ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΤΡΑΝΟΥ
"Υπάρχει ένας πίνακας του Klee με το όνομα Angelυs Novus. [...] Έτσι ακριβώς θα πρέπει να είναι και ο άγγελος της ιστορίας. Το πρόσωπό του είναι στραμμένο προς το παρελθόν. Όπου εμείς βλέπουμε μια αλυσίδα γεγονότων, αυτός βλέπει μία μοναδική καταστροφή. [...] Η θύελλα τον ωθεί ακαταμάχητα προς το μέλλον, στο οποίο η πλάτη του είναι στραμμένη, ενώ ο σωρός από τα ερείπια φθάνει μπροστά του έως τον ουρανό. Αυτό που εμείς αποκαλούμε πρόοδο είναι αυτή η θύελλα" (Walter Benjamin, Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας)
Τηρουμένων των αναλογιών, φαίνεται πως ο αριστερός μικρόκοσμος περιοδικά μιμείται την κοσμολογική θεωρία του big bang, σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν, που δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, αποτελείται από κομμάτια που απομακρύνονται με ταχύτητα το ένα από το άλλο.
Σήμερα, ενόψει ραγδαίων εξελίξεων, στεκόμαστε όλοι, ακόμα και αυτοί που δεν θέλουν να το παραδεχθούν, ακινητοποιημένοι σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι της Ιστορίας, ακριβώς όπως ο άγγελος της ιστορίας του Βάλτερ Μπένγιαμιν.
Η πρωτοφανής έκρηξη αυταρχισμού των κρατούντων στο όνομα μιας θεολογικού τύπου οικονομικής ορθοδοξίας στο τέλος της μακράς περιόδου της διαπραγμάτευσης μάς επέβαλε εκβιαστικά μια συμφωνία και ένα Μνημόνιο. Παρήγαγε ταυτόχρονα ένα βίαιο ωστικό κύμα που συντελεί στην αποσύνθεση των τελευταίων υπολειμμάτων του ευρωπαϊκού μεταπολεμικού ιδανικού για τη δημοκρατία.
Μετά την κατάρρευση της μανιοφαντασίωσης του σοσιαλισμού και την παγκόσμια επικράτηση του καπιταλισμού, ο νεοφιλελευθερισμός επικράτησε -όχι χωρίς αντίσταση- ως παράδειγμα που δεν επιδέχεται εναλλακτική πρόταση. Ο φόβος της υποστροφής στον ολοκληρωτισμό, η βασική συνδετική ύλη που εμψύχωσε τη δημιουργία του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας ενθυλακώθηκε και αυτός παραμορφωμένος ως οικονομικό πρόταγμα στη δημοκρατική παράδοση της Ευρώπης.
Σήμερα στον τόπο μας γίνεται αισθητός ως διπλός βρόχος ανάδρασης που μας πνίγει. Ιδιαίτερα μετά την έκρηξη αυταρχισμού στο τέλος της μακράς περιόδου της διαπραγμάτευσης και μαζί με την αδιαφορία του για την ανθρωπιστική κρίση και το ακατάσχετο ρεύμα των προσφύγων, η αίσθηση κινδύνου απασφαλίζει βίαια τις ζώνες ασφαλείας που μας έδεναν μέχρι τώρα με την επισφαλή άνεσή μας.
Ταυτόχρονα η εγγύτητα και η οξύτητα των προβλημάτων δείχνει και στους πλέον απαθείς τους τρομερούς κινδύνους στους οποίους εμπλέκονται οι πρόσφυγες, άνθρωποι που φαίνονταν ώς τώρα να ζουν μόνο χάριν του τηλεοπτικού εξωτισμού. Η ψευδής, καθησυχαστική απόσταση και η άγνοια κινδύνου για τα εκρηκτικά υλικά της Ιστορίας εξακολουθούν να αναπαράγονται σκόπιμα από την ιδιοτελή κατάχρηση της ανθρωπιστικής κρίσης από τα ΜΜΕ, που έχουν ταχθεί με ανανεωμένο ζήλο στην παλινόρθωση της νεοδεξιάς συμμορίας.
Αυτό όμως που περιμένει μια κοινωνία που ζει σε ηδονοβλεπτική απόσταση από την εμπειρία της πραγματικότητας, μετά την ενδεχόμενη επικράτηση της αγριεμένης, φασίζουσας, ρεβανσιστικής νεοδεξιάς μοιάζει πολύ με αυτό που κατήγγειλε κάποτε με τον πιο εμφατικό τρόπο ο Τόνι Μπεν, η πλέον σημαίνουσα προσωπικότητα της βρετανικής Αριστεράς, ο εκλιπών από το 2014 ηγέτης του κόμματος των Εργατικών και εμβληματική μορφή του αντιπολεμικού κινήματος στη Βρετανία. «Ο τρόπος -έλεγε ο Μπεν- με τον οποίο μια κυβέρνηση μεταχειρίζεται τους πρόσφυγες μας διαφωτίζει για την ποιότητά της: είναι ακριβώς ο ίδιος με τον οποίο θα μας μεταχειριστεί όλους, αν θα έχει την ευκαιρία να το κάνει, χωρίς να λογοδοτήσει ποτέ».
Για όσους/ες ψάχνουν με το στανιό ομοιότητες εκεί που δεν υπάρχουν, ειδικά ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη Δεξιά, αυτή η σύγκριση μπορεί να φανεί κάποτε -ελπίζω όχι πολύ αργά- χρήσιμη.
