Στρατηγικός Στόχος
Στις αποφάσεις του Συνεδρίου πρέπει να δηλώνεται με απόλυτη σαφήνεια, χωρίς να επιδέχεται καμιά απολύτως παρερμηνεία ότι ο στρατηγικός στόχος μας είναι ο σοσιαλισμός με Δημοκρατία και Ελευθερία. Ο στόχος αυτός απαιτεί την κατάργηση και την υπέρβαση του καπιταλισμού και δεν αποτελεί καλύτερη διαχείριση του συστήματος και δικαιότερη ανακατανομή του παραγόμενου εισοδήματος. Δεν είναι ένα είδος «καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο». Είναι ένα οικονομικό και πολιτικό σύστημα που βάζει τις κοινωνικές ανάγκες στο κέντρο του παραγωγικού ενδιαφέροντος με απόλυτο σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος, αντί για τη συνεχή μεγιστοποίηση των κερδών του καπιταλιστικού κεφαλαίου, με κάθε κοινωνικό, ανθρωπιστικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό κόστος.
Ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία αποτελεί μια συνεχή πορεία αγώνων στον ιδεολογικό, κοινωνικό και πολιτικό τομέα της οποίας κάθε βήμα μικρότερο ή μεγαλύτερο γίνεται όχι μόνο με τη σύμφωνη γνώμη, αλλά μαζί με την πλειοψηφία της κοινωνίας. Όχι στο όνομά της και για το καλό της από τη θέληση κάποιας «πεφωτισμένης, οργανωμένης, αδιαμφισβήτητα αλάνθαστης πρωτοπορίας», που αποφασίζει ερήμην της κοινωνίας, για το καλό της κοινωνίας. Στην πορεία αυτή η κατάκτηση της κυβερνητικής εξουσίας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα, αλλά η πορεία και ίσως το δυσκολότερο τμήμα της έπεται.
Άμεσοι στόχοι και καθήκοντα
Δύο είναι τα ζητήματα που πρέπει να διευκρινιστούν και να μην επιδέχονται δεύτερες αναγνώσεις και ερμηνείες.
A. H κινηματική πολιτική και φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Ο σεβασμός στην αυτοτέλεια των κινημάτων, η πάλη μας μέσα σε αυτά, χωρίς την ποδηγέτηση και την προσπάθεια οργανωτικού ελέγχου και γραφειοκρατικής καθοδήγησης, ακόμα και όταν οι απόψεις μας επικρατούσαν σε αυτά ήταν η ειδοποιός διαφορά μας από τα άλλα κόμματα, χάρις στην οποία μεγάλο μέρος του λαού μας ανέβασε από το οριακό 4% στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτόν τον κινηματικό χαρακτήρα του κόμματος πρέπει όχι μόνο να τον διαφυλάξουμε σαν κόρη οφθαλμού, αλλά να τον επιβεβαιώσουμε και να τον προφυλάξουμε από δύο σημαντικούς κινδύνους. Ο πρώτος κίνδυνος είναι να διολισθήσουμε σε υποτίμηση της κινηματικής δράσης δίνοντας μεγαλύτερο βάρος στην κοινοβουλευτική δουλειά. Αυτό θα μας οδηγήσει σε απομόνωση από τις λαϊκές μάζες, με απρόβλεπτες, καταστροφικές συνέπειες για την πορεία του αγώνα μας, ιδιαίτερα στις συνθήκες πολέμου και διαστρέβλωσης που μας έχουν κηρύξει τα ΜΜΕ. Ο δεύτερος είναι να προσπαθήσουμε να υποκαταστήσουμε το μαζικό κίνημα από κινητοποιήσεις φίλων και στελεχών ή να εκβιάσουμε τις θέσεις του μαζικού κινήματος με τις δικές μας θέσεις και απόψεις. Η πρακτική αυτή, θα έχει το ίδιο καταστροφικό αποτέλεσμα στις σχέσεις κόμματος και λαϊκών μαζών.
B. H πολιτική πρόταση διεξόδου από την κρίση. Η ουσία της πρότασής μας ήταν, ότι πάση θυσία θα βάζαμε τα συμφέροντα του ελληνικού λαού πάνω από τα συμφέροντα των δανειστών και του τοκογλυφικού χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Πείσαμε σημαντικό τμήμα του ελληνικού λαού ότι είμαστε ειλικρινείς και αποφασισμένοι για μια τέτοια πολιτική, είτε μέσα στο ευρώ είτε έξω από το ευρώ. Χαρακτηριστικό ήταν το σύνθημα μας «καμιά θυσία για το ευρώ, καμιά αυταπάτη για τη δραχμή», όπως επίσης και η γνωστή ρήση του Τσίπρα «δεν είναι φετίχ το νόμισμα».
Σήμερα δυστυχώς κινδυνεύουμε να ξεφύγουμε από την κρυστάλλινη αυτή θέση μας από δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορά την μεγιστοποίηση του πρώτου μέρους του παραπάνω συνθήματος «καμιά θυσία για το ευρώ» απομονώνοντας το από το δεύτερο και ανοίγοντας παράθυρα για φαντασιώσεις για τη δραχμή. Ανάγουν την αλλαγή νομίσματος σε μονόδρομο διεξόδου από την κρίση, υποβαθμίζοντας την ουσία της πάλης ενάντια στις πολιτικές που οδήγησαν στην κρίση και υποτιμώντας αν όχι αποκρύπτοντας από τον ελληνικό λαό το μέγεθος των θυσιών που απαιτούνται για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής.
Η δεύτερη αφορά σε ομιλίες και τοποθετήσεις στελεχών μέσα από τις οποίες διαφαίνεται ότι είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε κάποιες θυσίες για το ευρώ στο όνομα των δυσκολιών που πιθανώς θα προκληθούν από την πιστή εφαρμογή της πολιτικής ή πολύ χειρότερα στο όνομα της ελπίδας κατάκτησης της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Αμφότερες οι αποκλίσεις είναι επικίνδυνες για την πορεία μας, γιατί δυναμιτίζουν την αξιοπιστία μας και δίνουν όπλα στους αντιπάλους μας να μας διαβάλουν σαν αναξιόπιστους στον λαό.
Το συνέδριο πρέπει να επικυρώσει την πολιτική δέσμευσή μας, να προχωρήσουμε με κάθε τίμημα στην αναστολή πληρωμών των τοκογλυφικών τόκων και όχι στην αναστολή πληρωμών των μισθών και των συντάξεων. Αυτό είναι το ζητούμενο. Αν αυτό θα γίνει με διαγραφή μέρους ή όλου του χρέους, με επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, μέσα στο ευρώ έξω από το ευρώ, μέσα στην ΕΕ έξω από την Ε.Ε. αποτελούν δευτερεύοντα οικονομικοτεχνικά ζητήματα, τα οποία λύνονται στη διάρκεια του ταξιδιού και όχι πριν αυτό ξεκινήσει. Να παρουσιάσουμε το σχέδιο μας που θα δίνει απαντήσεις σε όλα τα ενδεχόμενα.
Καταστατικές αρχές
Οι στιγμές απαιτούν ένα πολυτασικό, ανοικτό στα διαφορετικά πολιτικά ρεύματα ιδεών, ανοικτό στην κομματική βάση και με ανοικτές διαύλους επαφής με την κοινωνία. Θα μπορούσα να γράψω συνθηματικά «όλη η εξουσία στη βάση» και να κλείσω την παρέμβαση μου στις καταστατικές αρχές. Θα επιχειρήσω όμως να εστιάσω σε τρία σημεία.
1ον. Πρέπει με σαφήνεια να κατοχυρώνεται ο σεβασμός των διαφορετικών απόψεων. Η προβολή τους από τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας και η προώθησή τους σε όλα τα επίπεδα ενδοκομματικού προβληματισμού. Η διαφωνία είναι θεμιτή. Αδιανόητη είναι η παρουσίασή της από συντρόφους που εκπροσωπούν το κόμμα από υπεύθυνες θέσεις, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, γραφείο τύπου, επικεφαλής ομάδων δουλειάς.
2ον. Το κόμμα είναι ενιαίο. Δεν πρέπει να είναι ομοσπονδία κομμάτων. Δεν πρέπει να διευκολύνει την λειτουργία κάθετων φραξιονιστικών δομών, οι οποίες όχι μόνο δεν προάγουν την διακίνηση των ιδεών, αλλά τις περιορίζουν μέσα στη φράξια. Με την έννοια αυτή πρέπει να αποκλειστεί η δυνατότητα ξεχωριστών ψηφοδελτίων - λιστών. Η επιλογή του εκλογικού συστήματος δεν είναι κάποιο γενικό δημοκρατικό δικαίωμα, αλλά ένα βαθύτατα πολιτικό ζήτημα και σε περίπτωση διαφωνιών πρέπει η βάση, το σώμα του συνεδρίου, να αποφασίζει.
3ον. Το κόμμα της σύγχρονης ριζοσπαστικής Αριστεράς, δεν μπορεί να είναι αρχηγικό, ούτε κρυπτοαρχηγικό. Το καταστατικό πρέπει να καθορίζει με σαφήνεια τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του προέδρου και την υποχρέωσή του να λογοδοτεί και διαβουλεύεται με τη γραμματεία του κεντρικού καθοδηγητικού οργάνου και βέβαια με το κεντρικό καθοδηγητικό όργανο. Το εκλεγμένο από το συνέδριο κεντρικό όργανο πρέπει να αποτελεί την ανώτατη αρχή του κόμματος ανάμεσα στα συνέδρια. Με βάση τα παραπάνω, ο τρόπος εκλογής του προέδρου είναι δευτερεύουσας σημασίας.
* Ο Γιάννης Λύχρος είναι μέλος της Οργάνωσης ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Ρίου Αχαΐας
