Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
Το καλώς συγκερασμένο κλειδοκύμβαλο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το καλώς συγκερασμένο κλειδοκύμβαλο

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ

Στέκεται όρθιος ο διευθυντής ορχήστρας και κρατώντας στο χέρι μια κοντή ράβδο αντικρίζει τους υποτελείς μουσικούς που υπομονετικά κάθονται απέναντί του και υπακούουν στον ρυθμό του. Τα χέρια του διατάσσουν και απαγορεύουν (Ελίας Κανέττι). Τα όργανά τους ηχούν μόνον όταν αυτός τους καλέσει και σιωπούν όταν αυτός το επιβάλλει. Ο «νομικός κώδικας», δηλαδή η παρτιτούρα, είναι ανοιγμένη μπροστά του ή την έχει απομνημονεύσει. Μπορεί να αποφασίζει ο ίδιος πώς θα πρέπει να ερμηνευθεί το κάθε κομμάτι. Οι μουσικοί απλώς εκτελούν τις εντολές του.

Στα μέλη του ακροατηρίου έχει γυρισμένη την πλάτη. Οι εκφράσεις του προσώπου του γι' αυτούς καλύπτονται από μυστήριο. Για κάθε ακροατή η επικοινωνία με τον ήχο είναι μια αυστηρά ιδιωτική υπόθεση. Το χειροκρότημα ή η σιωπή ή το σφύριγμα της αποδοκιμασίας ακολουθούν συνήθως στο τέλος. Μόνον τότε συντελείται η συνάντηση των ακροατών, όπως είχε παρατηρήσει ο Τέοντορ Αντόρνο, ο οποίος επίσης υποστήριζε ότι, ενώ φαίνεται ότι ο μαέστρος ενεργεί έτσι ώστε να δαμάσει τα μέλη της ορχήστρας, αποβλέπει στ' αλήθεια να επιβληθεί στο φιλόμουσο κοινό. Έτσι, τελικά, ο μικρόκοσμος της σχέσης ορχήστρας - μαέστρου εκβάλλει στον μακρόκοσμο της σχέσης του λαού με τον ηγέτη. Όλα τα παραπάνω δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τη νέα διακυβέρνηση της χώρας.

Έχουν υπάρξει και απόπειρες να παίξουν μουσική ορχήστρες χωρίς μαέστρο. Η πιο φημισμένη ήταν η Persimfans, της οποίας η λειτουργία διήρκεσε από το 1922 έως το 1932 στη Μόσχα. Είχε διατυπωθεί η άποψη ότι η ίδρυσή της στόχευε στην απόδειξη ότι σε μια προλεταριακή ορχήστρα δεν απαιτείται η ύπαρξη ενός μουσικού «δικτάτορα». Η ιδέα ότι ο κάθε μουσικός ήταν πλέον κύριος του εαυτού του σ' ένα μελωδικό ισότιμο σύνολο εξύψωνε και απελευθέρωνε. Επίσης, στο ίδιο πνεύμα, οι μουσικοί σχημάτιζαν κύκλο ώστε ο καθένας να μπορεί να βλέπει όλους τους υπόλοιπους συναδέλφους του, να παρακολουθεί τις κινήσεις τους όποτε χρειαστεί και να αντιδρά αντίστοιχα. Όλοι ένιωθαν πιο υπεύθυνοι και ενεργούσαν ως σολίστ.

* Τι θα θέλαμε να είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ

Είναι άμεσα αντιληπτό ότι κυβέρνηση, προλεταριακή ή μη, χωρίς πρωθυπουργό δεν μπορεί να λειτουργήσει. Είναι επίσης προφανές και αναμενόμενο ότι ο νέος πρωθυπουργός του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ενεργεί ως ο αποκλειστικός ερμηνευτής της παρτιτούρας - κυβερνητικού προγράμματος, ούτε βέβαια θα αποφασίζει ετσιθελικά τις κινήσεις της μπαγκέτας του ερήμην των μουσικών - υπουργών της κυβέρνησης.

Εξίσου, αν όχι πιο σημαντικό, είναι αυτονόητο ότι δεν θα γυρίζει την πλάτη, με τη μεταφορική έννοια, στο ακροατήριο του πληθυσμού της χώρας. Αλλά επίσης είναι ευκταίο ότι ούτε ο λαός θα αναγκαστεί να γυρίσει τη ράχη του στον νέο μαέστρο και την ορχήστρα του. Ο άμεσος προκάτοχός του όχι μόνο γύριζε την πλάτη στον λαό με το να λιποτακτεί από τις συνεδριάσεις της Βουλής, αλλά επίσης είτε τον αντίκριζε κατάματα, υποτίθεται, μέσα από τον μονόλογο των αρχηγικών διαγγελμάτων του είτε φρόντιζε να στήνει με τον πιο κραυγαλέο και τον χειρότερο δυνατό τρόπο τη σκηνοθεσία των συνεντεύξεών του.

Ο λαός όλα αυτά τα χρόνια δεν «έτρωγε» μόνο «σκόνη». «Έτρωγε» απέναντί του, και από τα δεξιά του κυρίως, μια απάνθρωπη ταξική κυβέρνηση την οποία στις 25 Γενάρη αποφάσισε να εξαποστείλει για όλα τα δεινά που του είχε επισωρεύσει και για τα νέα που του προετοίμαζε. Έτσι με τη σειρά του ήταν αυτός που αποφάσισε τελικά να στρέψει τα νώτα του στο μνημονιακό παράχορδο μουσικό σύνολο και τη μαριονέτα διευθυντή του.

Όπως έλεγε ο Μαρξ στο κεφάλαιο «Συνεργασία» του Α' τόμου του Κεφαλαίου: «Ένας βιολιστής μόνος είναι ο ίδιος διευθυντής του εαυτού του, ενώ μια ορχήστρα έχει ανάγκη από έναν ξεχωριστό διευθυντή». Με τη διαφορά όμως, ας προστεθεί, ότι τα επιτυχημένα αποτελέσματα μιας αρμονικής συνεργασίας δεν μπορούν να προκύψουν όταν οι «μουσικοί» κάθονται κλαρίνο μπροστά του και όταν στο υπεξούσιο «ακροατήριο» έχει γυρισμένη την πλάτη του.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι, όπως έλεγε πάλι ο Μαρξ στον Γ' τόμο, ο μαέστρος δεν διευθύνει την ορχήστρα επειδή είναι ιδιοκτήτης των μουσικών οργάνων των μελών της. Σε μας, αυτά ανήκουν στον ελληνικό λαό, κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποδείξει ότι ενστερνίζεται απόλυτα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL