Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Ας μη μας μπερδεύει το γεγονός ότι ένας χρυσαυγίτης ευρωβουλευτής απεβλήθη από το Ευρωκοινοβούλιο για το ρατσιστικό, αντιτουρκικό του ντελίριο. Ας μη μας μπερδεύει το ότι η ακροδεξιά Λεπέν, ο φιλελεύθερος Φερχόφστατ και αρκετοί Γερμανοί χριστιανοδημοκράτες επικρίνουν τη ημι-συμφωνία Ε.Ε. και Τουρκίας περίπου με τις ίδιες φράσεις που ακούει κανείς από στελέχη της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Το γεγονός ότι η διπλωματική «εισβολή» της τουρκικής ηγεσίας στην Ευρώπη προκαλεί φλύκταινες στην Ακροδεξιά δεν καθιστά «αριστερή» ή «προοδευτική» την επιλογή των 28 να την αναδείξουν ρυθμιστή όχι μόνο του προσφυγικού, αλλά τόσο της συνοχής της Ε.Ε. όσο και της «λύσης» της συριακής κρίσης.
Ας θυμίσουμε ποια είναι τα κρίσιμα στοιχεία της εκκολαπτόμενης συμφωνίας που θα τεθεί στην κρίση της επόμενης Συνόδου Κορυφής:
Πρώτον, η ανάδειξη της Τουρκίας σε θεματοφύλακα της ανοιχτά πια αντιμεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. Η κατάπτυστη αναλογία 1:1 (ένας Σύρος πρόσφυγας για εγκατάσταση στην Ε.Ε. προς 1 «παράτυπο μετανάστη» για επανεισδοχή στην Τουρκία), ένα πρωτοφανές στη σύγχρονη Ιστορία επίσημο δουλεμπόριο, μετατρέπει μια χώρα που δεν είναι καν πλήρες μέλος της Συνθήκης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες στην «αποθήκη ψυχών» που δεν θέλει να είναι καμιά χώρα της Ε.Ε. Ποια θα είναι η τύχη αυτών των ψυχών στην «αποθήκη» δεν θέλουμε ούτε να φανταστούμε.
Δεύτερον, τα ανταλλάγματα που επιβάλλει το τουρκικό καθεστώς, ήτοι η επιπλέον χρηματοδότηση, η κατάργηση της βίζας και το άνοιγμα των κλειστών κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, καθιστούν την Τουρκία οιονεί μέλος της Ε.Ε. Κι αυτό με ανεπίλυτο το πρόβλημα της τουρκικής κατοχής σε κράτος - μέλος της Ε.Ε. (Κύπρος), με ενεργές τις τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος άλλου κράτους μέλους της Ε.Ε. (Ελλάδα), με την αυταρχική εκτροπή του καθεστώτος Ερντογάν σε πλήρη εξέλιξη και με την επιχείρηση πολιτικής -και όχι μόνο- γενοκτονίας των Κούρδων στην κορύφωσή της. Το παράδοξο είναι ότι η απόδοση status 29ου εταίρου στην Τουρκία δεν έγινε την προηγούμενη δεκαετία, όταν ο Ερντογάν αναμετριόταν (για λογαριασμό του, φυσικά) με τη βαθιά Τουρκία κεμαλιστών, στρατηγών και δικαστών και ίσως τότε είχε κάποιο νόημα να ευνοηθούν κινήσεις εκδημοκρατισμού και εκσυγχρονισμού της χώρας, αλλά τώρα, που στήνει το δικό του «βαθύ» αυταρχικό, στρατιωτικό κράτος.
Τρίτον, και ίσως σημαντικότερο. Η αναφορά της απόφασης των 28 σε βελτίωση «των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Συρία, που θα επιτρέψουν στον τοπικό πληθυσμό και στους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλείς περιοχές» αποτελεί κραυγαλέα αποδοχή του τουρκικού σχεδίου για δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» στα τουρκοσυριακά σύνορα, δηλαδή στο τουρκικό και το συριακό Κουρδιστάν. Συμβαίνει, δηλαδή, το ανήκουστο: τη στιγμή που ακόμη και οι Αμερικανοί αμφιταλαντεύονται στις σχέσεις τους με τους Κούρδους της Συρίας -και προς το παρόν τους ευνοούν στον πόλεμο κατά του ISIS και δη σε συγχρονισμό με τους Ρώσους-, οι 28 της Ε.Ε. να εμφανίζονται ως εγγυητές των τετελεσμένων που προσπαθεί να δημιουργήσει το καθεστώς Ερντογάν εις βάρος των Κούρδων. Και, τελικά, ως εγγυητές της λυσσαλέας πάλης του να αποτρέψει τη δημιουργία ενιαίου κουρδικού κράτους.
Η συμφωνία που θα καταστήσει την Τουρκία ουσιαστικά 29ο εταίρο των 28 λειτουργεί σαν μαγική εικόνα. Γιατί κρύβει το ποιοι είναι οι αληθινοί αρχιτέκτονες και εκτελεστές της. Είναι αληθές ότι η συμφωνία φέρει τη σφραγίδα της Μέρκελ, αλλά όχι για τους λόγους που νομίζουμε. Σε κάθε περίπτωση, όχι γιατί η Μέρκελ είναι η Μητέρα Τερέζα των προσφύγων ή γιατί υπερασπίζεται τα ανοιχτά σύνορα. Η γερμανική ηγεσία, έχοντας προληπτικά, εδώ και έναν χρόνο, αυστηροποιήσει τα κριτήρια έγκρισης ασύλου, τροφοδότησε με αθρόες επαναπροωθήσεις την Αυστρία, σπρώχνοντας την ηγεσία της τελευταίας να ηγηθεί της συμμαχίας των κλειστών συνόρων. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι χώρες του κλειστού βαλκανικού διαδρόμου, το κλαμπ του Βίσεγκραντ, οι απανταχού της Ευρώπης ακροδεξιοί που εξαπέλυσαν ξενοφοβικό ντελίριο, η ίδια η γερμανική κυβέρνηση, το ΝΑΤΟ και η Κομισιόν, που βρήκε τη χρυσή ευκαιρία για το σχέδιο στρατιωτικοποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε., δούλεψαν αρμονικά για να καταστήσουν καταλύτη της «λύσης» την Τουρκία. Λειτούργησαν δηλαδή σαν ντίλερ του καθεστώτος Ερντογάν.
Τούτων δοθέντων, θέλει πραγματικά πολλή φαντασία για να χαρακτηρίσει κανείς τη μισή συμφωνία της 7ης Μαρτίου «θετικό βήμα» και πολύ περισσότερο αποτέλεσμα της «τολμηρής και εξωστρεφούς πολιτικής της κυβέρνησης». Αντιθέτως, είναι ένα «θετικό βήμα» για το καθεστώς Ερντογάν, μια σουρεαλιστική επιβράβευση του τυχοδιωκτισμού του. Κι είναι μια επιτυχία της «τολμηρής, εξωστρεφούς πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης», που κατάφερε να εξαγάγει σε Ευρώπη και Ελλάδα την πολύπτυχη υπαρξιακή της κρίση μεταξύ εσωτερικής δυσφορίας, σύγκρουσης με τη Ρωσία, βρόμικης συμμαχίας με το Ισλαμικό Κράτος και διφορούμενης σχέσης με τις ΗΠΑ.
