Του Κώστα Μελά
Από την αρχή της κρίσης μέχρι το 2014 ποια χώρα έχει πραγματοποιήσει τον μεγαλύτερο αριθμό μεταρρυθμίσεων; Σε αντίθεση με ό,τι λέγεται και υποστηρίζεται είναι η Ελλάδα. Ακολουθείται από την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία. Ακριβώς οι χώρες PIGS. Ποιος το υποστηρίζει; Μα ο ΟΟΣΑ στην τελευταία του Ετήσια Έκθεση Going for growth.
Εδώ προκύπτουν δύο ζητήματα: α) πρέπει να σταματήσουμε επομένως να υποστηρίζουμε ότι στην Ελλάδα δεν έχουν πραγματοποιηθεί μεταρρυθμίσεις (άλλωστε οι εκταμιεύσεις προς την Ελλάδα των δάνειων πόρων ήταν και είναι στενά συνδεδεμένες όχι μόνο με τα δημοσιονομικά αποτελέσματα αλλά και με τις μεταρρυθμίσεις) ή β) πολλές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και δεν θίγουν τα πραγματικά κακώς κείμενα στην ελληνική οικονομία.
Για παράδειγμα, η λεγόμενη διαπλοκή μεταξύ πολιτικών και οικονομικών αρχηγεσιών, όχι μόνο δεν μεταβλήθηκε, αλλά τείνει να λάβει νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά που την υπερβαίνουν και οδηγούν σε περαιτέρω de facto αμφισβήτηση των αρμοδιοτήτων του κράτους (άρα της λαϊκής κυριαρχίας και των δημοκρατικών θεσμών), για να αναφέρω ένα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας.
Καμία συζήτηση που να οδηγεί στη μεταρρύθμιση του κράτους ως προς τον επιχειρηματικό του ρόλο και στη συμμετοχή του στην αναπτυξιακή διαδικασία, λησμονώντας, ίσως και μη γνωρίζοντας, ότι πίσω από όλες τις εξειδικευμένες τεχνολογίες και κλαδικές τεχνολογίες, παγκοσμίως, βρίσκεται το κράτος. Μάλιστα, πρωτοπορεί το κράτος των ΗΠΑ, μια χώρα που αντιπροσωπεύει, όπως υποστηρίζεται, περισσότερο τα πλεονεκτήματα του «συστήματος της ελεύθερης αγοράς».
Το σημαντικό για κάθε κυβέρνηση δεν είναι να κάνει πράγματα που τα άτομα ήδη κάνουν και να τα κάνει λίγο καλύτερα ή λίγο χειρότερα, αλλά να κάνει εκείνα τα πράγματα που, προς το παρόν, κανένας δεν τα κάνει σημειώνει ο Κέυνς.
Ανεξαρτήτως όλων αυτών, πάντως, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική, όταν πραγματοποιείται υπό καθεστώς βαθιάς κρίσης και αν πραγματοποιείται υπό ασφυκτικά περιορισμένο χρόνο διαβούλευσης και υπό αυστηρή επιτήρηση διεθνών παραγόντων οι οποίοι, παρά τα λεγόμενά τους, κανένα λόγο συμφέροντος δεν έχουν να οδηγήσουν τις αναπτυξιακές εξελίξεις στην πρέπουσα κατεύθυνση. Αυτό παγκοσμίως δεν έχει συμβεί ποτέ και ούτε πρόκειται να συμβεί. Αποτελεί πρωταρχικά ευθύνη των ελληνικών κυβερνήσεων και της ελληνικής πολιτείας.
