Είναι φαινομενικά απορίας άξιο πώς, στην εποχή της μνημονιακής λαίλαπας, η ευρύτατη κοινωνική πλειοψηφία που δυνάμει συγκροτεί η ποσοτική και ποιοτική έκπτωση των δεδομένων της ζωής μας -που σε αρκετές περιπτώσεις αγγίζει ακόμη και τα όρια της επιβίωσης- δεν μεταφράζεται σε πολιτική πλειοψηφία αριστερού προσήμου.
Μια αναδρομή στην παρελθούσα 30ετία φωτίζει τις αιτίες αυτής της συνθήκης. Διότι, ακριβώς τότε και μάλιστα στα πεδία που η Αριστερά -παραδοσιακά και διαχρονικά- είχε κατοχυρώσει το ιδιοπρόσωπο στίγμα της ή και ηγεμόνευε, υπέστη τις μεγαλύτερες ήττες.
Στον πολιτισμό, η σύνδεση της παραδοσιακής και λαϊκής δημιουργίας (τόσο με τα σύγχρονα αισθητικά ρεύματα όσο και με τις λόγιες εκδοχές της) υποκαταστάθηκε από τις παράτες, τα ποικιλώνυμα «φεστιβάλ», τα ΔΗΠΕΘΕ, τις επιτροπές των λογοτεχνικών βραβείων και την εν γένει αισθητική υποβάθμιση.
Στην ανώτατη εκπαίδευση και στην ακαδημαϊκή έρευνα, η παραγωγή κριτικού λόγου εκτοπίστηκε προς όφελος των ΚΠΣ, του ΕΣΠΑ και λοιπών αρκτικόλεξων, καθώς και την προκήρυξη θέσεων σε επινοούμενα «γνωστικά αντικείμενα» προς απονομή στους ανήκοντες στο κύκλωμα.
Στην καθημερινή ζωή, η κατάνυξη της συνοικιακής ταβέρνας, τα ζευγαράκια στα παγκάκια του πάρκου, οι κιθάρες και οι μπύρες της πολύβουης νεανικής παρέας, υποκλίθηκαν στην επέλαση του life style, των απρόσωπων αχανών clubs, των αναλώσιμων ειδώλων που κατασκεύαζαν τα realities.
Η συμμετοχή στα κοινά εκχωρήθηκε στην ανάθεση στους «ειδικούς», η γοητεία της αναζήτησης ευτελίστηκε στο βολικό «γκουγκλάρισμα» και η ιδιώτευση κάλπαζε ανενόχλητη.
Στο «ροζ συννεφάκι», που συσκότιζε την κοινωνική πραγματικότητα, η επίσημη Αριστερά δεν αντιστάθηκε. Κατά περίπτωση κινήθηκε μεταξύ ανοχής και ενδοτισμού, κάποτε και υπαγωγής. Το διακριτό στίγμα του συνειδητού αριστερού, που εξέπεμπε ήθος, διαμόρφωνε συνειδήσεις και παρήγαγε το είκασμα του μέλλοντος, ακόμη και -ή μάλλον κυρίως τότε- στα ζοφερά μετεμφυλιακά χρόνια, εξανεμίστηκε σε μια ακόμη εκδοχή μαζανθρώπου (σε μεμονωμένες περιπτώσεις και μιζανθρώπου).
Είναι, δυστυχώς, συνυφασμένη η ιστορία των κοινωνικών κινημάτων με διαδοχικές, άδοξες πολιτικά, ήττες. Όλες όμως -πλην της τελευταίας- είχαν το στοιχείο της ηθικής υπεροχής και ενέγραφαν ως υποθήκη ανυποχώρητες στάσεις ζωής.
Η καταστροφική 30ετία είχε κύριο αυτουργό, πολιτικά και αισθητικά, το ΠΑΣΟΚ. Το υπενθυμίζει και η ελεγεία των σημερινών νέων - κατά παράφραση... «Πέντε γράμματα μόνο μουτζώσαν την απεγνωσμένη μας γενιά».
Συνειρμικά και συνηχητικά, η αριστεροσύνη παρέπεμπε στη σωφροσύνη, στην ταπεινοσύνη, στην ανδρειοσύνη. Με το πνεύμα ΠΑΣΟΚ να κυριαρχεί, εξέπεσε σε καπατσοσύνη και αγραμματοσύνη. Οι καιροί απαιτούν την άμεση αποκατάσταση των νοημάτων και των πραγμάτων.
Όσο σαφέστερα και συνειδητά απομονώνονται και καταδικάζονται οι κυρίαρχες αντιλήψεις και πρακτικές αυτής της περιόδου, τόσο εγγύτερη χρονικά θα γίνεται η ανάκτηση του ηθικού πλεονεκτήματος, η ιχνογράφηση και εν τέλει η διαμόρφωση του ανατρεπτικού οράματος.
* Ο Κωστής Θεοδωρόπουλος είναι οικονομολόγος - ερευνητής
