Της Νίκης Θεσσαλού
Σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες της πολιτικής σάτιρας στη Γερμανία αυτές τις μέρες παρουσιάζουν τη Μέρκελ να νοσταλγεί τις μέρες της όξυνσης της ελληνικής κρίσης: «Για να χαλαρώσει θυμάται τα ξενύχτια με τον Τσίπρα», λένε. Και ίσως για πρώτη φορά, οι ορκισμένοι εχθροί της καγκελαρίου, που «μερκελίζει», που καθυστερεί τις αποφάσεις, μέχρι να δει προς τα πού γέρνει η πλειοψηφία της κοινής γνώμης, της εκφράζουν αίφνης τον σεβασμό τους - ελπίζοντας να μην κάνει πίσω.
Ο σεβασμός αυτός δεν οφείλεται στην επαναφορά των ελέγχων στα γερμανικά σύνορα -στην παραβίαση των κανόνων του Σένγκεν, δηλαδή- με την επίκληση του «χάους», που προκλήθηκε από τον μεγάλο αριθμό των προσφύγων που φτάνουν οδικά στη Γερμανία. Οφείλεται σε μια φράση που είπε η Μέρκελ, με το βλέμμα στραμμένο στους σκληρούς δεξιούς εντός και εκτός του κόμματός της, αλλά και στις κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης (με λαμπρή εξαίρεση αυτή της Κροατίας), που συνήθως αρκούνται στον ρόλο των δορυφόρων της. Απαντώντας στις επικρίσεις του στιλ «εσύ φταις που όλοι θέλουν να έρθουν στη Γερμανία, μέχρι και σέλφι βγάζεις με τους πρόσφυγες», η Μέρκελ ξεπέρασε τον εαυτό της και πήρε αίφνης για κάτι ξεκάθαρη θέση: «Εάν οι Γερμανοί πρέπει να ζητήσουμε συγγνώμη που δείχνουμε ένα φιλικό πρόσωπο σ' αυτούς που έχουν ανάγκη την προστασία μας, τότε δεν είναι δική μου αυτή η χώρα».
Βέβαια, ακούγεται παράξενο να λέει μια καγκελάριος «δεν είναι δική μου αυτή η χώρα». Και θα μπορούσε να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως. Ωστόσο, η πιο οφθαλμοφανής ερμηνεία εντός των γερμανικών συνόρων είναι ότι η «μητερούλα» επιμένει πως δεν υπάρχει όριο στην παροχή ασύλου στους πρόσφυγες πολέμου. Ότι δεν θα ανεχτεί τον ξενοφοβικό λαϊκισμό που ευδοκιμεί και εντός του κόμματός της.
Ο πολιτικός συμβολισμός στη φράση της Μέρκελ είναι πολύ ισχυρός - ακόμη κι αν οι πράξεις της γερμανικής κυβέρνησης (π.χ. η απρόθυμη και πλημμελής χρηματοδότηση από το Βερολίνο των δήμων και κοινοτήτων που δέχονται τους πρόσφυγες ή η επιμονή του Σόιμπλε να κοπούν από αλλού δαπάνες, ώστε τα κονδύλια που θα πάνε στη διαχείριση του προσφυγικού να μην του χαλάσουν τον στόχο του απόλυτα ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, που κάνει πολλούς να νιώθουν ότι οι πρόσφυγες κάτι τους στερούν) δεν στέκονται στο ίδιο ύψος.
Και για πρώτη φορά στη μακρά θητεία της η Μέρκελ ρισκάρει τη δημοτικότητά της. Διότι μπορεί ένα μεγάλο μέρος του γερμανικού πληθυσμού να δείχνει αξιοθαύμαστη αλληλεγγύη στους πρόσφυγες από τη Συρία, αλλά το κλίμα μπορεί εύκολα να αλλάξει.
Γι' αυτό και οι αντίπαλοί της τη σέβονται και εκτιμούν ότι νοσταλγεί τις εποχές του ελληνικού θρίλερ. Με τα ελληνικά «πακέτα» και παρά το βαρύ κλίμα που επικρατούσε στην κοινή γνώμη ότι οι τεμπέληδες και απείθαρχοι Έλληνες τους τρώνε τα λεφτά, κανείς Γερμανός δεν ένιωθε στην πράξη να βγαίνει έστω κι ένα ευρώ από την τσέπη του. Με τους πρόσφυγες να εγκαθίστανται στις γειτονιές τους είναι πολλοί οι Γερμανοί που νιώθουν απειλή, που θυμώνουν επειδή τάχα το κράτος νοιάζεται τους ξένους περισσότερο από τους ίδιους, που φορτώνουν όλο τους το μίσος και την ανασφάλεια σ' αυτούς που αναζητούν καταφύγιο από τις βόμβες. Κι είναι πολλοί οι πολιτικοί που προσπαθούν να κάνουν καριέρα πάνω στον θυμό, το μίσος, την ανασφάλεια. Είναι αξιέπαινο το γεγονός ότι η Μέρκελ ξεκάθαρα παίρνει τις αποστάσεις της από όλους αυτούς, ακόμη κι αν το πληρώσει με τη μείωση της δημοτικότητάς της.
