TOY ΛΟΥΙΣ ΝΤΑΠΕΛΟ*
Οι περουβιανές προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής αποδεικνύουν, για μία ακόμα φορά, ότι η νεοφιλελεύθερη παλινόρθωση στη Λατινική Αμερική προχωράει με ταχύτατα βήματα. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούν η πρόσφατη νίκη της δεξιάς αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, η άφιξη του Μάκρι στην προεδρία της Αργεντινής και η αποσταθεροποίηση της Ρούσεφ στη Βραζιλία. Στις εκλογές της περασμένης Κυριακής στο Περού -στο τέλος μιας τραγελαφικής προεκλογικής εκστρατείας- έγιναν καταγγελίες νοθείας και υπάρχουν βάσιμες υποψίες για εξαγορά ψήφων. Παράλληλα, η ακατάπαυστη προπαγάνδα των βασικών ΜΜΕ υπέρ των δεξιών υποψηφίων, κραδαίνοντας το εκτός τόπου και χρόνου λάβαρο του αντικομμουνισμού, δημιούργησε νοσηρό κλίμα. Τα ΜΜΕ πίεσαν τους αριστερούς υποψήφιους να διαχωρίσουν τη θέση τους από τον Βενεζουελάνο πρόεδρο Νίκολας Μαδούρο. Αυτό ήταν ένα είδος εκβιασμού που στόχευε στο να αποφευχθεί οποιαδήποτε ταύτιση ή συμμαχία με τον τσαβισμό, κυρίως όσον αφορά την υποψήφια του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Το τέχνασμα δεν είναι καινούργιο. Είχε ήδη χρησιμοποιηθεί, χωρίς όμως επιτυχία, στην τελευταία προεκλογική εκστρατεία στη Βραζιλία εναντίον της Ρούσεφ.
Στις περουβιανές εκλογές παρουσιάστηκαν 9 υποψήφιοι: η Κέικο Φουχιμόρι, κόρη του πρώην προέδρου Αλμπέρτο Φουχιμόρι, υποκινητή του πραξικοπήματος του 1992, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε 25ετή κάθειρξη για διαφθορά και καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων. Δύο πρώην πρόεδροι (Γκαρσία και Τολέδο). Ένας outsider, ο φιλο-ισραηλινός νεαρός τεχνοκράτης προσκείμενος στον νυν πρόεδρο Ουμάλα, Χούλιο Γκουζμάν, που αποκλείστηκε τελικά λόγω παράνομων εκλογικών πρακτικών. Ο πολιτικός και ιδιοκτήτης ιδιωτικών πανεπιστημίων Σέζαρ Ακούνια, που αποκλείστηκε και αυτός για παραποίηση των πτυχίων του και εξαγορά ψήφων. Ο Περουβιανο-αμερικανός νεοφιλελεύθερος τεχνοκράτης Πέδρο Πάμπλο Κουζίνσκι, που, στο παρελθόν, είχε συχνά θητεύσει ως υπουργός Οικονομικών σε διαφορετικές κυβερνήσεις. Ο Αλφρέντο Μπαρνετσέα, με μακρά σταδιοδρομία στην μεταπήδηση από το ένα κόμμα στο άλλο, του οποίου το παρόν πολιτικό πρόγραμμα είναι αναπτυξιακό με σοσιαλδημοκρατική χροιάη ηγετική φυσιογνωμία της ριζοσπαστικής αριστεράς και του αγροτικού κινήματος της Καχαμάρκα (περιοχής με ορυχεία στο Βόρειο Περού), Γκρεγκόριο Σάντος, ο οποίος έκανε εκστρατεία όντας προφυλακισμένος για υπόθεση διαφθοράς χωρίς να έχει ακόμα εκδικαστεί, και η Γαλλο-περουβιανή Βερόνικα Μεντόζα, ψυχολόγος και ηγέτης του σοσιαλδημοκρατικού συνασπισμού «Ευρύ Μέτωπο» (ΕΜ - Frente Amplio) που δημιουργήθηκε από μειοψηφικά αριστερά κόμματα. Οι εφτά υποψήφιοι που συμμετείχαν τελικά στις εκλογές της Κυριακής εκπροσωπούν όλο το πολιτικο-ιδεολογικό φάσμα: τον νεοφιλελευθερισμό (Φουχιμόρι, Κουζίνσκι, Γκαρσία), το Κέντρο (Τολέδο και Μπαρνετσέα), τη ρεφορμιστική σοσιαλδημοκρατία (Μεντόζα) και την τοπικιστική και ριζοσπαστική αριστερά (Σάντος).
Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου δείχνουν σαφές προβάδισμα του φουχιμορισμού, που κατέκτησε την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο (71 βουλευτές στους 130). Αυτή όμως η πλειοψηφία δεν αρκεί για να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές και είναι απαραίτητος ένας δεύτερος γύρος προεδρικών εκλογών, ο οποίος θα διεξαχθεί στις 5 Ιουνίου. Υπολογίζεται ότι οι εκλογές της περασμένης Κυριακής είχαν 30% αποχή και άκυρες ψήφους. Ο σοσιαλδημοκρατικός συνασπισμός ΕΜ συγκέντρωσε 20% των ψήφων, κάτι το οποίο ήταν αδιανόητο πριν από λίγους μήνες, όταν η πρόθεση ψήφου στις δημοσκοπήσεις δεν ξεπερνούσε το 2%. Αυτό το καλό αποτέλεσμα όμως δεν ήταν αρκετό για να του επιτρέψει να περάσει στον δεύτερο γύρο και να ανταγωνιστεί τον φουχιμορισμό.
Έτσι, η προοπτική της 5ης Ιουνίου είναι ζοφερή. Είναι πολύ πιθανό ο φουχιμορισμός να επιστρέψει στην προεδρία της Δημοκρατίας, καθώς οι ψήφοι της νεοφιλελεύθερης και φιλοαμερικανικής Δεξιάς του τεχνοκράτη Κουζίνσκι δεν είναι αρκετές για να αποτελέσει εναλλακτική λύση. Ένας φουχιμορισμός 2.0 θα σημάνει το τέλος της νομιμότητας, την ατιμωρησία της διαφθοράς και του εμπορίου ναρκωτικών, την απελευθέρωση του πρώην δικτάτορα Αλμπέρτο Φουχιμόρι και την εφαρμογή ενός ακόμη πιο σκληρού νεοφιλελεύθερου προγράμματος. Με λίγα λόγια, μια μακρά σκοτεινή περίοδος φαίνεται να έρχεται για τις ελευθερίες στο Περού.
* Ο Λουίς Νταπέλο είναι πολιτικός επιστήμονας και μεταφραστής. Διευθύνει τη συλλογή "Amériques" στον γαλλικό εκδοτικό οίκο Delga (μετάφραση από τα ισπανικά: Ευγενία Παλιεράκη)
