1ο Δεδομένο: Τη δεκαετία του 90 οι ιδέες και οι στρατηγικές της Αριστεράς υπέστησαν συντριπτική ήττα.
Ο νεοφιλελευθερισμός ηγεμόνευσε πολιτικά και μέσω της παγκοσμιοποίησης επέβαλε το οικονομικό μοντέλο που σταδιακά φτωχοποιεί όλο και περισσότερα κοινωνικά στρώματα και στις αναπτυγμένες χώρες.
Το ρήγμα και η ανατροπή της ηγεμονίας του αποτελούν σήμερα το κύριο διακύβευμα στην πάλη της Αριστεράς. Χωρίς αυτά ο δρόμος για τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία θα παραμένει ερμητικά κλειστός.
2ο Δεδομένο: Στον δρόμο αυτό υποχρεωτικά συμπαρατάσσονται όλα τα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται. Έτσι η κοινωνική/ταξική συμμαχία περιλαμβάνει και εκτείνεται από τον κόσμο της μισθωτής εργασίας και της ανεργίας έως τον κόσμο του μικρού και μεσαίου εγχώριου κεφαλαίου, συναθροίζοντας το 70% του πληθυσμού -τουλάχιστον.
3ο Δεδομένο: Πολιτικοί σχηματισμοί με πιθανότητες πραγματικής παρέμβασης στις ιστορικές εξελίξεις, συγκροτούνται μόνον όταν πληρούν δύο συνθήκες.
Πρώτον, ως αναγκαία συνθήκη, τη συμφωνία των κοινωνικών στρωμάτων που θέλουν να εκπροσωπήσουν στο περιεχόμενο του κύριου διακυβεύματος της ιστορικής φάσης.
Δεύτερον, ως ικανή συνθήκη, τη συμφωνία των ιδίων κοινωνικών στρωμάτων, στους στόχους και τις μορφές του νέου/εναλλακτικού μοντέλου που προτείνει ο πολιτικός σχηματισμός ως διέξοδο από τη συστημική κρίση.
Οι λύσεις που διατίθενται συγκροτούνται στο πεδίο της ιδεολογίας. Έτσι, τα κύρια εναλλακτικά σενάρια που εξετάζονται και συχνά συγκρούονται, σχετίζονται με την ιδεολογική ταυτότητα του καθενός από εμάς και επιγραμματικά είναι τα εξής:
Α) Η αναζήτηση μιάς βελτιωμένης εκδοχής του ιστορικού μοντέλου ανάπτυξης που γνωρίσαμε στην Ελλάδα την περίοδο 1980-2010.
Β) Η σοσιαλδημοκρατική εκδοχή που υλοποιήθηκε στη Δυτική Ευρώπη τις δεκαετίες του 60 και του 70.
Γ) Μια βελτιωμένη εκδοχή του «σοσιαλισμού» σοβιετικού τύπου.
Δ) Ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία, που ως σύστημα διακυβέρνησης δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη ποτέ και πουθενά.
Ζητούμενο του θέματος: Τι είδους πολιτικός φορέας ή τι συνεργασία πολιτικών φορέων απαιτείται για να εκφράσει την κοινωνική/ταξική συμμαχία (βλ. 2ο Δεδομένο) και να υλοποιήσει πολιτικές ρήγματος στον νεοφιλελευθερισμό (βλ. 1ο Δεδομένο), αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση της χώρας. Τι πρέπει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν;
Διατιθέμενες απαντήσεις πολλαπλής επιλογής (δυνατότητα μίας επιλογής μόνο)
1η Απάντηση: Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να εκφράσει πολιτικά το σύνολο των δυνάμεων της κοινωνικής/ταξικής συμμαχίας, αρκούμενος στην περί διακυβεύματος συμφωνία τους και αδιαφορώντας για το διαφορετικό τους όραμα και την ιδεολογική τους ταυτότητα , την εκδοχή δηλαδή του βασικού σεναρίου διεξόδου που κάθε άνθρωπος υιοθετεί.
Ο δρόμος αυτός έχει προφανείς ομοιότητες με την ανάπτυξη των κομμάτων του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Τα ιστορικά αποτελέσματα γνωστά, θετικά και αρνητικά.
2η Απάντηση: Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να εκφράσει όχι το σύνολο, αλλά ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνικής/ταξικής συμμαχίας, επιλέγοντας ένα ή το πολύ δύο -όχι όμως όλα γιατί δεν γίνεται- από τα 4 διατιθέμενα ιδεολογικά προφίλ (βλ. 3ο Δεδομένο). Τότε τα υπόλοιπα τμήματα της κοινωνικής συμμαχίας που δεν θα εκπροσωπούνται, αναγκαστικά θα εκφραστούν από 2-3 άλλους πολιτικούς φορείς με αντίστοιχα ιδεολογικά στίγματα.
Η διακυβέρνηση της χώρας θα προκύπτει από την κοινοβουλευτική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με αυτούς τους πολιτικούς φορείς. Αυτό σημαίνει την αντικατάσταση της «τρικομματικής κυβέρνησης της Δεξιάς» από την «δι-τρικομματική κυβέρνηση της Αριστεράς».
3η Απάντηση: Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να εκφράσει πολιτικά το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνικής/ταξικής συμμαχίας, επιδιώκοντας την αυτοδύναμη διακυβέρνηση, απορρίπτοντας μόνο την Α ιδεολογική εκδοχή (περί αναζήτησης βελτιωμένης εκδοχής του μοντέλου ανάπτυξης 1980-2010) και χωρίς να αδιαφορεί για τις τριβές που δημιουργεί στο εσωτερικό του η συνύπαρξη των τριών άλλων ιδεολογικών εκδοχών (βλ. 3ο Δεδομένο). Δοκιμάζει να βρει, με πολιτικά και ιδεολογικά «έντιμη» και όχι ιδεοληπτική και προσχηματική αντιπαράθεση, τα πεδία ενότητας και να αμβλύνει τις διαφορές μέσα από την ίδια την ανάγνωση της πάλης του λαού, των επιτυχιών και των αποτυχιών της.
Πρόκειται για τη δυσκολότερη στην εφαρμογή της απάντηση, χωρίς ιστορικό προηγούμενο στην ελληνική πολιτική ιστορία. Όμως, ενδεχόμενη επιτυχία στο εγχείρημα μοιάζει να προσδοκά το καλύτερο τελικό αποτέλεσμα, σε σχέση με τις δύο προηγούμενες απαντήσεις.
* Ο Βαγγέλης Δακόπουλος είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ Δάφνης - Υμηττού
