Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Τελικά, το ΔΝΤ είναι «φίλος» μας;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τελικά, το ΔΝΤ είναι «φίλος» μας;

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Μετά τη συμφωνία του Ιουλίου 2015, ιδιαίτερα από το φθινόπωρο και με κλιμακούμενη ένταση από τον Δεκέμβριο και μετά, η κυβέρνηση ανέπτυξε μια τακτική αποδόμησης του ΔΝΤ. Υπόρρητος αλλά προφανής στόχος της ήταν η έξοδός του από το τρίτο Μνημόνιο. Το ΔΝΤ «φορτώθηκε» όλα τα κακά της διελκυστίνδας της αξιολόγησης -την κωλυσιεργία, τις απαιτήσεις για πρόσθετη λιτότητα, την αμφισβήτηση της δημοσιονομικής απόδοσης των μέτρων, ακόμη και την πρόθεση πρόκλησης πιστωτικού γεγονότος-, σε αντίθεση με τη «διαλλακτική, συνεργάσιμη και πρόθυμη για συμβιβασμούς» ευρωπαϊκή τρόικα. Η «δαιμονοποίηση» του ΔΝΤ δεν είναι, βεβαίως, άδικη καθώς τόσο το πρώτο όσο και το δεύτερο Μνημόνιο φέρουν κυρίως την υπογραφή του και αποτυπώνουν τη σταθερή νεοφιλελεύθερη στρατηγική του, συμπυκνωμένη στον στόχο της «εσωτερικής υποτίμησης». Αυτή είναι η δουλειά του ΔΝΤ, άλλωστε από τότε που συγκροτήθηκε.

Ωστόσο, αν και το ΔΝΤ είναι αδιαμφισβήτητος «συνιδιοκτήτης» των δυο πρώτων Μνημονίων, δεν ισχύει το ίδιο για το τρίτο. Κράτησε εξ αρχής αποστάσεις ασφαλείας, δεν δεσμεύθηκε για συμμετοχή του ως δανειστή και περιορίστηκε στον ρόλο του «συμβούλου» που του αναθέτει η συνθήκη και το καταστατικό του ESM, μοναδικού μέχρι στιγμής χρηματοδότης του τρίτου δανείου.

Στην πορεία της αξιολόγησης, το ΔΝΤ αποκάλυψε τη βασική διαφωνία του με την «αρχιτεκτονική» του τρίτου Μνημονίου. Δηλαδή, όχι με την ταξική του ουσία, που παραμένει η στρατηγική της «εσωτερικής υποτίμησης» εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων (ιδιωτών και Δημοσίου) και προχωρά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα δυο πρώτα Μνημόνια τη «συνταγματοποίησή» της (βλέπε «κόφτης», νέο ΤΑΙΠΕΔ - ΕΕΣΠ, πώληση δανείων κ.λπ.), αλλά με την εμπροσθοβαρή «λογιστική» του. Το ΔΝΤ πολύ απλά, έχοντας καεί από τον χυλό των δυο πρώτων Μνημονίων, λέει ότι μια οικονομία που διανύει τον 9ο χρόνο ύφεσης κι έχει χάσει το 27% της ισχύος της, είναι αδύνατο να σηκώσει τη νέα ισχυρή δόση λιτότητας που εκφράζουν οι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% από το 2018 και για πολλά χρόνια έπειτα απ' αυτό. Και βάζοντας στη συνάρτηση και την πάγια θέση του για μεγάλη ελάφρυνση του χρέους, λέει ότι το ίδιο δεν μπορεί να εγγυηθεί- δια της συμμετοχής του στον δανεισμό- ότι η ελληνική οικονομία θα είναι αξιόχρεη σε ένα, δύο ή τρία χρόνια αν δεν εξασφαλιστούν δυο όροι: μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους και μικρότερη δόση λιτότητας.

Είναι ειλικρινής η στάση του ΔΝΤ; Παραδόξως, ναι. Το κίνητρό του δεν είναι κάποια εκδήλωση συμπόνιας στα θύματα της λιτότητας, αλλά η προστασία της διεθνούς τοκογλυφίας- της αγοράς κρατικού χρέους- υπέρ της οποίας υπάρχει. Το σαρωτικό του πέρασμα από τις χώρες που «εξυγιαίνει» με ισχυρές δόσεις «χημειοθεραπείας» έχει ως τελικό στόχο να σηματοδοτήσει πότε έρχεται το πλήρωμα του χρόνου για δανεισμό από τις αγορές των οποίων είναι εγγυητής. Αυτό προϋποθέτει, όμως, να μείνει η χώρα «ζωντανή». Δηλαδή ικανή να ξεπληρώνει τα χρέη της. Αυτό τον στόχο υπηρετούν τα περίπλοκα κριτήρια του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του χρέους.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, όμως, το ΔΝΤ βρίσκεται στην παγκοσμίως ιδιότυπη θέση να πρέπει να εγγυηθεί για ένα χρέος κατά 80% διακρατικό, επιμερισμένο δηλαδή στις 19 χώρες της Ευρωζώνης, είτε το κατέχει ο ESM είτε η ΕΚΤ. Οι παλαιότεροι ιδιώτες κάτοχοι του ελληνικού χρέους έχουν προ πολλού πάρει τα λεφτά τους πίσω και το ερώτημα είναι αν οι μελλοντικοί αγοραστές χρέους, το 2018, το 2020 ή το 2033, μπορούν να προσδοκούν το ίδιο, έχοντας απέναντί τους ως «ανταγωνιστή» την Ευρωζώνη. Γι' αυτό το ΔΝΤ, έχοντας ήδη υποχωρήσει από τη γραμμή του ονομαστικού κουρέματος, εκβιάζει την ευρωπαϊκή τρόικα να δώσει άφθονο χώρο και χρόνο στην αποπληρωμή του χρέους, μειώνοντας ταυτόχρονα τον στόχο των πλεονασμάτων, δηλαδή το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.

Έτσι, έχει συντελεστεί μια θεαματική αντιστροφή ρόλων για την οποία αυτός που οφείλει εξηγήσεις δεν είναι κυρίως το ΔΝΤ. Ενώ το αποδιοπομπαίο ΔΝΤ κάνει τη ρελάνς και αναδεικνύεται σε βασικό μοχλό πίεσης προς τους Ευρωπαίους δανειστές για τη μεγαλύτερη δυνατή ελάφρυνση του χρέους (αλλά με διαιώνιση του καθεστώτος αποικίας χρέους) και για μικρότερη δόση λιτότητας (αλλά με ταυτόχρονη θεσμοποίησή της), η κυβέρνηση υπερασπίζεται και νομοθετεί υπέρ των εξωφρενικών πλεονασμάτων που επέβαλαν οι Ευρωπαίοι δανειστές, ακριβώς για να κάνουν τα ελάχιστα δυνατά γα το χρέος. Σε βαθμό που η δημόσια συνηγορία Στουρνάρα υπέρ των θέσεων του ΔΝΤ (αλλά και για την υπεροχή της «ανεξάρτητης τεχνοκρατίας» έναντι τις «αποτυχημένης πολιτικής») να αποκτά την αίγλη ενός συστημικού «ριζοσπαστισμού».

Τελικά αυτό ίσως αποδειχθεί το κορυφαίο επίτευγμα της κυβέρνησης: να καταστήσει συμπαθείς στην κοινωνία και το ΔΝΤ και τον διοικητή της ΤτΕ.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL