Του Διονύση Θωμά*
Το τελευταίο διάστημα και ιδιαίτερα μετά τη συμφωνία που υποχρεώθηκε να υπογράψει η κυβέρνηση, δεν είναι λίγοι αυτοί που αναφέρονται στο «κυβέρνηση πρώτη φορά Αριστερά» με τρόπο ειρωνικό και απαξιωτικό. Σε αυτούς μπορεί κανείς να διακρίνει δύο βασικές κατηγορίες.
Η μία είναι οι κλασικοί ακροδεξιοί και οι σοσιαλνεοφιλελεύθεροι βαστάζοι του Σαμαρο-Βενιζελικού καθεστώτος. Κατανοητή η προσπάθεια τους να αποδομήσουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. και τα πεπραγμένα της. Να υπερασπιστούν την πολιτική της κυβέρνησης Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ.
Η δεύτερη κατηγορία αποτελεί μία «από τ' αριστερά» κριτική, προερχόμενη από άτομα και συλλογικότητες εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ.
Η προσπάθεια απαξίωσης της κυβέρνησης και της συλλογικής της ηγεσίας σκοντάφτει, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, σε μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ο οποίος δείχνει μεγαλύτερη κατανόηση και υπομονή από τους κατακρίνοντές της. Προφανώς έχει τους λόγους του! Για την πρώτη κατηγορία κριτικής υπάρχει κατανόηση. Δεν θα περίμενε κανείς και κάτι διαφορετικό από τους κ.κ. Γεωργιάδη, Βορίδη, Λοβέρδο, Γρηγοράκο! Όσο για τη δεύτερη κατηγορία, αυτή της εξ αριστερών κριτικής, ας μου επιτραπούν ορισμένες παρατηρήσεις.
1. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την ανθρωπιστική κρίση (Νόμος 4320/15), την υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων ποιος τα ψήφισε και τα υλοποιεί; Μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση;
2. Τα μέτρα όπως η ρύθμιση των 100 δόσεων, το ξεσκόνισμα των διαφόρων «λιστών», τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής και του λαθροεμπορίου (έστω λίγα, έστω με σχετική καθυστέρηση) είναι πολιτικές μετάλλαξης της κυβέρνησης σε μνημονιακό υποκείμενο;
3. Η προσπάθεια ρύθμισης του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου και εξάρθρωσης της διαπλοκής των καναλαρχών με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο σε ποια κλίμακα «δεξιάς πολιτικής» εντάσσεται;
4. Η επαναπρόσληψη των απολυμένων του Δημοσίου (καθαρίστριες - εκπαιδευτικοί) και η επαναλειτουργία της ΕΡΤ σε ποια κλίμακα «κωλοτούμπας» εντάσσονται;
Τα παραπάνω που αναφέρονται είναι ενδεικτικά και όχι όλα όσα έχει πετύχει μέχρι σήμερα η κυβέρνηση.
Είναι ικανοποιητικά, αλλά όχι αρκετά. Υπάρχουν μια σειρά από μέτρα και ενέργειες που θα έπρεπε να έχουν ήδη δρομολογηθεί. Αν και η ένταση των διαπραγματεύσεων και η κυβερνητική απειρία θα μπορούσαν να προβληθούν ως δικαιολογίες, δεν αρκούν για να δικαιολογηθεί η καθυστέρηση. Το ερώτημα όμως παραμένει. Όλα αυτά θα υλοποιούνταν από μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση; Μια κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ (άντε και με Ποταμίσιο συμπλήρωμα); Ή δεν έχουν αξία για τον κόσμο της εργασίας;
Σχετικά με τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου που υποχρεώθηκε να υπογράψει η κυβέρνηση, ορισμένες επισημάνσεις: Έχω τη γνώμη ότι δεν έχουν αναδειχθεί όσο θα έπρεπε η σημασία του γεγονότος υπαγωγής του δημοσίου χρέους στο αγγλικό δίκαιο, το οποίο υπέγραψε η κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ το 2012 και οιδεσμεύσεις στις οποίες υπέβαλε το ελληνικό κράτος.
Η υπογραφείσα συμφωνία αποτελείται από τρία μέρη - ενότητες: Πρώτο, τα δημοσιονομικά μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις. Δεύτερο, το αναπτυξιακό πρόγραμμα των 35 δισ. ευρώ, Τρίτο το γεγονός ότι «μπαίνει στο τραπέζι» για πρώτη φορά η μη βιωσιμότητα του χρέους και η αντιμετώπισή του.
Η κριτική προς την κυβέρνηση (εκ δεξιών και εξ αριστερών) επικεντρώνεται κυρίως στο πρώτο σκέλος και ώς έναν βαθμό είναι κατανοητό. Επιβλήθηκε από τους δανειστές ένα πρόγραμμα αντικοινωνικό, υφεσιακό και εν πολλοίς ανερφάμοστο. Γιατί είναι σίγουρο ότι η αύξηση, π.χ., των συντελεστών ΦΠΑ δεν θα αποφέρει επιπλέον έσοδα τη στιγμή που το πρόβλημα δεν ήταν οι χαμηλοί συντελεστές, αλλά η εισπραξιμότητα του φόρου.
Ταυτόχρονα, προκαλεί εντύπωση το ότι οι εξ αριστερών κατακρίνοντες την κυβέρνηση (από τους βαστάζους του Σαμαρο-Βενιζελισμού δεν θα περίμενε κανείς διαφορετική στάση) αποσιωπούν από την κριτική τους για τη συμφωνία στο δεύτερο και το τρίτο σκέλος. Συμφωνούν ή διαφωνούν με αυτά; Εφόσον υλοποιηθούν, θα συμβάλουν στην επανεκκίνηση και την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, ναι ή όχι;
Η σύντομη καταγραφή των παραπάνω απόψεων, κατά πρώτο δεν εξαντλεί το θέμα και δευτερευόντως δεν έχει στόχο να ωραιοποιήσει μια δύσκολη κατάσταση, «λιβανίζοντας» τη κυβέρνηση. Επιδιώκει να σταθεί απέναντι στις ισοπεδωτικές λογικές που προβάλλονται και οι οποίες σε τελευταία ανάλυση δεν οδηγούν πουθενά.
Και γιατί αυτή η κυβέρνηση, με κορμό τη ριζοσπαστική Αριστερά, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, παραμένει η για «Πρώτη φορά Αριστερά» διακυβέρνηση σε Ελλάδα και Ευρώπη!
* Ο Διονύσης Θωμάς είναι οικονομολόγος (Σπάρτη)
