ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΤΡΑΝΟΥ
Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, όπως και στα περισσότερα ομαδικά αθλήματα, οι πιέσεις που ασκούνται πάνω στους παίκτες για γρήγορη μετάβαση από την άμυνα στην επίθεση και αντιστρόφως είναι ανελέητες. Οι επιτυχημένες ομάδες γνωρίζουν καλά πώς να προσαρμόζονται άμεσα στο λεγόμενο tran sition game.
Οι παίκτες μαθαίνουν «εξ απαλών ονύχων» να ανταποκρίνονται ακαριαία στις ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες του παιχνιδιού ώστε να βρίσκονται στην «ίδια σελίδα», καθώς το παιχνίδι εξελίσσεται.
Η μακροπολιτική ικανότητα μοιάζει και αυτή κάπως με το αθλητικό παιχνίδι των αστραπιαίων μεταβάσεων. Και εκεί η επιτυχία ή η αποτυχία μιας αριστερής κυβέρνησης θα κριθεί από την ικανότητά της να επεξεργαστεί ένα τακτικό σύστημα που θα κεφαλαιοποιήσει τα λάθη που γίνονται όταν ο αντίπαλός μας παραδίδει έστω και για λίγο την κατοχή της μπάλας. Το πολιτικό παιχνίδι όμως είναι απείρως στατικότερο και ταυτόχρονα πολυπλοκότερο. Το σοκ της κατάρρευσης των παραδοχών μας στριμώχνει όλους μας ανεξαιρέτως «στα στενά». Πέρα από το ποδόσφαιρο όμως κάθε κοινωνία, παρούσα ή παρελθοντική, έδειξε πάντα ξεχωριστό ενδιαφέρον για τη μόρφωση και την τέχνη.
Όπως το έθεσε ο Τζων Ντιούι (John Dewey) ήδη από το 1916 στο κλασικό έργο Democracy and Education, στην πιο πλατιά τους σημασία η μόρφωση, η τέχνη και η πο- λιτική τους σημασία αποτελούν τα καλύτερα μέσα για την εξασφάλιση της «κοινωνικής συνέχειας της ζωής». Η πολιτική και πολιτισμική ικανότητα των διανοουμένων και των πολιτικών αυτής της γενιάς θα κριθεί ασφαλώς στον μακρύ ιστορικό χρόνο και όχι στην προσωρινή τραχιά νησίδα ανωμαλίας της μνημονιακής περιόδου, στην οποία βαδίζουμε αναγκαστικά με «βήμα σημειωτόν».
Σήμερα όμως οι περισσότεροι, και δυστυχώς ανάμεσά τους και οι διανοούμενοι αλλά και οι καλλιτέχνες, όπως φάνηκε από τις αντιδράσεις τους στην «υπόθεση Φαμπρ», αν δεν έχουν κάτι να κερδίσουν, τηρούν αποστάσεις. Κρατιούνται μακριά από το «αγριεμένο πλήθος» αλλά και την πολιτική αρένα μέχρι να «δουν». «Ο καιρός είναι η τάξη μας» έγραψε κάποτε ο αστός Γιώργος Σεφέρης, ο οποίος όμως δεν δίστασε, όταν χρειάστηκε, να καταδικάσει μια χούντα.
Έτσι όμως ο διανοητικός και πολιτισμικός χώρος κινδυνεύει να μετατραπεί -αντίθετα από τις πομπώδεις διακηρύξεις των πρωταγωνιστών του- σε κάτι που μοιάζει πολύ με την περίφημη «ταινία του Μέμπιους». Η ταινία του Μέμπιους (η οποία πήρε το όνομά της από τον Γερμανό μαθηματικό Αύγουστο Φερδινάνδο Μέμπιους) είναι μια κατασκευή που μπορεί να φτιάξει ακόμα και ένα παιδί. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια λωρίδα χαρτί: αρκεί να περιστρέψουμε το ένα άκρο κατά 180 μοίρες και να το κολλήσουμε στο άλλο άκρο. Αυτό που προκύπτει είναι ένας ατέρμονος βρόχος σε σχήμα «8», ο οποίος, παραδόξως, έχει μόνο μία πλευρά. Όποια διαδρομή κι αν ακολουθήσει κανείς κατά μήκος της λωρίδας, τελικά καταλήγει πάντα στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε. Αυτό που καθορίζει το σχήμα της είναι οι περιοχές διαφορετικής «ενεργειακής πυκνότητας». Οι περιοχές της λωρίδας που κάμπτονται και διπλώνονται περιέχουν περισσότερη ελαστική ενέργεια από τις επίπεδες περιοχές και τείνουν να επανέλθουν στο αρχικό τους σχήμα, όπως ένα λάστιχο που έχει τεντωθεί.
Η οικονομική κρίση και κάθε κρίση καλεί σε διαχειριστική ανασυγκρότηση κάθε μία απ' αυτές τις πε- ριοχές διαφορετικής «ενεργειακής πυκνότητας» -από τον πολιτισμό μέχρι και την κομματική ζωή. Το ίδιο ισχύει και για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πρέπει ενόψει και του επερχόμενου συνεδρίου να μάθει να λειτουργεί ξανά μέσω βουλευομένων οργάνων που δεσμεύονται από αρχές και κριτήρια. Με βάση την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων και τον δεδομένο συσχετισμό δυνάμεων βρισκόμαστε κι εμείς συχνότερα απ' όσο πρέπει με το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω, επηρεασμένοι από τον ανελέητο αγώνα για την αναγκαία κατοχή, νομή και διατήρηση της εξουσίας.
Πρέπει να βρεθούμε όλοι ξανά στην ίδια σελίδα. Και να απαιτήσουμε από την κυβέρνηση να γίνονται εφεξής με συνέπεια δύο πράγματα: Να λαμβάνονται αποφασιστικά φιλολαϊκά μέτρα με «υψηλή απόδοση» και ταυτόχρονα να υπάρξει πολιτική επένδυση σε αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε κεφάλαιο από το μέλλον: π.χ. στην Παιδεία να μπορέσουμε, επιτέλους, να εγγυηθούμε το μορφωτικό μέλλον όλων ανεξαιρέτως των παιδιών και να εξασφαλίσουμε ταυτόχρονα πως αυτό το μέλλον θα διαρκέσει πολύ.
