ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΡΟΗ*
Το όποιο τέλος των διαπραγματεύσεων, με επίτευξη συμφωνίας η ολικής ρήξη με τους δανειστές, δεν αλλάζει την ουσία του προβλήματος της χώρας που είναι ο πέραν πάσης λογικής δανεισμός της. Στο τέλος όλων αυτών μοναδική λύση είναι, η με κάποιο τρόπο διευθέτηση του χρέους η διαφορετικά η έξοδος μας από τη νομισματική ένωση. Η αλλαγή του νομίσματος και ταυτόχρονα η δήλωση αδυναμίας πληρωμών του κράτους, δεν μπορεί να είναι δική μας επιλογή αλλά των δανειστών, ενώ η παραμονή στην Ε.Ε. αφορά αποκλειστικά τον ελληνικό λαό, γιατί το θεσμικό πλαίσιο της Ε.Ε. δεν αναφέρει πουθενά την περίπτωση εξόδου με απόφαση κάποιας πλειοψηφίας αλλά μόνο εθελουσία έξοδο του εταίρου.
Η πρώτη λύση, που δεν θα είναι δική μας απόφαση, είναι η πιο δύσκολη και οδυνηρή γιατί περιέχει δυο ταυτόχρονες ενέργειες, την αλλαγή νομίσματος και τη δήλωση αδυναμίας πληρωμών των υποχρεώσεων του κράτους. Η ιστορία της ανθρωπότητας και της Ελλάδας έχει να επιδείξει αρκετές αλλαγές νομίσματος, όπως και περισσότερες πτωχεύσεις, ποτέ όμως και σε καμιά περίπτωση και τις δύο ταυτόχρονα. Η έξοδος από μια νομισματική ένωση, τέτοιας έκτασης και βάθους, συνιστά χρονοβόρες διαδικασίες τεχνικού τύπου, επιλογή νομίσματος, αρχική ισοτιμία, εκτύπωση, σταδιακή ανταλλαγή με το υπάρχον, ταυτόχρονα με μεγάλες πολιτικές αποφάσεις που θα έχουν σχέση με τη διατήρηση της ισοτιμίας, τη λειτουργιά της αγοράς, την αισχροκέρδεια, την εγγύηση εισροής πρώτων υλών και προϊόντων κ.λπ. Η αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεων θα σε φέρει αντιμέτωπο με μια τεράστια λαϊκή δυσαρέσκεια, κατά την άποψή μου μη διαχειρίσιμη, δυσλειτουργία των αγορών, βίαιη πτώση του βιοτικού επίπεδου, πολλές υποτιμήσεις και ταυτόχρονα κύμα ακρίβειας. Έχεις όμως τη δυνατότητα σχεδιασμού και επανεκκίνησης της οικονομίας από καλύτερη βάση και αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα.
Κανείς όμως δεν μπορεί να περιγράψει τη συνδυαστική αλληλοεπίδραση αυτών των δυο γεγονότων. Φυσικά το να γίνουμε ακόμα μια φορά το πειραματόζωο ακαδημαϊκών απόψεων ή, το χειρότερο, οικονομικών κύκλων που θέλουν να δουν επιπτώσεις σε μικρή κλίμακα πριν την εφαρμόσουν σε πιο μεγάλη, δεν είναι και ό,τι πιο ελκυστικό θα μπορούσε να μας συμβεί. Το σενάριο αυτό σίγουρα πρέπει να μας φοβίζει αλλά δεν πρέπει με τίποτα να μας απελπίζει, με μια βασική προϋπόθεση όμως να δημιουργήσουμε αυτές τις συνθήκες που θα μας κάνουν να σταθούμε στα πόδια μόνοι μας με κέντρο της προσπάθειας την κοινωνία. Παραγωγική ανασυγκρότηση με δυσμενέστατες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες έχει επιτευχθεί ιστορικά, πάντα όμως με τη συμφωνία, τη συμμετοχή και τη θέληση αυτών που την προωθούν. Προϋπόθεση αυτών είναι να υπάρχει ένα βασικό σχέδιο που θα προταθεί, δηλαδή ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης από το υπάρχον, ταυτόχρονα όμως να δημιουργηθούν τα κατάλληλα εργαλεία στην κοινωνία που θα μπορούν να υποστηρίξουν και να πάνε μπροστά αυτό το σχέδιο. Η πολιτική απόφαση γι' αυτό πρέπει να έχει τρία σκέλη: α) οικονομική β) διεκδικητική γ) πολιτιστική.
Α) Το οικονομικό σκέλος πρέπει να βασίζεται στην αναδιανομή, χωρίς την ύπαρξη λαϊκού εισοδήματος, πέρα από το δίκαιο του πράγματος, δεν υπάρχει ζήτηση, ταυτόχρονα με την περιφερειακή ανάπτυξη. Μεγάλες αλλαγές στο φορολογικό, στο ασφαλιστικό, εργασιακές σχέσεις, με την ύπαρξη όμως ενός ρωμαλέου ελεγκτικού κρατικού μηχανισμού, θα βοηθήσουν αρχικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Β) Ένα δημοκρατικό διεκδικητικό κίνημα θα δράσει θεραπευτικά στην κοινωνία, θα αρχίσει να εξομαλύνει τις τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις, θα βρεθούν μέθοδοι συμμετοχικής ανάπτυξης, συμπράξεις ανθρώπων στη βάση του διαλόγου, της συναίνεσης και της συμμετοχής.
Γ) Ο πολιτισμός, παρ' ότι τον αναφέρω τελευταίο, είναι ένα βασικό συστατικό της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Με την έννοια "πολιτισμός" δεν αναφέρομε μόνο στις γνωστές εκφάνσεις του, μουσική, λογοτεχνία, εικαστικά κ.λπ., αλλά στην ευρύτητα του όρου που περιλαμβάνει νοοτροπίες, συνήθειες, ήθη, έθιμα, συμπεριφορές. Όλα αυτά παίζουν τεράστιο ρόλο στο πώς παράγουμε και πως καταναλώνουμε, θα είναι τεράστια συνεισφορά του πνευματικού κόσμου της χώρας για την επαναλειτουργία της οι δράσεις για ένα μεγάλο πολιτιστικό κίνημα που θα βασίζεται στις πραγματικές ανάγκες του λαού μας.
* Ο Νίκος Ρόης είναι συντονιστής του Τμήματος Βιομηχανίας του ΣΥΡΙΖΑ
