ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΣΑΠΗ
Το άρθρο αυτό θα μπορούσε να έχει ως υπότιτλο «Γιατί οι υπέρμαχοι του Μνημονίου δεν κατανοούν το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ», με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι το πρόγραμμα αυτό διαβάζεται και συζητείται με καλές προθέσεις και όχι με διαθέσεις παραχάραξης και διαστρέβλωσης βασικών επιλογών του.
Αυτές τις προεκλογικές μέρες δεν υπάρχει τηλεοπτική συζήτηση στην οποία οι αντιπρόσωποι των πολιτικών του Μνημονίου να μην επερωτούν, συνήθως επιθετικά, τον εκάστοτε εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ πώς θα αντιμετωπίσει ως κυβέρνηση πολλά και διάφορα προβλήματα, με κριτήριο, όμως, πάντοτε τους όρους των Μνημονίων, που έχουν αναδείξει σε μέτρο κάθε πολιτικής τους απόφασης οι κυβερνήσεις Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ. «Πρέπει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση... πρέπει να πληρωθεί το ομόλογο... πρέπει να εκπληρωθεί η υποχρέωση... πρέπει να βρεθούν χρήματα...». Αφού πάρουν απάντηση με αναφορά στις πολιτικές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, οι ίδιοι άνθρωποι επαναλαμβάνουν κατά κανόνα τις ίδιες ερωτήσεις, επαναδιατυπωμένες ως αναντίρρητες διαπιστώσεις ή και αδιαμφισβήτητες συστάσεις, συνοδευόμενες συνήθως και από βέβαιες προβλέψεις για τις αντιδράσεις των πιστωτών, των εταίρων, των αγορών, του κόσμου όλου, με μέτρο πάντα τους όρους των Μνημονίων. Σε κάθε τέτοια συζήτηση αναδεικνύεται τελικά η «ασυμμετρία» των όρων των Μνημονίων με τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, τις οποίες γι' αυτόν τον λόγο κάποιοι αδυνατούν στο πλαίσιο της πολιτικής τους σκέψης και κάποιοι αρνούνται ως πολιτική τους επιλογή να κατανοήσουν.
Στα μαθηματικά, δύο μεγέθη αποκαλούνται «ασύμμετρα» όταν δεν υπάρχει ή δεν μπορεί να βρεθεί ένα κοινό μέτρο ή, με άλλα λόγια, όταν το ίδιο μέτρο με το οποίο μπορεί να μετρηθεί το ένα μέγεθος δεν μπορεί να μετρήσει και το άλλο. Οπότε κάθε τέτοια προσπάθεια μέτρησης καταλήγει σε ένα αριθμητικό αποτέλεσμα «άρρητο». Δηλαδή, σε έναν αριθμό που δεν μπορεί να εκφραστεί ούτε ως ακέραιος, ούτε ως κλασματικός, ούτε ως δεκαδικός αριθμός, αλλά είναι όμως ένας αριθμός, ένας άρρητος αριθμός, στην κυριολεξία ένας αριθμός για τη διατύπωση του οποίου απαιτούνται άλλοι όροι.
Σε παρόμοια θέση με τους υπέρμαχους των Μνημονίων, οι οποίοι διεκδικούν να «μετρούνται» όλα τα πολιτικά προγράμματα με το δικό τους «μέτρο», αλλά στο πεδίο των μαθηματικών, βρέθηκαν οι οπαδοί των μαθηματικών και φιλοσοφικών αρχών του Πυθαγόρα τον 5ο αιώνα πριν την εποχή μας, επιχειρώντας να μετρήσουν τη διαγώνιο ενός τετραγώνου με μέτρο το μήκος της πλευράς του. Τότε διαπίστωσαν ότι η μέτρηση αυτή είναι αδύνατη με τους αριθμούς που οι ίδιοι είχαν ορίσει και θεωρούσαν μοναδικούς και ότι η παραδοχή για τη δυνατότητα μιας τέτοιας μέτρησης κατέληγε στο παράλογο συμπέρασμα ότι το αποτέλεσμα θα είναι ένας αριθμός ταυτόχρονα μονός και ζυγός. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν μεγέθη τα οποία είναι δυνατόν να απεικονιστούν ως μήκη ευθειών, όπως είναι η πλευρά και η διαγώνιος ενός τετραγώνου, χωρίς όμως να υπάρχουν ταυτόχρονα και οι αριθμοί που τα εκφράζουν. Εάν, όμως, έχεις ως δογματική παραδοχή ότι τα πάντα στον κόσμου τούτο εκφράζονται ως αριθμοί, τότε δεν μπορείς να αποδεχτείς την ύπαρξη τέτοιων μεγεθών, δηλαδή μεγεθών ασύμμετρων μεταξύ τους. Μεγεθών των οποίων η σχέση εκφράζεται με άρρητους αριθμούς. Βρέθηκαν, λοιπόν, μπροστά στην ανάγκη να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες αυτού του γεγονότος και να εντάξουν στα μαθηματικά, αλλά κυρίως στη φιλοσοφία τους, μεγέθη που υπάρχουν στην πραγματικότητα, αλλά δεν εκφράζονται με τους αριθμούς που είχαν ορίσει, οπότε και έπρεπε να δημιουργήσουν νέους αριθμούς για να αντιμετωπίσουν και να χειριστούν νοητικά αυτά τα μεγέθη. Δέσμιοι των δογματικών τους παραδοχών ότι όλες οι σχέσεις του σύμπαντος είναι σχέσεις αριθμών, οι οπαδοί του Πυθαγόρα δεν έκαναν ποτέ αυτό το βήμα και βέβαια ξεπεράστηκαν από τις εξελίξεις των μαθηματικών.
Μια ανάλογη κατάληξη περιμένει τους πολιτικούς εκπροσώπους της μνημονιακής σκέψης στις επικείμενες εκλογές, οπότε θα καταγραφούν στα εκλογικά αποτελέσματα ως ασύμμετροι με τις εξελίξεις και ως εκ τούτου ως πολιτικά άρρητοι, δηλαδή απερίγραπτοι.
