Του Γιάννη Σχίζα
Ο τελετουργικός αποκεφαλισμός 21 Αιγυπτίων χριστιανών στη Λιβύη από τζιχαντιστές δείχνει ότι η σκηνοθεσία του γκραν γκινιόλ υπηρετείται ακόμη και μετά την εποχή του Χίτσκοκ. 21 άνθρωποι με πορτοκαλί στολές, σε μια ερημική ακτή, με έναν «κατά κεφαλήν» σφαγέα, με ποικίλες παρατάξεις και λήψεις σκηνών από διάφορες γωνίες, στο τέλος δε με θαλασσινά αιματόχροα πλάνα, είναι ό,τι καταλληλότερο για να φοβίσει τους τηλεθεατές...
Οι Γερμανοί του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είχαν τα στούκας και τις σειρήνες για να διαστέλλουν τον χρόνο της αγωνίας αυτών που υφίσταντο επίθεση. Οι τζιχαντιστές χρησιμοποιούν την εικονική πραγματικότητα και τις κάμερες για να εμφυσήσουν αγωνία στους μελλοθάνατους, αλλά και στους απόμακρους παρατηρητές με φαντασία...
Πιστεύεται ότι ο Στάλιν είπε κάποτε πως «ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι τραγωδία, ενώ η εξόντωση εκατομμυρίων είναι στατιστική». Η Δύση φρικιά μπροστά στην άκρως τελετουργική σφαγή των Αιγυπτίων, όμως από την άλλη πλευρά τείνει να αντιπαρέλθει τις εκατόμβες που προκάλεσε η Νέα Τάξη στη Λιβύη, στο Ιράκ, στη Συρία, ή στη Γιουγκοσλαβία των «παράπλευρων απωλειών»...
Φυσικά, ο νεομεσαίωνας των μεν και ο νεοϊμπεριαλισμός των δε είναι εξίσου αποκρουστικοί. Το ζήτημα, όμως, είναι ότι ο πρώτος εμφανίζεται σε ένα πεδίο ιδιαίτερης συγκατοίκησης κόσμων και ασκεί επίδραση σε στοιχειώδεις αξίες του δημοκρατικού και ελευθεριακού πνεύματος: Στα δικαιώματα των γυναικών ως αυτεξούσιων όντων, στα δικαιώματα των παιδιών, στα δικαιώματα του σώματος στην έκφραση, στη γυμνότητα και στην ερωτική ελευθεριότητα, στον κριτικό λόγο, στα δικαιώματα αποδοχής της όποιας ή και καμιάς μεταφυσικής αντίληψης, στα δικαιώματα διακωμώδησης.
Οι δολοφονικές επιθέσεις εναντίον του Charlie Hebdo, όπως και οι πρόσφατες στην Κοπεγχάγη, ήρθαν ύστερα από μια περίοδο επιθέσεων μικρότερης κλίμακας, στοχεύοντας, όμως, το κατακτημένο με αγώνες και θυσίες ελευθεριακό πνεύμα. Τα δανέζικα σκίτσα του Μωάμεθ το 2007 προκάλεσαν βίαιες αντιδράσεις στους ισλαμιστές, ενώ πρόσφατα η εξορισμένη από την πατρίδα της Ιρανή ηθοποιός Γκολσιφτέ Φαραχανί δήλωνε ότι «στην Ανατολή αισθάνεσαι ένοχη όλη την ημέρα».
Η πληβειακή κατάσταση προκαλεί τη συμπάθεια πολλών. Όμως ο πληβειακός ολοκληρωτισμός είναι επίσης θέμα - από την εποχή της φιλοσόφου Υπατίας που έπεσε θύμα του χριστιανικού όχλου έως τον Σαλμάν Ρουσντί των «Σατανικών στίχων», που καταδικάστηκε σε θάνατο από τις ιρανικές αρχές.
Αν τα παραπάνω δεν είναι μία ακόμη προοδευτική φλυαρία, πρέπει να εμπνέουν στις δημοκρατικές, αριστερές και ελευθεριακές δυνάμεις έναν πολιτικό ρόλο όχι απλώς φιλολαϊκό, αλλά και παιδαγωγικό. Ρόλο που δεν θα ακολουθεί μόνο, αλλά και θα εναντιώνεται στο ρεύμα των καιρών υπερασπιζόμενος θεμελιακές αξίες.
