ΤΗΣ ΝΤΙΝΑΣ ΒΑΪΟΥ
Στον απόηχο των εκλογών και του σχηματισμού της νέας κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, λίγες επεσήμαναν την ελάχιστη έως απλά ενδεικτική παρουσία γυναικών στην κυβέρνηση αλλά και στη Βουλή.1 Αυτή τη φορά μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως και τα άλλα κόμματα απ' άκρη σ' άκρη του πολιτικού φάσματος, απέκλεισε τις γυναίκες από εκλόγιμες θέσεις στις λίστες του και στη συνέχεια από την κυβέρνηση και τις θέσεις ευθύνης που αυτή ορίζει στη δημόσια διοίκηση. Παρ' όλο που το εκλογικό σώμα έχει δείξει από τις εκλογές του 2012 ότι προτιμάει (και) γυναίκες, ιδιαίτερα εκεί όπου οι κομματικοί μηχανισμοί δεν προωθούν με πάθος κάποιο «προβεβλημένο στέλεχος», συνήθως άνδρα.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι πρόκειται για μια εξέλιξη χωρίς σημασία μπροστά στα «μεγάλα ζητήματα» που απασχολούν τη χώρα. Όμως, μετά την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου και την ήττα που αυτό σηματοδότησε για την Αριστερά, τα «μεγάλα» και τα «μικρά» ζητήματα χρειάζεται να (επαν)αξιολογούνται καθημερινά. Στην κατεύθυνση αυτή είναι πιο αναγκαίος και επίκαιρος παρά ποτέ ο αγώνας όχι μόνο για εκλογικές νίκες, αλλά κυρίως για όσα είναι «μεγάλα ζητήματα» στην καθημερινή εμπειρία όσων πλήττονται από τη λιτότητα και τα Μνημόνια. Είναι αναγκαία η καλλιέργεια μιας πολιτικής κουλτούρας όπου η πολιτική δεν ταυτίζεται με την τεχνοκρατική διαχείριση, όσο κι αν αυτή είναι αναγκαία, ούτε με τον οικονομικό ντετερμινισμό.
Σημαντικό μέρος μιας τέτοιας πολιτικής κουλτούρας, μάλιστα χωρίς κόστος σε ευρώ, αποτελεί η έμπρακτη και επιθετική απόρριψη του σεξισμού σε κάθε έκφρασή του. Δεν χωράει σε μια τέτοια κουλτούρα το θέαμα κυβερνητικών εδράνων γεμάτων με σκουρόχρωμα κοστούμια, έστω και χωρίς γραβάτες, το οποίο δίνει το μήνυμα ότι η πολιτική κοινότητα αποτελείται μόνο, ή κυρίως, από άνδρες. Δεν χωράει υπολογισμούς «κόστους» για την εμβάθυνση της δημοκρατίας, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ πολλών άλλων, την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ζευγάρια του ίδιου φύλου που το επιθυμούν, την κατάργηση της σαρίας, τη μηδενική ανοχή στη βία κατά των γυναικών, αλλά και τη μηδενική ανοχή στα σχόλια για το παλτό της Βασιλικής, τις ρυτίδες της κυρίας Τασίας, τα μαλλιά της Σίας, το ντύσιμο της Ζωής - σε όλα όσα υποτιμούν την πολιτική συμβολή των γυναικών σε θέσεις ευθύνης. Αντίθετα, όταν όλα αυτά τα «μικρά» ζητήματα αφήνονται να περνούν ασχολίαστα, αποδομούν ακόμη περισσότερο τις παρακαταθήκες της Αριστεράς, όπως αυτές εγγράφτηκαν στη συνάντησή της με τη δράση των κινημάτων του καιρού μας, από το φεμινιστικό και το νεολαιίστικο μέχρι το αντι-παγκοσμιοποιητικό.
Η πολιτική κουλτούρα και οι πολιτικές θέσεις δεν είναι βέβαια αυτόματες, είναι προϊόν και μέρος αγώνων, όπου κάθε πλευρά της καθημερινής ζωής έχει σημασία για τη σχηματοποίηση πολιτικών θέσεων, διαθέσεων και συλλογικοτήτων. Χρειάζεται επιμονή, υπομονή και επιθυμία / ικανότητα για τη συγκρότηση ενός «κοινού τόπου». Όπως μας έμαθε ο πρόσφατα χαμένος Π. Ινγκράο, το συλλογικό υποκείμενο, που στόχος του είναι ο μετασχηματισμός της κοινωνίας, δεν μπορεί παρά να είναι πλουραλιστικό. Κι εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ, στον βαθμό που (θέλει να) είναι κληρονόμος της μεγάλης παράδοσης της ανανεωτικής Αριστεράς, θα χρειαστεί να ξαναθυμηθεί ότι στο έμβλημά του εξακολουθεί να έχει και τη μωβ σημαία του φεμινισμού και να δώσει τη μάχη για την εξάλειψη του σεξισμού και των έμφυλων διακρίσεων στο εσωτερικό του και στην κοινωνία.
1 Βλ. ενδεικτικά το άρθρο της Ζ. Γεωργίου στην Εποχή της 27 Σεπτ. 2015, καθώς και παλαιότερη αρθρογραφία της ίδιας στην Αυγή, ή το άρθρο της Ει. Αγαθοπούλου στην Εποχή της 4 Οκτ. 2015.
*Η Ντίνα Βαΐου είναι καθηγήτρια στο ΕΜΠ
