και συμφεροντολογικούς δορυφόρους. Απίθανες μικροδιαπλοκές που συγκροτούν μια απέραντη αγυρτεία. Πώς να παραχθεί πολιτική, ανάπτυξη, πράξη, δίκαιο, όταν έχουμε μια μαζική, μικρή και εξαμβλωματική διαφθορά; Όταν το μόνο που διαβλέπεις είναι μάσα και κουμπαριές; Όταν παράγεται όχι μια παραδοσιακή γραφειοκρατία (κάποιου «κάλου»), αλλά μια καλοσχεδιασμένη επιβράδυνση ή ματαίωση οποιασδήποτε δημιουργικής απόπειρας;
Η βασικότερη προϋπόθεση του αναπτυξιακού νόμου, δεν είναι τόσο η χρηματοδότηση όσο η εξάλειψη αυτής της ειδικής, διάσπαρτης, μικρής διαφθοράς ή των μηχανισμών βουλιμίας που την ενεργοποιούν. Είναι ενδιαφέρον δε ότι το πιο ενεργό (και αδρανοποιητικό) κομμάτι του δημόσιου χώρου, του διοικητικού χώρου, είναι η διαφθορά. Κατατρώει πολιτική ύλη, οράματα και όνειρα. Για πολλά χρόνια εντοπίζεται ως πρόβλημα και νικάει τους θεατές του. Η (μικρο)διαφθορά, λόγω της ευρύτητάς της, γίνεται ο ρυθμιστής, το κραταιό φίλτρο αυτού που κυριαρχεί και διατρέχει τον δημόσιο χώρο, που διακινείται, που εκφωνείται.
Είναι περίεργο ότι η πιο φορμαλιστική και επιδερμική πλευρά της πραγματικότητας, η γραφειοκρατική μαρτυρία (και οι μάγκες που τη μεταχειρίζονται για να παίρνουν όλες τις δουλειές) αποτελεί τη βαθύτερη και ισχυρότερη αποδελτίωση της πραγματικότητας, διεκδικείται δε με πάθος από τους παθιασμένους. Μάχες μίσους παραγόντων, ύβρεις, τοπικοί φύλαρχοι δαγκώνονται, διαγκωνισμοί για την εξουσία, ουσιαστικά υποκαθιστούν το ουσιώδες και θεμελιακό. Το παιχνίδι των συμβολισμών είναι μεγάλης σημασίας στην ανθρώπινη ιστορία.
Στη φτωχή μας πραγματικότητα είναι το πιο ανθεκτικό στοιχείο κοινωνικής και προσωπικής εξισορρόπησης. Η πολιτική διαχείριση ενός τόσο διεσπαρμένου και στρεβλωτικού φαινομένου, όπως είναι η αδρανοποιητική λειτουργία της διαφθοράς η συνακόλουθη ακινητοποίηση κάθε δημιουργίας, θα μπορούσε να εισαγάγει ποιότητες στην πολιτική, τουλάχιστον στο αναλυτικό της σκέλος. Θα μπορούσε να δημιουργήσει τους όρους μιας ποιοτικής αντίδρασης. Να οργανώσει πλούσιο λόγο, βαθιά επιχειρηματολογία, νομοθετικό σκάψιμο, λογική τεκμηρίωση και πολιτική αποφασιστικότητα, αφού δεν μπορεί να αρθρώσει «κανονική» πολιτική πράξη. Σιγά...
Οι λογογράφοι δουλεύουν με τα non papers, με τυφλοσούρτη, λυσάρια και στερεότυπα. Με αυτή τη «σχολή σκέψης» συγκροτείται ο δεσπόζων πολιτικός λόγος, που φυσικά δεν απηχεί ούτε εκφράζει αυτό που πραγματικά συντελείται στην κοινωνία. Δεν ξέρω, μάλιστα, αν ανταποκρίνεται ο λόγος στη πραγματικότητα ή η πραγματικότητα κατοπτρίζεται στη χαμηλή λογική ποιότητα αυτού του λόγου.
Πάντως διαμορφώνεται μια αξιακή αμοιβαιότητα, τρέχοντος λόγου και πολιτικής πράξης, εξαιρετικά αδιέξοδη, την οποία το μόνο που τη συνταράζει είναι η μπλογκόσφαιρα. Η λάσπη και το μπούλινγκ συμμοριών, οι εκβιασμοί, στο πλάι εξαιρετικών κειμένων ή εικονογραφήσεων, συγκροτούν μια επικοινωνιακή ζώνη όπου ο λόγος και ο αντίλογος καταρρέουν σε μια λογική και αισθητική αποσυναρμολόγηση. Όλα λειτουργούν εις βάρος της λύσης, της έρευνας, της πολιτικής επινόησης, αλλά και της ηθικής που αυτές οι υψηλές παραδοχές συνιστούν.
Οι συμμορίτες που εκβιάζουν και πλουτίζουν οργανώνουν την πιο βαθιά εκδοχή μιας άτυπης «αντιπολίτευσης». Ανίκητοι και για χρόνια ανέγγιχτοι, τώρα ως ανασφαλείς γίνονται επιθετικοί και ευερέθιστοι. Μάλλον κάποιοι θα πάνε φυλακή. Μερικοί εκ νέου. Όμως το μεγάλο έλλειμμα πολιτικής παραγωγής θα το εισπράξουμε εμείς οι υπόλοιποι. Γι’ αυτό θα ήταν σημαντική η συνδρομή των δημοκρατικών κομμάτων. Αντί να σπαταλούν την πολιτική τους ύλη σε άνευρες και ανέμπνευστες συνάξεις, να αποφασίσουν τη συμπόρευση για μια μεγάλη εξυγιαντική εκκαθάριση. Θα αποδοθεί, έτσι, πίσω στην κοινωνία ό,τι της αφαιρείται. Η κοινωνία αδημονεί.
