Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Δημοκρατική μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Δημοκρατική μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης

ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ*

«Δεν σας αρέσουν οι αριθμοί. Βλέπετε, εσείς ενδιαφέρεστε μόνο για τους ανθρώπους»

Κ. Μητσοτάκης

Η αντίθεση Αριστεράς και Δεξιάς: αναγνωρίζεται προτεραιότητα στους αριθμούς ή τους ανθρώπους στη λειτουργία του κράτους και της διοίκησης; Ο μετασχηματισμός της διοίκησης δεν είναι προϋπόθεση μόνο για την παραγωγική ανασυγκρότηση, αλλά και για τις θεσμικές λειτουργίες της Δημοκρατίας. Η Δημόσια Διοίκηση, μεταπολεμικά, ανασυστάθηκε από αυτούς που στελέχωσαν το κράτος -δηλαδή τη δωσίλογη Δεξιά- προς εξυπηρέτηση οικείων συμφερόντων και αναπαραγωγή του καθεστώτος. Η περίοδος μετά τη Μεταπολίτευση, και εξαιτίας της παραμονής των συνεργατών της χούντας στη διοίκηση, λόγω του χαρακτηρισμού του εγκλήματος ως στιγμιαίου, συνέχισε παρόμοια πολιτική. Το ΠΑΣΟΚ ολοκλήρωσε τη διάλυση. Η κυβέρνηση, τώρα, καλείται να τα καταφέρει.

Μπορούμε να έχουμε μεταρρυθμιστική πολιτική για τη Δημόσια Διοίκηση που να μην εντάσσεται σε θεωρία για το κράτος, εφόσον αυτό συμπυκνώνει τις κοινωνικές, ταξικές, πολιτικές και οικονομικές σχέσεις; Ο νεοφιλελευθερισμός αντιμετωπίζει τη σχέση κράτους και Δημόσιας Διοίκησης ως management. Αποσυνδέει τη Δημόσια Διοίκηση από τη Δημοκρατία, το γενικό συμφέρον και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων. Μια θεωρία για τη Δημόσια Διοίκηση πρέπει να είναι μέρος μιας θεωρίας της Δημοκρατίας. Αλλιώς εκπίπτει σε τεχνικό εγχειρίδιο. Ποιος είναι, όμως, ο πυρήνας του προβλήματος της Δημόσιας Διοίκησης; Είναι η αμφισβήτηση της ίδιας της κυριαρχίας του κράτους μέσα από την ιδιωτικοποίησή του. Η Δημόσια Διοίκηση συνδέεται με τη λειτουργία του κράτους ως προς την αντιμετώπιση κρίσεων. Από την απλή αναμονή, μέχρι τη διεκπεραίωση κύριας υπόθεσης, συνδέει τον πολίτη με το κράτος και την κυβέρνηση, εφόσον η τελευταία είναι εντολέας του διοικητικού έργου.

Είναι πρόβλημα η δομή της Δημόσιας Διοίκησης; Ας το δούμε: Η δομή είναι κάθετη ανά υπουργείο και, για τους λόγους που εκτέθηκαν στην αρχή του άρθρου, σχεδόν φεουδαρχική. Χαρακτηριστικός είναι ο δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας που αποτυπώνει το πνεύμα του Συντάγματος του 1952, όταν λειτουργούσε και το «παρασύνταγμα» των έκτακτων νομοθετημάτων. Αυτός ο κώδικας συλλαμβάνει τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης και των υπαλλήλων της με το πνεύμα της έκτακτης ανάγκης, στην οποία θεμελιώθηκε το «παρασύνταγμα» προς αντιμετώπιση του «εσωτερικού εχθρού». Αφήνει περιθώριο αυτενέργειας στο επιστημονικό δυναμικό της διοίκησης; Αξιοποιείται το «διανοητικό κεφάλαιο» στην ισοπεδωτική, υπερτροφική γραφειοκρατία της; Χρειάζεται ευέλικτη και οριζόντια αναδιοργάνωση; Χρειάζεται καταπολέμηση των εσωτερικών ανισοτήτων, ώστε το πνεύμα δικαιοσύνης να εμπνεύσει τους υπαλλήλους της; Επιτυγχάνεται μεταρρύθμιση χωρίς τη συναίνεσή τους; Η κυβέρνηση κάνει, με συνέπεια, τα δύσκολα βήματα. Χρειάζεται μια Δημόσια Διοίκηση που θα υπηρετεί το γενικό συμφέρον και την κοινωνική δικαιοσύνη, με μια δημοκρατική - ρεπουμπλικανική αντίληψη, που θα εστιάζεται στον πολίτη και όχι στην αυτοβεβαίωση και την αναπαραγωγή των γραφειοκρατικών δομών. Η κυβέρνηση κρίνεται μέσω της Δημόσιας Διοίκησης, επειδή η δεύτερη εκτελεί εντολές της πρώτης. Μέσω της Δημόσιας Διοίκησης η κυβέρνηση θα περάσει τις εξετάσεις αξιοπιστίας. Εάν δεν δούμε έτσι το πρόβλημα, πώς θα διαχειριστούμε το προγραμματικό σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας;

Η σκόπιμη παράβλεψη του προβλήματος, από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, απέβλεπε στην εξυπηρέτηση της πελατειακής, παρασιτικής επιχειρηματικότητας και στην αναπαραγωγή σχέσεων εξουσίας μέσω των πελατειακών δικτύων που εξετράφησαν στο πολιτικό σύστημα. Δίπλα στη Δημόσια Διοίκηση δημιουργήθηκαν παραθεσμικά κέντρα πελατειακής βιοποικιλότητας, με τεχνογνωσία ως προς την αναπαραγωγή της ισχύος τους και με κόστος την αναπόφευκτη αλλά και εκβιαστική, συχνά, υπονόμευση του διοικητικού έργου, πιθανώς και της τωρινής κυβέρνησης, ώστε να την εκθέσουν. Το συντελούμενο έργο στο αρμόδιο υπουργείο είναι αξιόλογο. Αξίζει να προβάλλεται γιατί αποδεικνύει την αξιοπιστία της κυβέρνησης. Αρκεί να μην ξεχνάμε το μείζον πρόβλημα: ο πολίτης αντιλαμβάνεται την κρατική λειτουργία στην ενιαία έκφρασή της. Απαιτεί αποτελεσματικότητα και βελτίωση της καθημερινότητάς του από αυτήν, ώστε να εκδηλώσει την πολιτική και κοινωνική του συγκατάθεση. Οι κρατικές λειτουργίες δεν αρκεί να είναι «έξυπνες». Πρέπει να συντονίζονται βάσει κοινού σκοπού. Η Δημόσια Διοίκηση είναι ο μηχανισμός που προάγει το γενικό συμφέρον, το οποίο, συνδεόμενο με την κοινωνική δικαιοσύνη, παράγει αξιοπιστία. Η διάκριση Αριστεράς και Δεξιάς είναι όντως θέμα προτεραιοτήτων. Το διαπιστώνουν αυτό οι άνθρωποι όταν παύουν να είναι προτεραιότητα της πολιτικής του κράτους και της διοίκησης.

* Ο Στέφανος Δημητρίου διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL