Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη
Ο σύντροφος γραμματέας κάθισε στο γραφείο με το κακοβερνικωμένο κόντρα πλακέ. Κάπνιζε αρειμανίως Καρέλια κασετίνα. Το κίτρινο τεφροδοχείο με σήμα της τότε Ολυμπιακής γέμιζε γρήγορα. Μου μιλούσε για τη μισθωτή εργασία, την κλεμμένη υπεραξία, την ταξική συνείδηση και τη βαθιά, ολόπλευρη κρίση του καπιταλισμού. Είχε αποκόμματα με κείμενα του Κ. Χατζηαργύρη, δεινού κειμενογράφου του "Ριζοσπάστη".
Ο λιγνός γραμματέας ήταν καλός ομιλητής, έφερνε παραδείγματα απ' τις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, αντιπαραδείγματα από τις καπιταλιστικές μητροπόλεις. Απασχόληση έναντι ανεργίας. Κοινωνική δικαιοσύνη έναντι εκμετάλλευσης. Τη Δευτέρα είχαμε επανάληψη τα εις -μι. Δίδωμι, ίστημι, τίθημι. Μια γραμματική φρίκη. Όσο με γέμιζε άγχος το επερχόμενο δευτεριάτικο διαγώνισμα και η έρημος των εγκλίσεων, των χρόνων και των φωνών, τόσο με ηρεμούσε ο σύντροφος γραμματέας με την εξιστόρησή του.
Ήταν πολύ φυσικό στο αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ Τζάρζανου και Μαρξ να πάω μ' αυτόν που με άγχωνε λιγότερο. Πήρα μερικές «Μαθητικές Φωνές» και στα διαλείμματα προσπάθησα να τις πουλήσω σε συμμαθητές. Φοβούνταν, αρνούνταν. Παρεισέφρεε στη ζωή μου μια άλλη λειτουργία. Όχι αυτή του αναλυτή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και της μεθοδολογίας του, αλλά το ίδιο το αντικείμενο της ανάλυσής του. Ήταν προφανές ότι δύσκολα μπορούσα να πουλήσω την εφημερίδα της μαθητικής κομμουνιστικής Αριστεράς, παρόλο που ίσως καταλάβαινα τη λειτουργία του εμπορεύματος.
«Δεν το 'χα». 1974-75, Γυμνάσιο Καρλοβασίου. Φαίνεται ότι τότε τουλάχιστον, ήταν εξαιρετικά δαπανηρό να γεφυρώσω τις εμπειρίες μου. Τον κακοχωνεμένο Μαρξ των εγχειριδίων, τη γραμματικοσυντακτική τεκμηρίωση ενός κειμένου, την πολιτική δράση και την απόλαυση της μαθητικής ζωής. Τα ίδια ερωτήματα βέβαια τίθενται και τώρα. Πώς να ζήσω, πώς να ανακτήσω την κατά Μπαρτ «απόλαυση του κειμένου» (την αγάπη δηλαδή), πώς να θεμελιώσω μια δημιουργική σχέση με την πολιτική όταν η ίδια αποκρύβει τα ερωτήματα που την εγείρουν;
Καταλαβαίνω φυσικά ότι οι πολιτικοί βάκιλοι, οι ιοί και τα μικρόβια (η φρίκη δηλαδή που συστήνει την καθημερινή πολιτική επιτέλεση) δίνουν τα άλλοθι για να πάω σπίτι μου. Εν τούτοις η δυσεπίλυτη σχέση ανάμεσα στα διάφορα συλλογικά και προσωπικά πεδία χρησιμοποιεί την ηθική ή άλλες μεγάλες αναγωγές για να μην δώσει τη λύση: την αρμοσμένη σχέση ανάμεσα στην πολιτική θεωρία (μια μορφή ηθικών αξιώσεων με εκμηδενισμένη λειτουργικότητα), την πολιτική πράξη (μια μορφή διοικητικών περαιώσεων και ρητορικής), τις προσωπικές αξίες (μια μορφή παραδοχών και συμφιλιώσεων).
Ξανά, λοιπόν, να αναταχθεί μια νέα τεθλασμένη Αριστερά που θα γεφυρώνει τον καλλιτέχνη που δουλεύει ως ντελιβεράς με τον αναλογιστή που δουλεύει στα ταμεία μιας τράπεζας εισπράττοντας λογαριασμούς της ΔΕΗ και τέλη κυκλοφορίας. Τον νομικό που επέστρεψε στο κτήμα του πατέρα του οινοποιώντας με τον κατατονικό γκατζετάκια. Τον καπάτσο που είναι σύμβουλος σε πολιτικό γραφείο με τον άνεργο που πάντα βρισκόταν «στην απέξω».
Διάφορες πηγές της ζωής ανάμεσα στο κανονικό και το ενδιάμεσο, ανάμεσα στο σύστημα και το παρασύστημα, που όσο εύκολα μπορεί να παραποιήσει τα νοήματα της Αριστεράς άλλο τόσο μπορεί να ανακτήσει το ιστορικό θάλλος τους. «Όταν υπόταξαν τις μέρες μας και τις κρεμάσανε σα δάκρυα» λέει ο Μανώλης Αναγνωστάκης. Στον λαμπρό στίχο, ξανακερδίζεται απ' την ίδια τη γλώσσα η πίστη: «Ζήτησα μια καινούρια βλάστηση σ' ανεξερεύνητες περιοχές»...
