ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ*
Ζώντας μόνος από τα φοιτητικά μου χρόνια ανέπτυξα τις δικές μου ρουτίνες και συνήθειες. Ορισμένες από αυτές προοδευτικά συνδυάστηκαν με την απόλαυση και μετατράπηκαν σε μικρές τελετουργίες της καθημερινότητας. Σταδιακά μετατράπηκαν σε εξαρτήσεις. Διέκοψα μια από αυτές τις εξαρτήσεις στα μέσα Δεκεμβρίου του 2008. Υπήρξαν μέρες που πραγματικά ήθελα να ξαναξεκινήσω. Απηυδισμένος από την εμπειρία αρκετών χρόνων συγκρατήθηκα. Δεν ήταν πάντα εύκολο. Συγγενείς, φίλοι και συνάδελφοι μου έλεγαν συχνά ότι ζούσα σε «έναν παράλληλο κόσμο» απλώς και μόνο διότι δεν μετείχα μιας από τις πιο κοινές εξαρτήσεις. Η αλήθεια είναι ότι για ένα μικρό διάστημα, από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο του 2013, επέστρεψα στην προ του 2008 εξάρτησή μου. Οι συνθήκες όμως αυτού του «πισωγυρίσματος» ήταν εντελώς ιδιαίτερες και δεν θεωρώ ότι αναφέρονταν στο ίδιο είδος ανάγκης.
Κοντολογίς από τον Δεκέμβριο του 2008 και μέχρι σήμερα είμαι «καθαρός» ως προς μια από τις εξαρτήσεις μου: δεν έχω παρακολουθήσει κανένα τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων. Η καθημερινή μου ενημέρωση γίνεται από διαδικτυακούς τόπους, από το ραδιόφωνο, κυριακάτικες εφημερίδες και ενημερωτικά περιοδικά. Τίποτα ενδιαφέρον δεν θα υπήρχε σε αυτήν την προσωπική επιλογή αν δεν συνδεόταν πλέον με την εμπειρία πολλών άλλων κατοίκων αυτής της χώρας τις τελευταίες εβδομάδες. Είναι κοινός τόπος ότι τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων βρίσκονται σε διατεταγμένη αποστολή. Όλο και περισσότεροι νιώθουν και κατανοούν ότι οι τηλεοπτικές ειδήσεις δεν αποτελούν μόνο μια αναπαράσταση του κόσμου. Συγκροτούν έναν εντελώς παράλληλο ως προς την πραγματικότητα κόσμο. Η παρακολούθηση των ειδήσεων δεν γίνεται για την ενημέρωση αλλά για την εκτίμηση των μηχανισμών που επιδιώκουν την παλινόρθωση της εξουσίας των κ. Σαμαρά-Βενιζέλου και των παρα-Ποτάμων τους. Δείκτες της αξιοπιστίας των τηλεοπτικών ειδήσεων υπάρχουν και μετρώνται τακτικά, ακόμα και αν δεν ανακοινώνονται. Η πτώση των εν λόγω δεικτών αξιοπιστίας των τηλεοπτικών ειδήσεων είναι συνεχής. Η τάση αυτή εμφανίζεται με έμμεσο τρόπο και στα ποσοστά τηλεθέασης ορισμένων ενημερωτικού χαρακτήρα εκπομπών των άλλοτε μεγάλων αστέρων της ενημέρωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τηλεθέαση της «Ανατροπής» του κ. Πρετεντέρη που άλλοτε πλησίαζε το 30% και τώρα φλερτάρει με το 5%...
Τα μεγάλα ιδιωτικά τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας μας έχουν ταυτιστεί σε βαθμό ανεπανόρθωτο με τα συμφέροντα που οδήγησαν τη χώρα σε καταστροφικές επιλογές. Αυτό γίνεται όλο και πιο κραυγαλέα ορατό όσο περνάει ο καιρός. Η αναίρεση αυτής της οργανικής σχέσης συμφερόντων -πολιτικών χώρων- τηλεοπτικών δικτύων δεν φαίνεται εφικτή. Δυνητικά θα συμπαρασύρει όχι μόνο τους επιχειρηματίες και τους μετόχους αλλά και τους τηλεοπτικούς αστέρες που αποτελούν το αναγνωρίσιμο πρόσωπο των «καναλιών». Η κατάσταση αυτή προφανώς αφορά και τη ΝΕΡΙΤ που από την αρχή κακοφόρμισε. Ευθύνη της κυβέρνησης είναι να διαμορφώσει τους όρους δημιουργίας ενός πεδίου ανάπτυξης κριτικού δημοσιογραφικού λόγου στους τηλεοπτικούς μας δέκτες. Η κυβέρνηση δεν έχει τίποτα να χάσει από την αντιπαράθεση με τους καναλάρχες - εργολάβους και τα φερέφωνά τους. Είναι πασιφανές ότι δεν υφίσταται σημείο σύμπτωσης ανάμεσα στα συμφέροντα που εξυπηρετούν και αυτά της κοινωνίας μας. Είναι δεδομένη η αντίθεσή τους σε μια πολιτική εξυγίανσης των ΜΜΕ. Είναι ξεκάθαρο ότι η απαξίωσή τους στα μάτια του κοινού είναι συνολική. Με αυτά τα δεδομένα σημαντική ευθύνη έχει η κυβέρνηση ως προς την ταχύτατη στελέχωση και επαναλειτουργία της ΕΡΤ. Αρκετοί συμπολίτες μας έχουν την τηλεόραση ως συντροφιά και τις τηλεοπτικές ειδήσεις ως βασική πηγή πληροφόρησης.
Η πρωτοφανής απαξίωση της εγκυρότητας των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών αλλά και της ΝΕΡΙΤ που βιώνουμε δημιουργεί τους όρους μιας δομικής αλλαγής ανάλογη με αυτήν που βιώσαμε στην κεντρική πολιτική σκηνή. Τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων των τελευταίων εβδομάδων θα αποτελέσουν αξιόλογο εμπειρικό υλικό για τους μελλοντικούς ερευνητές. Αναφέρομαι σε αυτούς τους ερευνητές που θα μελετήσουν το ζήτημα της αποτυχημένης εξόφθαλμης πολιτικής προπαγάνδας...
* Ο Γιώργος Αγγελόπουλος διδάσκει στο ΑΠΘ
