Δεκαετία '90. Με την κατάρρευση τού κατ' ευφημισμόν υπαρκτού σοσιαλισμού, η εγχώρια αστική ελίτ κυριάρχησε απόλυτα στο ιδεολογικό πεδίο: το ατομικιστικό πρότυπο «καταναλωτής - πελάτης» μπολιάστηκε με τις νέες «μεγάλες ιδέες» ("εκσυγχρονισμός", Ολυμπιάδα...). Αρχές 2010, αρκετά πριν την υπογραφή του εγκληματικού Μνημονίου. Σε αυτό το πρόσφορο έδαφος εξαπολύθηκε συντονισμένα η προσχεδιασμένη και μακράς πνοής εκστρατεία συν-ενοχοποίησης του λαού. Μνημόνιο-νέμεση...
Καλοκαίρι 2011. Ο λαός προσπάθησε να αποβάλει το πλαστό σύνδρομο, μετέτρεψε την αγανάκτηση σε διεκδίκηση... Ιούνιος 2012. Ο εκβιασμός το επανέφερε κι επέτρεψε στο σύστημα εξουσίας να ανασυνταχθεί, επανακάμπτοντας ακόμα πιο ταξικά μεροληπτικό, ανάλγητο κι αποφασισμένο. Ωστόσο, γνωρίζει ότι ο εκβιασμός δεν αρκεί. Προσθέτει τον τρόμο. Η κοινωνία πρέπει να εθιστεί στη βία κράτους και οιονεί παρακράτους: αυταρχισμός, καταστολή, αγριανθρωπισμός. Ο ατομικισμός, με τη μορφή τού κοινωνικού αυτοματισμού, πρέπει να εξοβελίσει την αλληλεγγύη και τη συλλογική αντίσταση. Βολική, ανακουφιστική εξέλιξη για τον συν-ενοχοποιημένο λαό, αφού έτσι μετακυλίει το άχθος των τύψεών του σε «άλλους».
Εμείς (ορθώς) ερμηνεύουμε αυτή τη στάση της κοινωνίας ως «παραίτηση» και τάση για «ανάθεση» αντί διεκδίκησης. Έτσι, αυτό το «άλλοθι» της κοινωνίας γίνεται ταυτοχρόνως και δικό μας άλλοθι. Δεν κατανοούμε ότι πρόκειται περί υγιούς αντίδρασης, αφού για να ξαναγίνει ο λαός διαμορφωτής των εξελίξεων, πρέπει πρώτα να αποτινάξει τον ατομικισμό, να απο-ενοχοποιηθεί. Μόνον έτσι θα αυτοπροσδιοριστεί ως ιστορικό υποκείμενο και θα κάνει την υπέρβαση. Διότι, «...κάθε ιστορική πράξη [...] προϋποθέτει την επίτευξη μιας ‘μορφωτικο-κοινωνικής' ενότητας χάρη στην οποία πολλαπλές διαλυμένες θελήσεις, με ετερογενείς σκοπούς, συντονίζονται προς τον ίδιο σκοπό...» (Α. Γκράμσι, Ιστορικός Υλισμός). Η υπέρβαση είναι διαδικασία, δεν προκύπτει ως μεμονωμένο γεγονός. Είναι στάση ζωής: συνεχής, επίμονη κι επίπονη αντίσταση - διεκδίκηση. Ειδάλλως, ελλοχεύει ο κίνδυνος της οριστικής διάψευσης. Αυτός είναι ο πραγματικός φόβος της κοινωνίας: να μην αποδειχθεί αλυσιτελής η υπέρβαση που θα επιχειρήσει, αποτινάσσοντας τη συν-ενοχή.
Φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε ένα κόμμα - συλλογικό διανοούμενο που θα επιτύχει τη 'μορφωτικο-κοινωνική ενότητα' με τον λαό. Έργο τιτάνιο, αφού «Το λαϊκό στοιχείο 'αισθάνεται', αλλά δεν κατανοεί πάντα ή δεν 'ξέρει' - ο διανοούμενος ‘ξέρει', αλλά δεν κατανοεί πάντα και ειδικότερα δεν 'αισθάνεται'» (ό.π.). Αρωγός μας ο Γκράμσι. Επισημαίνει ότι «Το λάθος του διανοούμενου συνίσταται στο ότι πιστεύει πως μπορεί να ξέρει χωρίς να κατανοεί και ειδικότερα χωρίς να αισθάνεται [...] Δεν γίνεται πολιτική-ιστορία χωρίς [...] τον συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στους διανοούμενους και τον λαό-έθνος» και δείχνει το δρόμο: «το αίσθημα (να γίνει) κατανόηση και μετά 'ξέρω'», αφού «μόνο τότε η σχέση είναι σχέση αντιπροσώπευσης...» και «δημιουργείται το 'ιστορικό μπλοκ'» (ό.π.). Επομένως, τώρα είναι η στιγμή να κατανοήσουμε, αφού πρώτα αισθανθούμε. Έτσι θα κερδίσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας και θα πειστεί ότι και θέλουμε, και μπορούμε. Θα συνειδητοποιήσει την επαναστατική της δύναμη που είναι αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη του στρατηγικού μας στόχου, του σοσιαλισμού με δημοκρατία κι ελευθερία. Μόνον «...όταν οι σκλάβοι αποκτήσουν αυτοσυνείδηση, η συνεχιζόμενη ύπαρξη της σκλαβιάς [...] δεν θα μπορεί να εξακολουθήσει να είναι η βάση της παραγωγής» (Κ. Μαρξ, Grundrisse).
Σπόρος για την καλλιέργεια της εμπιστοσύνης είναι η συμμετοχή. Η άμεση επαφή μας με την κοινωνία είναι... προαπαιτούμενο. Εφοδιασμένοι με το πρόγραμμα ανασυγκρότησης της πατρίδας, οργανώνουμε ανοιχτές συζητήσεις σε τοπικό επίπεδο, όπου όλες και όλοι παίρνουν θέση, εκφράζονται, θέτουν ερωτήματα, απαντούν και συναποφασίζουν. Καθιστούμε τον λαό συμμέτοχο στον σχεδιασμό. Η παρουσία μας στα ΜΜΕ είναι στοχευμένη: ευάριθμη ομάδα στελεχών, έμπειρων ή/και κατάλληλα εκπαιδευμένων, αναλαμβάνει μόνο να προβάλλει το κυβερνητικό πρόγραμμα και να καλεί τον λαό να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωσή του. Το διαδίκτυο να αξιοποιηθεί, αλλά δεν υποκαθιστά την ανθρώπινη επαφή, έντυπα μέσα και ραδιόφωνα της διαπλοκής δεν επιτρέπουν να φτάσει ο λόγος της Αριστεράς αδιαμεσολάβητα, τα τηλε-παραθύρια της καφενειακής ατάκας είναι η (εν)έδρα συστημικών αντιπάλων και ψιττακών. Αυτοί βολεύονται στη θαλπωρή των στούντιο, στη μούχλα της υπόγειας μονταζιέρας. Δεν μπορούν να βγουν στο φως και να αντικρίσουν τον λαό. Εμείς μπορούμε να τον κοιτάξουμε στα μάτια, να τον αφουγκραστούμε. Μέσω μιας μεγάλης, διαρκούς εκστρατείας καλούμε τον κόσμο να μας συναντήσει σε πλατείες, γειτονιές, λαϊκές αγορές, μαγαζιά, παραρτήματα ΟΑΕΔ... Παντού! Εκεί είναι η θέση μας. Μόνο μαζί με τον λαό, ως ιστορικό υποκείμενο, θα κάνουμε την ελπίδα πράξη.
Στο ιδρυτικό συνέδριο θα γεννηθεί το κόμμα - υπόδειγμα «της κοινωνίας που διεκδικεί», χαρίζοντας χαμόγελο αισιοδοξίας και πίστης. Κόμμα των μελών, ενιαίο, μαζικό, δημοκρατικό, υγιές κι εξωστρεφές, ώστε να μπορεί να αισθάνεται. Η Αριστερά της καρδιάς...
* Ο Σάκης Ζαχάρος είναι μέλος ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Νέας Σμύρνης
