Του Νικήτα Αβδουλέλη
Η εσφαλμένη χρήση της γλώσσας, τόσο στο γραμματικό όσο και στο εκφραστικό πεδίο, και μάλιστα από εκείνους που τη χρησιμοποιούν ως επαγγελματικό εργαλείο στα ΜΜΕ, μαρτυρεί την πτώση του επιπέδου της εκπαίδευσης, που δεν είναι πια σε θέση να εξασφαλίζει τη σωστή της εκμάθηση. Τα γραμματικά λάθη είναι πολλά και συχνά. Τη νοηματική καθαρότητα υποκαθιστούν άστοχα, νεφελώδη στερεότυπα και κοινότοπα σχήματα.
Αποτέλεσμα είναι τα ΜΜΕ -με στελέχη που είναι προϊόντα της παιδείας αυτής-, αντί να συμβάλλουν στη βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου του λαού μας, να γίνονται συντελεστές της υποβάθμισής του. Είναι μια από τις διαπιστώσεις, μεταξύ πολλών άλλων, που θέτουν ενώπιον της κυβέρνησης το πρόβλημα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και της ανάγκης για τη ριζική της αναμόρφωση.
Στο σημείωμα αυτό περιοριζόμαστε σε κάποιες προτάσεις που αφορούν τον εκπεμπόμενο λόγο και την περιστολή του αρνητικού του ρόλου και μόνο, χωρίς να εκτεινόμαστε σε άλλα πεδία, των ραδιοτηλεοπτικών δραστηριοτήτων (προγράμματα), που προφανώς απαιτούν εκτεταμένη και εμπεριστατωμένη προσέγγιση.
Θεωρούμε ότι ο νόμος για την ανασυγκρότηση της ΕΡΤ αποτελεί την ευκαιρία για την κυβέρνηση να πάρει ορισμένα πρώτα μέτρα, που θα κατατείνουν στη διασφάλιση της ποιότητας του λόγου που θα εκφέρεται από τα δημοσιογραφικά στελέχη όχι μόνο του δημόσιου οργανισμού, ο οποίος είναι ουσιαστικά ο καλύτερα στελεχωμένος, αλλά και του τομέα της ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης, που είναι ο περισσότερο προβληματικός. Αυτά ως πρώτο βήμα στην προσπάθεια ποιοτικής ανάταξης της ραδιοτηλεόρασης. Η αποδοχή των προτάσεων αυτών θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια άμεση, έστω μικρή, βελτίωση της τηλεοπτικής παιδευτικής συνεισφοράς.
Κατά τη γνώμη μας, μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή θα ήταν:
* Ο αυστηρός έλεγχος από επιτροπή -αποτελούμενη από άτομα υψηλού επιστημονικού κύρους- της γλωσσικής επάρκειας των συντακτών κειμένων καθώς και των υποψήφιων για επαγγελματική χρήση του μικροφώνου (παρουσιαστών εκπομπών, ανταποκριτών).
* Η επαγγελματική τους ιδιότητα να μην αναγνωρίζεται χωρίς την προηγούμενη βεβαίωση που θα χορηγεί η επιτροπή αυτή. Η ατελής γνώση των ελληνικών θα καθίσταται απαγορευτικός παράγοντας επαγγελματικής εξέλιξης.
* Η καθιέρωση εβδομαδιαίας (τουλάχιστον) εκπομπής με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού στα θέματα της γλώσσας. Εκπομπής που θα ασχολείται και με την επικαιρότητα, σχολιάζοντας κριτικά τη γραμματική και σημασιακή ορθότητα του δημόσια εκφερόμενου λόγου.
* Την τελική ευθύνη για την τήρηση των κανόνων της ορθοέπειας έχει η διεύθυνση του ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού. Η τήρηση αυτού του όρου θα μπορούσε να προβλέπεται από τη σύμβαση παραχώρησης δικαιώματος χρήσης συχνότητας.
Η αξίωση για τη σωστή χρήση της γλώσσας δεν αποτελεί πολυτέλεια ή σχολαστική εμμονή. Η ποιότητα του λόγου είναι δείκτης της πολιτισμικής στάθμης. Η καλύτερη γνωριμία με τη γλώσσα συντελεί στην κατανόηση της λογικής δομής της γλωσσικής έκφρασης. Αποτελεί ουσιαστική συνδρομή στην ανάπτυξη του ορθολογισμού και της κριτικής σκέψης, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου και την προαγωγή του σε συνειδητό και ενεργό πολίτη.
Με την έννοια αυτή, η φροντίδα για τη γλώσσα δεν μπορεί παρά να έχει κεντρική θέση στο πολυθεματικό Πρόγραμμα για τον Πολιτισμό μιας κυβέρνησης της Αριστεράς.
