Του Νίκου Σκορίνη*
Η θετική έκβαση του Eurogroup της 24ης Μαΐου με την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αποτελεί το επιστέγασμα της πολύμηνης και επίμονης προσπάθειας της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Πλέον η χώρα αφήνει πίσω της το δύσκολο και, ομολογουμένως, αντιπαραγωγικό κομμάτι της διαπραγμάτευσης και εισέρχεται σε νέα φάση. Με εξασφαλισμένη τη χρηματοδότηση για μεγάλο χρονικό διάστημα και για πρώτη φορά με έναν σαφή και δεσμευτικό οδικό χάρτη για τη διευθέτηση του χρέους, δημιουργούνται επιτέλους οι προϋποθέσεις προκειμένου η κυβέρνηση να κερδίσει το επόμενο μεγάλο στοίχημα, αυτό της επιστροφής σε αναπτυξιακούς ρυθμούς.
Μπαίνοντας σε αυτή τη νέα εποχή, στον ΣΥΡΙΖΑ ούτε πανηγυρίζουμε, ούτε εφησυχάζουμε, ούτε τρέφουμε αυταπάτες. Γνωρίζουμε ότι μας περιμένει σκληρή δουλειά και ότι το αντιστάθμισμα για αυτά που κερδίσαμε στη διαπραγμάτευση περιλαμβάνει δύσκολα και σε ορισμένες περιπτώσεις όχι απόλυτα δίκαια μέτρα. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που έχουμε στα χέρια μας ορισμένα από τα εργαλεία εκείνα που θα μας επιτρέψουν να εργαστούμε για την απαραίτητη και πολυθρύλητη ανάπτυξη σε δύο ορίζοντες, μεσοβραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα.
Μεσοβραχυπρόθεσμα, αυτό που εξασφαλίσαμε με την απόφαση της περασμένης Τρίτης (24.05), είναι ένα αξιόπιστο πρόγραμμα αποπληρωμής για τα επόμενα χρόνια, το οποίο διασφαλίζει τη μείωση των μελλοντικών χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας με χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Παράλληλα, δίνεται ώθηση στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, με αύξηση της ρευστότητας και επανασύνδεση των ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων με τις αγορές χρήματος. Σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η επιστροφή του waiver της ΕΚΤ, η οποία αναμένεται στις 2 Ιουνίου, καθώς και η σταδιακή χαλάρωση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μέχρι την άρση τους.
Η επιτυχής και στοχευμένη απορρόφηση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης επενδύσεων αφορά τόσο προγράμματα του ΕΣΠΑ όσο και αυτά του λεγόμενου πακέτου Γιούνκερ. Το ΕΣΠΑ περιλαμβάνει δράσεις ύψους 4 δισ. ευρώ -μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μπορούν να φτάσουν τα 8 δισ.- οι οποίες ευνοούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και νέους επιστήμονες. Ειδικότερα, μέχρι τον Σεπτέμβριο θα ανακοινωθούν τρία προγράμματα που αφορούν την αγροτική επιχειρηματικότητα (παραγωγή και μεταποίηση) και τη μεταποίηση προϊόντων ύψους 170 εκατ. ευρώ.
Μέσω των προγραμμάτων αυτών επιχειρείται: i) Nα γίνει στροφή της απαρχαιωμένης δομής της διαδικασίας παραγωγής στη χρήση νέων τεχνολογιών στην αγροτική δραστηριότητα. ii) Να προωθηθεί η περιβαλλοντική επιχειρηματική δραστηριότητα με την αξιοποίηση υγρών, στερεών και αέριων αποβλήτων για την παραγωγή και διάθεση πρώτων υλών, ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων. iii) Να γίνει εφικτή η οργάνωση επιχειρηματικών πάρκων διαφόρων κατηγοριών, αναφορικά με τη δημιουργία σύγχρονων βιομηχανικών υποδομών και logistics. Οι ενέργειες αυτές επιθυμούν να στρέψουν την αγροτική παραγωγή σε έναν κλάδο με αυξημένη προστιθέμενη αξία τελικού προϊόντος και την αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου σε εργατικό δυναμικό σε τοπικό επίπεδο. Αναφορικά με το πακέτο Γιούνκερ αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν κατατεθεί προτάσεις για 42 έργα ύψους 5,6 δισ. ευρώ που αφορούν ενδεικτικά υποδομές, ενέργεια, έρευνα και ανάπτυξη, και ήδη έχει υπογραφεί η πρώτη συμφωνία με μεγάλη ελληνική εταιρεία παραγωγής τροφίμων. Η εισροή πόρων, λοιπόν, από την Ε.Ε. συνδυαστικά θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα τονώσει την ενεργό ζήτηση.
Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε πως, παρ' όλα τα αλλεπάλληλα μέτρα λιτότητας και τον περιορισμό κίνησης κεφαλαίων, η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας ήταν παροιμιώδης, καθώς το 2015, σε πείσμα των αρνητικών προβλέψεων, ολοκληρώθηκε με μηδενική ύφεση. Ταυτόχρονα, ελπιδοφόρα είναι τα μηνύματα από τον χώρο της ανεργίας, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία του συστήματος Εργάνη, τον περασμένο Απρίλιο καταγράφηκε τόσο το υψηλότερο θετικό ισοζύγιο προσλήψεων - αποχωρήσεων (90.000 περισσότερες προσλήψεις) όσο και ο μεγαλύτερος αριθμός προσλήψεων σε απόλυτο αριθμό για τον μήνα Απρίλιο από το 2001 μέχρι σήμερα (215.000). Το γεγονός αυτό έχει και παράπλευρα οφέλη, καθώς ο αυξημένος αριθμός εργαζομένων συνεπάγεται την αύξηση των εσόδων του ΙΚΑ. Γνωρίζουμε προφανώς ότι ο Απρίλιος συμπίπτει με την έναρξη της τουριστικής περιόδου, ωστόσο όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας μας και την ανάγκη για εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει η χώρα, όπως εν προκειμένω ο τουρισμός.
Μακροπρόθεσμα, πάντως, είναι απαραίτητη η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της Ελλάδας. Αυτή τη στιγμή η επιχειρηματικότητα αιμορραγεί από τις επιλογές του παρελθόντος. Η έννοια της επιχείρησης είχε εν πολλοίς ταυτιστεί με την αυτοαπασχόληση και όχι με τη συνεργατικότητα και τις συνέργειες (clusters). Ταύτιση με ένα στρεβλό μεταπρατικό μοντέλο της οικονομίας και όχι με ένα δυναμικά παραγωγικό. Αυτή την αλλαγή θέλουν να σηματοδοτήσουν ο νέος αναπτυξιακός νόμος, που αναμένεται στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα, αλλά και το νομοσχέδιο για την κοινωνική οικονομία, το οποίο σύντομα θα κατατεθεί προς ψήφιση. Μέσα στα νέα στοιχεία που εισάγονται είναι η έμφαση στα παραγωγικά πλεονεκτήματα της χώρας στους τομείς της αγροδιατροφής, του τουρισμού, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, καθώς και της ανάπτυξης παραγωγικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
* O Νίκος Σκορίνης είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ
