των Σπύρου Γεωργάτου και Θωμά Τσαλαπάτη
Την εποχή της «ισχυρής Ελλάδας», γνωστός Βρετανός ακαδημαϊκός έλεγε με απαξιωτικό ύφος το εξής: Έλληνες είναι οι Τούρκοι που νομίζουν ότι είναι Ιταλοί! Το -κάπως κρύο- αστείο μας θύμισε ένα πρόσφατο σχόλιο του «υγιούς» Στέφανου Κασιμάτη που σέρνει τα εξ αμάξης στον «καταθλιπτικό» Αριστείδη Μπαλτά.
Ο Κασιμάτης νομίζει ότι είναι ένας σύγχρονος Ροΐδης και δεν υποψιάζεται ότι όσοι ξέρουν πέντε αράδες γράμματα τον θεωρούν παρδαλή διασταύρωση Κουρή - Πρετεντέρη. Με αυτές τις ιδέες μεγαλείου στο μυαλό, ο αρθρογράφος ξιφουλκεί κάθε τόσο με διάφορα «τέρατα»: έξαλλους, άσχετους, ψυχοπαθητικούς, παραμορφωμένους και άπλυτους με αξύριστες μασχάλες και τριχωτά πόδια. Όλοι αυτοί οι φελλινικοί χαρακτήρες επιστρατεύονται στο γλωσσικό του παιχνίδι για να αναπληρώσουν την απουσία νοήματος και την ερμηνευτική πτωχεία που χαρακτηρίζουν τα κείμενά του. Αλλά εκεί την πατάει, γιατί το πολιτικό σχόλιο και το χρονογράφημα είναι μια δύσκολη δουλειά, που απαιτεί «χειρουργική» εκφραστική ακρίβεια και πραγματική παιδεία.
Το θέμα δεν είναι βέβαια η δημοσιογραφική αναπηρία του εν λόγω κυρίου. Αυτό ας το σκεφτούν τα έντυπα που τον φιλοξένησαν και τον φιλοξενούν. Το "Βήμα" και η "Καθημερινή" ευτύχησαν να έχουν στις τάξεις τους λαμπρούς χρονογράφους και σχολιογράφους όπως ο Παύλος Παλαιολόγος, ο Δημήτρης Ψαθάς, ο Θανάσης Κανελλόπουλος, η Ελένη Βλάχου, ο Νίκος Ξυδάκης. Αν τώρα αρκούνται στον Κασιμάτη και τον Πρετεντέρη είναι δικός τους λογαριασμός. Το ζήτημα που έχει ενδιαφέρον είναι άλλο: Γιατί άραγε επιλέγεται η φόρμα του «καταθλιπτικού» για να αρθρωθεί μια πολιτική κριτική στα λεγόμενα και τα πεπραγμένα του Μπαλτά; Αν ο Μπαλτάς είναι πολύ αριστερός για τα γούστα του συντηρητικού Τύπου, πιο κατάλληλος θα ήταν ο όρος «εμμονικός», «ακραίος», που θα παρέπεμπε σε έναν «κολλημένο» θεωρητικό της Αριστεράς.
Μια πρώτη εξήγηση είναι η άγνοια. Ο φιλοπαίγμων δημοσιογράφος μπορεί να μην γνωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στη δυσφορία, τη δυσθυμία και την καταθλιπτική διαταραχή. Επηρεασμένος από τις μεσημβρινές εκπομπές, ίσως μάλιστα να θεωρεί ότι καταθλιπτικός είναι εκείνος που εμείς οι υπόλοιποι ονομάζουμε «σοβαρός άνθρωπος». Αλλά, πάλι, κανένας από αυτούς τους φαινοτύπους δεν ανταποκρίνεται στην εικόνα ενός αρειμάνιου κομμουνιστή που διαρκώς αναστατώνει το πανελλήνιο με τις δηλώσεις του. Άρα, κάτι άλλο έχει στο μυαλό του ο ποιητής.
Φάληρο ο Κασιμάτης, Χατζηκυριάκειο εμείς. Γνωριζόμαστε στο λιμάνι και δεν τσιμπάμε στα φούμαρα. Ο τοξικός λόγος των κειμένων της "Καθημερινής" στηρίζεται σε μια πασίγνωστη μανιέρα: Τη φαντασιακή ανάπλαση του αντιπάλου με εργαλεία την κοινοτοπία και τον «εικαστικό» ρατσισμό. Με αυτόν τον τρόπο, ο πολιτικός αντίπαλος μετατρέπεται σε περσόνα που μένει στο συλλογικό φαντασιακό σαν μια γελοιοποιημένη καρικατούρα. Στην «υστερική» Κωνσταντοπούλου -που μπορεί, όπως λέει, και να κατουράει όρθια- στον «άσχετο» Τσίπρα -που δεν μπορεί να διακρίνει τη Ναόμι Κλάιν από τη Ναόμι Κάμπελ- προστίθεται λοιπόν ο «καταθλιπτικός» και προστάτης των «δεύτερων», ο Μπαλτάς. Μιαρός, γκροτέσκος, κιτρινοπράσινος μέσα στη χολή που εκκρίνει ο άρρωστος εαυτός του, ο Μπαλτάς δεν μπορεί παρά να είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος. Και η πολιτική αναίρεσή του προϋποθέτει μια προβολή στο απόλυτα «θετικό», δηλαδή την ψυχική και σωματική υγεία, την άρνηση του πένθους, τη «χαρά της δημιουργίας» και τις... ξυρισμένες μασχάλες.
Τι ειρωνεία! Παρά τις κραυγές, η φωνή του Αριστείδη Μπαλτά ακούγεται στεντόρεια καθώς μας καλεί με τα λόγια του Σεφέρη: Ζωή είναι ό,τι έδωσες, λέει στο πιο πρόσφατο μήνυμά του. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με όσα εκστομίζει ο Κασιμάτης. Αυτά διαλύονται στο σάλιο τους σαν μαλακό παξιμάδι διά τους μη έχοντας οδόντας, όπως θα έλεγε ο Ροΐδης.
