ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*
Παρ' όλο ότι είναι «διά γυμνού οφθαλμού» ορατή η παταγώδης αποτυχία της εφαρμογής των μέτρων των διαδοχικών Μνημονίων με τα οποία υλοποιήθηκε στη χώρα μας η περιοριστική πολιτική λιτότητας που επέβαλαν οι δανειστές και εκτέλεσαν πιστά οι διαδοχικές κυβερνήσεις της πενταετίας 2010-2014, και παρά τις προσπάθειες επί πέντε μήνες της κυβέρνησης που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές της 25.1.15 να πείσει τους δανειστές να αλλάξει η πολιτική αυτή, η Σύνοδος Κορυφής των 19 κρατών - μελών της Ευρωζώνης, ασκώντας ασφυκτικές πιέσεις και χρησιμοποιώντας εκβιαστικά διλήμματα, με πρωτοστατούντες τη Γερμανία και τους δορυφόρους της, εξανάγκασαν τον πρωθυπουργό να υπογράψει τη συμφωνία της 13.7.15.
Ο πρωθυπουργός -παρ' όλο ότι, όπως είπε στη συνέντευξή του ΕΡΤ στις 14.7.15 και στη Βουλή στις 15.7.15, δεν συμφωνεί με πολλά σημεία μιας συμφωνίας η οποία περιλαμβάνει υφεσιακά και πολύ σκληρά μέτρα για το λαό, αντίθετα με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του κόμματός του και αντίθετα με τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης- την υπέγραψε για να υλοποιήσει τη βούληση του ελληνικού λαού η χώρα να παραμείνει στο ευρώ, σύμφωνα και με την εξουσιοδότηση που του έδωσαν 251 βουλευτές στη συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής της 10.7.15.
Τόσο από την αρχή όσο και σε όλο το διάστημα της πενταετίας 2010-2014, και πολύ συχνότερα και εντονότερα το πεντάμηνο που μας πέρασε, νομπελίστες οικονομολόγοι, διεθνώς αναγνωρισμένοι καθηγητές πανεπιστημίου και ερευνητές, αλλά και πολλά ινστιτούτα και κέντρα ερευνών, ακόμα και στη Γερμανία, δεν έπαυσαν να τονίζουν ότι η πολιτική των Μνημονίων είναι αδιέξοδη διότι αναπαράγει έναν φαύλο κύκλο ύφεσης (με τις επιβαλλόμενες περικοπές δαπανών και αύξησης των φόρων) με συνέπεια τη μείωση του ΑΕΠ και την αύξηση του δημόσιου χρέους τόσο σε ευρώ όσο και -περισσότερο- ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το ίδιο, και με εντονότερο τρόπο, επανέλαβαν με δηλώσεις τους νομπελίστες οικονομολόγοι μετά τη συμφωνία της 13.7.15.
Φυσικά τα ίδια έλεγαν ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝ.ΕΛΛ. όταν ήταν στην αντιπολίτευση, αλλά και η κυβέρνηση που σχημάτισαν τα κόμματα αυτά μετά τις εκλογές της 25.1.15. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο έκαναν τις πεντάμηνες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, προκειμένου να τους πείσουν να αλλάξουν την πολιτική αυτή. Στη διάρκεια των πρώτων μηνών έγιναν πολύ σοβαρά λάθη τόσο από την κυβέρνηση συνολικά, για τα οποία ανέλαβε την ευθύνη ο πρωθυπουργός, όσο και, ειδικότερα, από τον τρόπο διαπραγμάτευσης και τη συμπεριφορά του πρώην υπουργού Οικονομικών απέναντι στους ομολόγους του της Ευρωζώνης.
Αυτά, όμως, δεν ήταν ο κύριος λόγος της αποτυχίας της προσπάθειας της κυβέρνησης. Ο κύριος λόγος ήταν η τακτική που ακολούθησαν οι δανειστές να προβάλλουν συνεχώς νέες απαιτήσεις μέχρι να εξαντληθεί το όριο του τέλους Ιουνίου, προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή το από εδώ και πολύ καιρό σχέδιο του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας για τον εξαναγκασμό της χώρας μας σε έξοδο από την Ευρωζώνη. Ένα σχέδιο που όφειλε η κυβέρνηση να δει εγκαίρως, δηλαδή πολύ νωρίτερα από το τελεσίγραφο του Γιούνκερ της 25.6.15. Τελεσίγραφο που προκάλεσε την (κατά τη γνώμη μου λανθασμένη) απόφασή της να προκηρύξει το δημοψήφισμα της 5.7.15, πέφτοντας στην παγίδα Σόιμπλε, την οποία υποστήριξαν τα κόμματα πρώην εξουσίας, διαστρεβλώνοντας το ερώτημα ως Ναι ή Όχι στο ευρώ.
Το τραγικό είναι ότι μετά από το δημοψήφισμα και συγκεκριμένα στις 10.7.15, δηλαδή πριν από τη συμφωνία της 13.7.15, ένα από τα τρία μέλη της ομάδας των δανειστών μας (το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) επανέλαβε, και μάλιστα σε εντονότερους τόνους, ότι με την εφαρμογή της ίδιας πολιτικής το δημόσιο χρέος αποκλείεται να καταστεί βιώσιμο, επιμένοντας ότι απαιτείται μεγάλη ελάφρυνσή του. Και μετά τη συμφωνία, και συγκεκριμένα στις 15.7.15, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ουσιαστικά, δηλαδή, ένας ακόμη από τους τρεις δανειστές μας, συμφωνεί με το ΔΝΤ και, όπως εκείνο, προβλέπει ύφεση το 2015 και το 2016 και αύξηση του δημόσιου χρέους, δηλαδή επανάληψη του φαύλου κύκλου.
Τις συνέπειες, όμως, της μη επαλήθευσης των προβλέψεων των δανειστών, ότι η εφαρμογή των μέτρων των Μνημονίων θα έβγαζε τη χώρα από την ύφεση και θα μείωνε το δημόσιο χρέος, δεν τις υπέστησαν εκείνοι που τις έκαναν (αυτοί απολαμβάνουν τους παχυλούς μισθούς τους και τα προνόμια που τους δίνουν οι θέσεις στις οποίες έχουν διοριστεί), αλλά η χώρα και ο λαός μας με αύξηση της ανεργίας, του ποσοστού του πληθυσμού που ζει στο όριο της φτώχειας, κάτω από το όριο αυτό, τις διαδοχικές μειώσεις μισθών και συντάξεων, τον ξενιτεμό δεκάδων χιλιάδων προσοντούχων νέων, τη μείωση των γεννήσεων και, το χειρότερο, την αύξηση των αυτοκτονιών για οικονομικούς λόγους. Είναι προφανές ότι η συνέχιση της ίδιας πολιτικής με την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνει η συμφωνία-Μνημόνιο της 13.7.15 θα επιδεινώσει την οδυνηρή αυτή κατάσταση για τη χώρα και τον λαό μας.
Όλα αυτά τα γνωρίζει η κυβέρνηση, αλλά αποφάσισε να προχωρήσει στην κατάθεση και ψήφιση των νομοσχεδίων που υλοποιούν τη συμφωνία της 13.7.15, ώστε να διασφαλιστεί η παραμονή της χώρας στο ευρώ και να υλοποιηθεί η θέληση της μεγάλης πλειοψηφίας του εκλογικού σώματος (δηλαδή τόσο εκείνων που ψήφισαν Ναι στο Δημοψήφισμα της 5.7.15 όσο και ενός μεγάλου τμήματος εκείνων που ψήφισαν Όχι, ανάμεσα στους οποίους ήμουνα και εγώ). Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και όλοι οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν συμφωνούν με τις περισσότερες διατάξεις των νομοσχεδίων αυτών. Τα νομοσχέδια, όμως, πρέπει να ψηφιστούν για να μην επανέλθει το ενδεχόμενο του εξαναγκασμού της χώρας να βγει από το ευρώ.
Δυστυχώς αυτό το ενδεχόμενο δεν το αξιολόγησαν οι 39 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που καταψήφισαν το πρώτο νομοσχέδιο, διότι δεν σκέφτηκαν ότι αν το παράδειγμά τους το ακολουθούσαν και οι 110 που το ψήφισαν, η κυβέρνηση θα έπεφτε και το ενδεχόμενο θα γινόταν πραγματικότητα, αντίθετα με τη βούληση της πλειοψηφίας του λαού. Πώς, όμως, η κυβέρνηση μπορούσε να δεχτεί μια τέτοια έκβαση, όταν τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά διαβεβαίωνε τον λαό ότι στόχος της είναι η παραμονή της χώρας στο ευρώ;
Μετά όμως από την οριστικοποίηση της συμφωνίας θα πρέπει όλα αυτά τα μέτρα να εφαρμοστούν στα τρία και πλέον χρόνια μέχρι τη συμπλήρωση της τετραετίας για την οποία εκλέχτηκε αυτή η κυβέρνηση. Με την εφαρμογή τους η κυβέρνηση ελπίζει πρώτα απ' όλα ότι οι δανειστές, βλέποντας ότι τα μέτρα δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα, θα προχωρήσουν όσο γίνεται νωρίτερα σε σημαντική ελάφρυνση του δημόσιου χρέους και θα δώσουν τα 35 δισ. για έργα που θα βγάλουν την οικονομία από την ύφεση και θα συμβάλουν στη σταδιακή μείωσης της ανεργίας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα μέτρα για την ανακούφιση αυτών που υποφέρουν περισσότερο από τα μέτρα αυτά. Τέλος, αυτή η κυβέρνηση -και όχι κάποια άλλη, παρόμοια με εκείνες όλων των ετών μετά τη Μεταπολίτευση- μπορεί, αν το θελήσει, να πετύχει την πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαπλοκής και τη δικαιότερη κατανομή των βαρών.
Για να γίνουν, όμως, όλα αυτά, με την ελπίδα ότι θα αντισταθμιστούν οι αρνητικές συνέπειες των μέτρων της συμφωνίας της 13.7.15, πρέπει, εκτός από τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, όλοι χωρίς εξαίρεση οι βουλευτές των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, να συμβάλουν με όλες τους τις δυνάμεις στην προσπάθεια αυτή. Αν αυτό φανεί ανέφικτο, θα πρέπει η κυβέρνηση να προσφύγει στη ετυμηγορία του εκλογικού σώματος το φθινόπωρο.
* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
