Της Νίκης Θεσσαλού
"Έχουμε εκπλαγεί", ήταν η πρώτη αντίδραση του εκπροσώπου του Γερούν Ντάισελμπλουμ -με την ιδιότητά του ως υπουργού Οικονομικών της Ολλανδίας- όταν έμαθε ότι το Ολλανδικό Δημόσιο έχει λαμβάνειν 20 με 30 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον φόρους από την αλυσίδα καφέ Starbucks, μόνο για το 2012. Ευχάριστη έκπληξη, θα έλεγε κανείς, αφού μπαίνουν αναπάντεχα λεφτά στα δημόσια ταμεία μιας χώρας.
Όμως, τα Starbucks λειτουργούσαν νομότυπα και με την πλήρη κάλυψη της ολλανδικής κυβέρνησης, μέχρι τη στιγμή που η νέα σιδηρά κυρία των Βρυξελλών, η επίτροπος για θέματα Ανταγωνισμού Μαργκαρέτε Βεστάγκερ, αποφάνθηκε ότι τόσο η αμερικανική αλυσίδα καφέ όσο και η ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία Fiat επωφελούνται από παράνομες φορολογικές συμφωνίες με τις κυβερνήσεις της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου αντίστοιχα. Συνεπώς, η χαρά για τα επιπλέον εκατομμύρια φόρους που καλούνται να πληρώσουν οι δύο πολυεθνικές εταιρείες στον δημόσιο κορβανά, σκιάζεται με το παραπάνω από τον φόβο της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου ότι θα αναγκαστούν μια ώρα αρχύτερα να πάψουν να είναι φορολογικοί "παράδεισοι".
Ας δούμε όμως τι ακριβώς συνέβαινε με τις δύο πολυεθνικές - που είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Τα μεν Starbucks, που έχουν την ευρωπαϊκή έδρα τους στην Ολλανδία, είχαν στήσει μια φάμπρικα, να αγοράζουν πανάκριβα από μια "αδελφή" εταιρεία με έδρα τη Βρετανία τα δικαιώματα χρήσης της τεχνογνωσίας στο καβούρντισμα του καφέ κι από μια άλλη "αδελφή" εταιρεία με έδρα την Ελβετία τους πράσινους κόκκους καφέ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, τα κόστη για κάθε καφενείο Starbucks στην Ευρώπη να εκτινάσσονται στα ύψη, άρα το καθαρό κέρδος που φορολογείται να μειώνεται εντυπωσιακά.
Ο δε όμιλος Fiat είχε στήσει στο Λουξεμβούργο εταιρεία που παρέχει χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες εντός του ομίλου και σε όλες τις θυγατρικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η εταιρεία αυτή πρακτικά λειτουργεί σαν τράπεζα και θα έπρεπε να φορολογείται σαν τράπεζα, αλλά η Fiat με την αγαστή συνεργασία του Λουξεμβούργου έκανε μια εξαιρετικά πολύπλοκη φορολογική συμφωνία, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται από ένα κλάσμα του φόρου που πληρώνουν αντίστοιχα πιστωτικά ιδρύματα.
Μετά από μακρόχρονες έρευνες η Κομισιόν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι φορολογικές αρχές της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου έκλεισαν συμφωνίες με τα εταιρικά κατασκευάσματα των δύο ομίλων που παραβιάζουν το κοινοτικό δίκαιο. Και αφενός καλεί τα Starbucks και τη Fiat να πληρώσουν τις φορολογικές "εκπτώσεις" που παρανόμως εξασφάλισαν, αφετέρου κατηγορεί την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο για παράνομη βοήθεια σε φοροαποφυγή.
Εννοείται ότι οι δύο χώρες μπορούν να προσφύγουν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια ενάντια στην απόφαση της Κομισιόν. Πλην όμως, στην Ευρώπη της κρίσης και του άγριου φορολογικού ανταγωνισμού, που κάποια στιγμή θα πρέπει να σταματήσει, τουλάχιστον εντός της Ευρωζώνης, θα είναι και πολιτικά δύσκολο να προσφύγουν και ενδεχομένως δύσκολο εάν προσφύγουν να δικαιωθούν. Ειδικά για το ολλανδικό υπουργείο Οικονομικών, επικεφαλής του οποίου είναι ο πρόεδρος του Eurogroup Ντάισελμπλουμ, η προσφυγή θα είναι τζιζ καίει...
