Του Γιώργου Μπλάνα*
Το μέλλον δεν θα έρθει μόνο του
-μπαμ και κάτω-
αν δεν πάρουμε
τα μέτρα μας.
ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΜΑΓΙΑΚΟΒΣΙ
Αναμένοντας τις εξελίξεις στο ελληνικό «ζήτημα» και έχοντας πειστεί πια πως οι ευρωπαϊκοί «θεσμοί» ζητούν την οικονομική, γεωπολιτική και πολιτική απονεύρωση της Ελλάδας, ίσως είναι καλό -ανακουφιστικό οπωσδήποτε- να γνωρίζουμε τι μας συμβαίνει· όχι καθενός ξεχωριστά, αλλά όλων μας ως θεσπισμένης κοινότητας, που μας υπερβαίνει και την υπερβαίνουμε καθημερινά, έστω και χωρίς να το καταλαβαίνουμε.
Πρώτα - πρώτα, πρέπει να έχουμε συνείδηση του γεγονότος πως η «ορθολογικότητα» των ευρωπαϊκών θεσμών ροκανίζει συνεχώς τις αποφάσεις επί των οποίων θεσπίστηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και ο γραφειοκρατικός χαρακτήρας τους είναι σύμφυτος, οι αρχικές συμβολικές επιδιώξεις -οι μόνες επί των οποίων θα μπορούσε να θεμελιωθεί η δυνατότητα μια ενωμένης Ευρώπης- έχασαν το περιεχόμενό τους, με αποτέλεσμα να βρουν ένα άλλο, στον χώρο της αμφισβήτησης της ίδιας της Ε.Ε. Σαν να λέμε: σήμερα οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις χρησιμοποιούν ως επιχειρήματα τις «αυθεντικές» αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ζήτημα μοιάζει με την αμφισβήτηση της εκκλησιαστικής χλιδής και του δογματισμού από τη σκοπιά του «αυθεντικού» λόγου του φτωχού, ταπεινού Ναζωραίου που τελείωσε στον σταυρό. Δυστυχώς, καμιά θρησκεία, όσο ειλικρινής κι αν ήταν ο ιδρυτής ή το ιδρυτικό σύμβολό της, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς δόγμα. Και δόγμα με δύναμη δεν μπορεί να υπάρξει δίχως πλούτο - για λόγους που σχετίζονται με τη λειτουργία του ιερού στοιχείου στην Ιστορία. Έτσι, θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση: η μόνη Ευρωπαϊκή Ένωση που μπορεί να υπάρξει είναι μια οικονομική συμμαχία. Η οποία, όσες αρχές του Διαφωτισμού κι αν επικαλεστεί, είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει την μοίρα όλων των οικονομικών συμμαχιών.
Ευρωπαϊκός πολιτισμός, εν γένει, δεν μπορεί να υπάρξει - ούτε με την έννοια της «Λευκής Ιδεολογίας», αφού ο πολιτισμός είναι ζήτημα διαφορετικότητας. Κοινότητες με διαφορετικές γλώσσες, θρησκείες, συνήθειες -φαντασιακό γενικά- όταν προσπαθούν να θεσπίσουν κοινό πολιτισμικό πλαίσιο παράγουν ένα πολιτιστικό πτώμα.
Εμείς τώρα. Ως Έλληνες. Οι λόγοι για τους οποίους συνδεθήκαμε αρχικά με την ΕΟΚ και έπειτα με την Ε.Ε. και το ΕΥΡΩ ήταν πολύ διαφορετικοί και εξέφραζαν -λογικά ή όχι, θετικά ή αρνητικά- τους κοινωνικούς παράγοντες. Ωστόσο, αν κάποιοι από αυτούς τους λόγους συνδέθηκαν με ό,τι θα μπορούσαμε -έστω και κάπως ελαστικά- να χαρακτηρίσουμε κοινωνικό υποκείμενο, ήταν συγκεκριμένοι.
Οι φιλοπρόοδοι, φιλόδοξοι και κοινωνικά ενεργητικοί Έλληνες δέχθηκαν την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης διότι ήλπιζαν πως:
Θα απαλλαγούν διαπαντός από τον φόβο των παρεμβάσεων στην πολιτική ζωή κλασικά ανήσυχων και αλαζονικών παραγόντων όπως ο στρατός, ή εκκλησία, τα σώματα ασφαλείας και το πολιτικής προέλευσης παρακράτος, το οποίο βέβαια ευθύνεται για την επιδημική διαφθορά.
Οι Έλληνες ήθελαν να σώσουν τη δημοκρατία τους.
Γνωρίζουμε πού κατέληξε αυτή η ελπίδα. Πώς την διαχειρίστηκε το αιρετό και μη αιρετό πολιτικό παρακράτος.
Τώρα βρίσκονται παγιδευμένοι. Και πρέπει να επιλέξουν.
Φυσικά, το ελληνικό φαντασιακό μπορεί να μας προμηθεύσει αρκετά μοντέλα: Κούγκι, Ζάλογγο, Μεσολόγγι... Και συχνά, όπως λέμε, το αίμα ανεβαίνει στο κεφάλι του θυμωμένου και απελπισμένου.
Ωστόσο, θα πρέπει να αναλογιστούμε με ποιες προσδοκίες ξεκινήσαμε.
Ο στρατός, η Εκκλησία, τα σώματα ασφαλείας είναι θεσμοί που με τον καιρό αποφορτίστηκαν πραγματικά και συμβολικά από τον εχθρικό προς τη δημοκρατία χαρακτήρα τους. Κι εδώ έπαιξε σημαντικό ρόλο η ευρωπαϊκή προοπτική: χάθηκε η στεγανότητα, που επέτρεπε σε επίορκους να νομίζουν πως μπορούν να επιβάλουν την εξουσία τους.
Δυστυχώς, εκείνος ο κοινωνικός παράγοντας που επιμένει να απορρυθμίζει τη σύγχρονη Ελλάδα είναι το πολιτικό παρακράτος. Η ευρωπαϊκή προοπτική, όχι μόνο δεν το έκαμψε, αλλά το συνέδεσε με ανάλογους -όχι πάντα εξωθεσμικούς- ευρωπαϊκούς παράγοντες.
Τι έχουμε να κερδίσουμε, λοιπόν, αν παραμείνουμε στην Ενωμένη Ευρώπη; Εδώ το ερώτημα έχει μια ανατριχιαστική γενικότητα, επιτεινόμενη από τον πλασματικό -αλλά καθόλου αθώο- λόγο των ΜΜΕ. Για να απαντήσουμε οφείλουμε να παραδεχθούμε με ειλικρίνεια το τι ζητάμε. Αν το μόνο που ζητάμε είναι να διατηρήσουμε τα οικονομικά μεγέθη μας, τότε η Ε.Ε. δεν έχει να μας προσφέρει τίποτα και καλύτερα θα ήταν ν' αρχίσουμε να σκεφτόμαστε σοβαρά το Κούγκι, το Ζάλογγο, το Μεσολόγγι.
Αν όμως -δεδομένων των αθλίων εκβιασμών της Αγίας Οικονομικής Αυτοκρατορίας των Ευρωπαίων χρηματιστών- ζητάμε κάτι περισσότερο, τότε...
Θέλω να πω πως ίσως η άθλια οικονομική κατάσταση να είναι ΕΝΑ ΜΟΝΟ από τα προβλήματα μιας κοινωνίας τραγικά αποδιοργανωμένης από το παρακράτος της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.
Μια αριστερή κυβέρνηση οφείλει να πραγματοποιήσει βαθιές τομές στο σάπιο κουφάρι της ελληνικής κοινωνίας και δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία επειδή δεν μπορεί να εξασφαλίσει χρήματα. Ένα πλήγμα από τον εχθρό -εννοείται πως με εχθρούς έχουμε να κάνουμε- δεν είναι αρκετό για να ηττηθεί ένα σαφές πρόταγμα, εκπεφρασμένο στις προηγούμενες εκλογές. Η μεγάλη νίκη θα είναι η παραμονή της κυβέρνησης στο μάτι των χυδαίων χρηματιστών, έστω και αν δεχτεί τους παράλογους όρους τους.
Την κυβέρνηση θέλουν να ρίξουν. Οι «τεχνικές» απαιτήσεις τους είναι ξετσίπωτα προσχήματα. Ας μην τους κάνουμε την χάρη. Υπάρχουν τόσα πολλά που πρέπει να γίνουν σ' αυτόν τον τόπο!
* Ο Γιώργος Μπλάνας είναι ποιητής, μεταφραστής
