Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
"Πριν αλέκτορα φωνήσαι": ξενοφοβία και ΟΤΑ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

"Πριν αλέκτορα φωνήσαι": ξενοφοβία και ΟΤΑ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ*

Εδώ και εβδομάδες η Ελλάδα παρακολουθεί τις αντιδράσεις κατοίκων και δημάρχων ενάντια στη δημιουργία δομών μετεγκατάστασης και προσωρινής φιλοξενίας των προσφύγων. Η περίπτωση της Χίου έχει βάθος μηνών. Η περίπτωση των Διαβατών, στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, είναι πιο πρόσφατη. Οι προερχόμενοι από τη Ν.Δ. δήμαρχοι των Δήμων Ωραιοκάστρου και Δέλτα ανέχθηκαν τις ξενοφοβικές αντιδράσεις μιας μειοψηφίας κατοίκων. Αποτελεί γεγονός ότι δεν υπήρξε, από κυβερνητικής πλευράς, έγκαιρη διαδικασία διαβούλευσης με φορείς των τοπικών κοινωνιών -πέραν της από μηνών ενημέρωσης των δημάρχων- σχετικά με τη δημιουργία χώρου προσωρινής φιλοξενίας στο στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου στα Διαβατά. Οι κυβερνητικοί φορείς δεν συνομίλησαν έγκαιρα με τους φορείς αλληλεγγύης, παρ' ότι υπήρχαν, σε τοπικό επίπεδο. Δεν δόθηκαν ερεθίσματα για να αναστοχαστούν οι τοπικές κοινωνίες το δικό τους προσφυγικό παρελθόν. Δεν έμαθαν έγκαιρα τα ποικίλα οφέλη που ο χώρος προσωρινής φιλοξενίας σημαίνει για την περιοχή τους. Οι κυβερνητικοί φορείς δεν απάντησαν έγκαιρα στους προβληματισμούς και τις αναστολές της τοπικής κοινωνίας.

Οι αντιδράσεις της μειοψηφίας των κατοίκων μπορούν να κατανοηθούν συνυπολογίζοντας μια σειρά από παράγοντες. Ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι το ιστορικό βάθος της ξενοφοβίας στη σύγχρονη συντηρητική ιδεολογία. Η διάσταση αυτή εμφανίζεται με ιδιαιτερότητες στην παρούσα κοινωνικο-πολιτική συγκυρία. Κεφαλαιοποιεί όμως δοκιμασμένα στον χρόνο μοτίβα όπως η πρόσληψη -σύμφωνα με τα λεγόμενα των δύο δημάρχων- των κέντρων μετεγκατάστασης ως «επιβάρυνσης» στην τοπική κοινωνία. Ακόμα πιο ακραίο μοτίβο είναι η καλλιέργεια ηθικού πανικού μέσω του μυθεύματος της «ασυγκράτητης σεξουαλικότητας» των προσφύγων ανδρών και γυναικών. Ας θυμηθούμε τον χαρακτηρισμό «παστρικιές» που αποδόθηκε στις δικές μας γιαγιάδες προσφυγοπούλες του 1922. Ας μην λησμονήσουμε τις μετρήσεις του γενετικού μορίου στις οποίες υπάγονταν οι Τσιγγάνοι άνδρες στη ναζιστική Γερμανία. Η Χρυσή Αυγή συντελεί στην ανάπτυξη της ξενοφοβίας αναζητώντας διαύλους εξόδου από την απομόνωση στην οποία εδώ και μήνες βρίσκεται.

Τα προσκείμενα στην αξιωματική αντιπολίτευση ΜΜΕ υποδαυλίζουν την ξενοφοβία τόσο λόγω ιδεολογικών προκαταλήψεων όσο και λόγω της πολιτικής τους ατζέντας. Διεκδικήσεις ορισμένων δήμων επανέρχονται στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με την κεντρική εξουσία όταν αυτή προβάλλει το αίτημα κατασκευής δομών προσωρινής φιλοξενίας στις περιοχές τους. Για παράδειγμα, η εμμονή του δημάρχου Θέρμης στην κατασκευή δομής φιλοξενίας στο «στρατόπεδο 561», αντί της περιοχής των Λουτρών Θέρμης, μπορεί να γίνει κατανοητή στο πλαίσιο της πάγιας -και σίγουρα δίκαιης- επιδίωξης για την απόδοση του εν λόγω στρατοπέδου στον Δήμο Θέρμης. Τέλος, πολιτικές καριέρες στους ΟΤΑ και στις κατά τόπους εκκλησιαστικές διοικήσεις ενίοτε βασίζονται στην πλειοδοσία της ξενοφοβίας.

Η προσπάθεια κατασκευής χώρων προσωρινής φιλοξενίας προσφύγων δημιουργεί επίδικα και συγκροτεί νέο πεδίο άσκησης πολιτικής. Όσοι επισπεύδοντες τοπικοί παράγοντες αναζητούν πεδίο δόξης λαμπρό στο προσφυγικό πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη την εμπειρία του δημάρχου του Δήμου Δέλτα. Η ανοχή που έδειξε σε ξενοφοβικές παρεμβάσεις οδήγησε σε καταστάσεις που εντέλει στάθηκε αδύνατον να ελέγξει. Στις 5 Φεβρουαρίου το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δέλτα έλαβε απόφαση να μην «συναινέσει στη δημιουργία κέντρου μετεγκατάστασης στο στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου και σε κανένα άλλο μέρος του ήδη βεβαρημένου δήμου». Μόλις μια εβδομάδα μετά, ο δήμαρχος προπηλακίστηκε από συμπολίτες του, που τώρα τον κατηγορούν ότι δεν ήταν αρκούντως αποτελεσματικός στην εφαρμογή της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Τον κυνήγησαν αποκαλώντας τον -ανάμεσα σε άλλα- και «προδότη». Οι εικόνες του προπηλακισμού του αναμεταδόθηκαν ανά την Ελλάδα από τηλεοπτικά κανάλια.

Η ανοχή ξενοφοβικών τάσεων από δημάρχους προερχόμενους από τον χώρο της Ν.Δ. πυροδοτεί τους παράγοντες ανάπτυξης της ξενοφοβίας που παραπάνω συνοψίσαμε και δημιουργεί μια κατάσταση που η ίδια η συντηρητική παράταξη αδυνατεί να ελέγξει. Η ξενοφοβία μοιραία εκτρέπεται στον χώρο του φασισμού και απαιτεί πιο «δραστικά» μέτρα, ακυρώνοντας πολιτικά και κοινωνικά τους θεσμικούς εκπροσώπους των ΟΤΑ. Πριν αλέκτορα φωνήσαι, οι δήμαρχοι που ανέχονται ξενοφοβικές τάσεις βρίσκονται δέσμιοι όσων λειτουργούν ως κήνσορες της ξενοφοβίας.

* Ο Γιώργος Αγγελόπουλος διδάσκει στο ΑΠΘ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL