ΤΟΥ ΜΑΚΜΑΚ*
Ένας μαθηματικός δεν σταματούσε ποτέ να μας τονίζει στην τάξη ότι η σαφήνεια είναι αρετή. Οι θετικές επιστήμες προσπαθούσαν επί αιώνες να βελτιστοποιήσουν την ακρίβεια των μετρήσεων. Και ολόκληρο Eurogroup καταλήγει σε ένα κείμενο συμφωνίας που χρωματίζεται, σύμφωνα με όλες τις πλευρές, από μια δημιουργική ασάφεια.
Ο όρος "δημιουργική ασάφεια" έχει γίνει τώρα της μόδας, αλλά κρατάει από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ο εφευρέτης του όρου δεν είναι άλλος από τον Αμερικανό πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ. Ο Κίσινγκερ όρισε ως δημιουργική ασάφεια σε μια συμφωνία την ηθελημένα ασαφή ή αμφίσημη με αφαίρεση των σημείων αιχμής διατύπωση, ώστε όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές να μπορούν να δώσουν τη δική τους ερμηνεία για το περιεχόμενο και άρα να γίνει δυνατόν να την υπογράψουν. Η πραγματικότητα δεν είναι ασπρόμαυρη, αλλά γκρι και έχει πάνω από 50 αποχρώσεις.
Αν κάποιοι θα έπρεπε να είναι εξοικειωμένοι με την έννοια της δημιουργικής ασάφειας, δεν είναι άλλοι από τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Η δημιουργική ασάφεια ήταν μια συνηθισμένη τακτική στα κομματικά κείμενα σε περίπτωση που υπήρχαν διαφωνίες. Βέβαια, εκεί λεγόταν πολιτική διαβούλευση, με στόχο ένα ενωτικό συνθετικό κείμενο. Και το τελικό κείμενο επέτρεπε διαφορετικές ερμηνείες, με την κάθε πλευρά να χρησιμοποιεί τη δική της.
Το κείμενο του Eurogroup από την αρχή ώς το τέλος μπορεί να διαβαστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Θα μπορούσα να φέρω πολλά παραδείγματα εναλλακτικών ερμηνειών, αλλά για λόγους χώρου θα το αποφύγω. Δεν μπορεί όμως να κατηγορείται ως ασαφής μια συμφωνία η οποία έχει φτιαχτεί επίτηδες ώστε να είναι ασαφής.
Τα ερωτήματα είναι το αν θα συνέφερε την ελληνική πλευρά η συμφωνία να είναι σαφέστερη, καθώς και από τι εξαρτάται η ερμηνεία που τελικά θα πάρουν τα άρθρα της συμφωνίας, όταν αυτά αρχίσουν να εφαρμόζονται.
Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι σχετικά απλή:
Εάν εκτιμούμε ότι οι συσχετισμοί μεσοπρόθεσμα θα είναι ευνοϊκότεροι, συμφέρει μεγαλύτερη ασάφεια. Αν εκτιμούμε ότι θα είναι δυσμενέστεροι, συμφέρει μεγαλύτερη σαφήνεια. Στον βαθμό που η κυβέρνηση εκτιμά ότι σε μερικούς μήνες θα έχουμε περισσότερους συμμάχους, η ασάφεια συμφέρει.
Το δεύτερο ερώτημα είναι πιο πολύπλοκο. Ο κ. Σόιμπλε μίλησε αρχικά για Δούρειο Ίππο τερματισμού της λιτότητας, ενώ άλλοι μίλησαν για νέο Μνημόνιο. Σύντομα οι οπαδοί της ερμηνείας του Δούρειου Ίππου σταμάτησαν να την αναφέρουν, ενώ οι οπαδοί της ερμηνείας του νέου Μνημονίου ακούγονταν όλο και δυνατότερα.
Στον βαθμό που η ελληνική κυβέρνηση είναι αυτή που θα εφαρμόσει τη συμφωνία -έστω και αν αυτό γίνεται μετά από διαβούλευση με τους κακούς ιμπεριαλιστές που πλέον αποκαλούμε "θεσμούς"- είναι δυνατόν να εφαρμόσει όση μη λιτότητα θέλει, αρκεί τα δημοσιονομικά του κράτους να το επιτρέπουν. Και η τελική ερμηνεία θα είναι περισσότερο η δική της, εκτός αν ηλιθίως έχει αποδεχτεί την ερμηνεία του αντιπάλου.
Οι δανειστές έχουν καταλάβει τι συμβαίνει και κάνουν ό,τι μπορούν:
Προκαλούν συνθήκες πιστωτικής ασφυξίας ώστε να μειώσουν τα περιθώρια μέτρων αποκατάστασης από την ελληνική πλευρά. Προσπαθούν να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση σε συμμαχίες άλλου τύπου ή να την ανατρέψουν ώστε να αλλάξει η κατεύθυνση του πολιτικού προγράμματος που θα εφαρμοστεί. Διατυμπανίζουν ότι η δική τους ερμηνεία είναι η μόνη αποδεκτή βρίσκοντας συμμάχους στο εσωτερικό.
Και η Αριστερά τι κάνει; Αντί να προσπαθεί να επιβάλει η απόφαση αυτή να γίνει μοχλός για πολιτικές ενάντια στη φτώχεια χωρίς να προκαλεί δημοσιονομική αναταραχή, μεγάλο της μέρος αποδέχεται την ερμηνεία των δανειστών πολλαπλασιάζοντας τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση.
Δηλαδή βάζουμε τα χεράκια μας και βγάζουμε τα ματάκια μας...
* Ο Μακμάκ είναι ένα ασήμαντο ονειροπόλο γρανάζι του συστήματος που ακροβατεί ανάμεσα στον αντικαπιταλιστικό ρεαλισμό και τον ρεαλιστικό αντικαπιταλισμό
