Του Δημήτρη Σεβαστάκη
Ήταν κάτι μαγικό. Να ξεκινάς από το μικρό επαρχιακό λύκειο Καρλοβασίου Σάμου και να βρίσκεσαι στο ιστορικό προαύλιο του Πολυτεχνείου στην Πατησίων.
Οι κινητοποιήσεις για τον Νόμο 815 στις αρχές της δεκαετίας του 1980 προετοίμαζαν την έλευση του καρπωτή. Το ΠΑΣΟΚ έτοιμο, θα συνέθετε το νέον νόμο πλαίσιο του 1981-82, ο οποίος αντικατέστησε τον αποσυρθέντα Νόμο 815 της κυβέρνησης Ράλλη και διαμόρφωσε το «άλλο» πανεπιστήμιο. Για την ώρα, όμως, βρισκόμουν έκθαμβος μπροστά στο «Πολυτεχνείο της γενιάς μου». Μουσάτοι, αμπέχονα, κορίτσια με ταγάρια και τζιν. Κούκλες. Το ΜΑΧ ήταν κατάμεστο από φλογερές ρητορικές και απέραντες διαδικαστικές ενστάσεις. Άπειρες ώρες συνεδριάσεων, κινητοποιήσεων και σύντομες συναντήσεις του συντρόφου καθοδηγητή με τη «γραμμή». Ρήξεις επί όλων. Ψηφοφορίες επί παντός του επιστητού: την πολιτική των ιμπεριαλιστών, την πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης, τα κινήματα της Λατινικής Αμερικής, τη συμπαράσταση στους μεταλλεργάτες κ.λπ. Μια υδρόγειος μέριμνα που κατέληγε σε ενδοφοιτητικές συγκρούσεις για την ηγεμονία, που κατέφευγε έξυπνα σε ταβέρνες με ρεμπέτικα ή σε φοιτητικά δωμάτια με ακαριαίους και ακραίους έρωτες. Στην πραγματικότητα, όλοι θέλαμε την κοινωνική μας εγγραφή, την ιστορική μας επιβεβαίωση σε μια υφέρπουσα πατροκτονική ρήξη με τους μεγαλύτερους του «κανονικού Πολυτεχνείου» του 1973.
Διαβάζω το βιβλίο του Γιώργου Παπακωνσταντίνου, του οικονομικού υπεύθυνου της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου. Σφιχτοδεμένο αφήγημα. Ανακεφαλαιώνει τις σκοτεινές μέρες της απελπιστικής εθνικής έκπληξης του 2009-2010. Τις διαπραγματευτικές προσυμφωνίες, τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Πιο πολύ είναι ένα βιβλίο ερημίας, σίγουρα ένα αφήγημα απορίας. Φαίνεται ότι αυτή ήταν τελικά η έσω πλευρά του «Πολυτεχνείου της γενιάς μας». Ακριβέστερα, ήταν ένα φιδίσιο «Πολυτεχνείο» πολλών γενεών, που προσπάθησαν να συνθέσουν το δικό τους επαναστατικό μικροέπος στην πίσω αυλή της αντιχουντικής αντίστασης και στο πλάι της καταναλωτικής πλεκτάνης. Ναι, το κείμενο του Παπακωνσταντίνου συστήνει μια ιστορική συμμετρία. Αποτελεί το ισοδύναμο, την απολογητική, την εξιστόρηση επιπτώσεων όχι μόνο οικονομίας, αλλά μαζικών και αυτονόητων πολιτικών επιλογών και ανεπαρκειών. Την κατανάλωση της εξέγερσης και την υπερχρέωση της ρήξης. Ρήξη με τους λογικούς κανόνες, με τη στοιχειώδη πρόβλεψη, με τον μετριασμό και τη διορατικότητα στα αιτήματα, στον χρόνο διεκδίκησης, στη μορφή της απαίτησης. Μια αναπόληση επαναστατικής καθαρολογίας πιθανόν να καταλαμβάνει τη θέση εδραίου αφηγήματος. Όμως αυτό είναι πολιτικό έλλειμμα ή απλώς οδηγεί σε μια απομάκρυνση από το κακό που πρέπει αναπότρεπτα να εξηγήσουμε. «Αυτά είναι θεωρίες. Ο κόσμος θέλει να του πεις γιατί λείπει το 40% από το παλιό του εισόδημα» μου είπε με έμφαση ο τηλεοπτικός δημοσιογράφος. Ο κόσμος θέλει χωρίς εξήγηση, αυτό που θα του λύσει την απορία. Πιθανώς να δραπετεύει στο τώρα για λογαριασμό του χθες. Ή και το αντίστροφο.
Στο μεταξύ, όμως, υπάρχει ένα υπερτώρα: Στήνονται «κατσαρόλες». Όχι μόνο με κάθε συλλαβή, με κάθε κουβέντα υπουργού, αλλά με πλήθος προφάσεων. Ήδη, πέρα από τα γνωστά και πλαδαρά «παραιτηθείτε», στήνονται πυρήνες «αγανακτισμένων» με πρόφαση το προσφυγικό και τα προφανή παρεπόμενα προβλήματα. Υπαρκτές λαϊκές αγωνίες, κατά τόπους και κατά περίπτωση πτώση του τουρισμού, προβλήματα πρακτικά και διοικητικές αργοπορίες, μικροσυμφέροντα και μικροδιαπλοκές υφαίνουν σιγά - σιγά την πολιτική «κατσαρολική» αντίπραξη: «Μην εμπιστεύεστε την κυβέρνηση, αντικαταστήστε τη με εμάς». Αναγνωρίζει κανείς τον επισπεύδοντα και εκφωνητή;
