Λαμπηδόνα σημαίνει λάμψη ή λαμπύρισμα. Αλλά είναι και όνομα. Ενός δημοτικού "αναψυκτηρίου" στο άλσος της Αγίας Τριάδας στον Δήμο Βύρωνα. Φιλικού και φωτεινού σαν το όνομά του. Με το άλσος γύρω να προσφέρει ανάσες στους κατοίκους της πυκνοκατοικημένης γειτονιάς και ελεύθερο χώμα στα παιδιά.
Αλλά η δημοτική επιχείρηση που διαχειριζόταν το "αναψυκτήριο" πτώχευσε τον Φεβρουάριο του 2011. Και αυτό αφέθηκε να ρημάζει.
Όχι για πολύ. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου το Κοινωνικό - Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα, συλλογικότητα που δρούσε στον δήμο, "κατέλαβε" τη Λαμπηδόνα προκειμένου να φιλοξενήσει ένα φεστιβάλ που ο τότε δήμαρχος είχε αρνηθεί να στεγάσει.
Ένα κοινωνικό πείραμα μακράς πνοής ξεκινούσε.
Η "κατάληψη" δεν διεκδίκησε, "επαναστατικές" δάφνες ούτε φέρθηκε εγωιστικά ή ευκαιριακά. Το Κοινωνικό - Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα την οργάνωσε υπό καθεστώς άμεσης δημοκρατίας, την προίκισε με περιεχόμενο και την άνοιξε γενναιόδωρα στις δραστηριότητες των κατοίκων του δήμου, των φορέων και των πρωτοβουλιών τους.
Και βεβαίως την υπεράσπισε. Με κεντρικό σύνθημα "Ούτε ιδιωτικοποιήσεις ούτε ρημαδιό, η Λαμπηδόνα είναι κέντρο κοινωνικό", οργάνωσε τις κινητοποιήσεις που κατόρθωσαν να αποτρέψουν την εκμίσθωση της Λαμπηδόνας σε ιδιώτες.
Έτσι η "κατάληψη" διατηρήθηκε ως αυτό που ήθελε να είναι: εστία αλληλεγγύης, μορφή αναζωογόνησης του δήμου, χώρος ελευθερίας και δημιουργικής συμμετοχής. Και άρχισε να ανθίζει. Με μια εβδομαδιαία ανοιχτή συνέλευση να εποπτεύει την όλη λειτουργία της και να διαμορφώνει ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων πάντοτε πρόσφορο σε νέες ιδέες.
Το πρόγραμμα είναι εντυπωσιακό. Στη Λαμπηδόνα σήμερα διεξάγονται μαθήματα ξένων γλωσσών (ισπανικά, ιταλικά, γαλλικά, αγγλικά, ρωσικά) και μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες. Ακόμη μαθήματα ακουστικής κιθάρας, tai chi, χορού και δημιουργικής γραφής. Οργανώνονται κινηματογραφικές και μουσικές βραδιές, αλλά και θεατρικές παραστάσεις, ενώ φιλοξενείται σταθερά το γνωστό φεστιβάλ τζαζ Djangofest. Λειτουργεί κοινωνικό καφενείο καθημερινά και συλλογική κουζίνα δύο φορές την εβδομάδα. Η δημιουργική απασχόληση παιδιών αλλά και φυσιολατρικοί περίπατοι στον Υμηττό ανήκουν στα μελήματά της. Η Λαμπηδόνα παρέχει ακόμη χώρο για εκδηλώσεις αλληλεγγύης σε συνάρτηση με συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων και για δραστηριότητες άλλων φορέων, όπως το 18Ανω και η Αντιφασιστική Πρωτοβουλία Βύρωνα. Οργανώνονται ομιλίες και συζητήσεις με θέματα που αναδεικνύει η εβδομαδιαία ανοιχτή γενική συνέλευση, ενώ λειτουργεί επιπλέον κάτι σαν ελεύθερο πανεπιστήμιο: συστηματικοί κύκλοι μαθημάτων Φιλοσοφίας και Ιστορίας, όπου προσκαλούνται ειδικοί για να διδάξουν αντικείμενα των αρμοδιοτήτων τους. Οι "καθηγητές" μετατρέπονται σε θαυμαστές της Λαμπηδόνας που διαδίδουν την ιδέα της παντού.
Ποια είναι η ιδέα; Οι λέξεις - κλειδιά είναι μεστές: αλληλεγγύη, ανιδιοτέλεια, ευρύτητα, δημοκρατία, δημιουργικότητα. Από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητες και τον διαθέσιμο χρόνο του στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του, υλικές και πνευματικές. Χωρίς να δοξάζεται κανείς και με μόνο κέρδος όλων την ευφροσύνη της δημιουργικής συμμετοχής. Με τις διαφωνίες να εξομαλύνονται με βάση τον σεβασμό της διαφοράς.
Η Λαμπηδόνα αποτυπώνει στην κλίμακά της το πώς η κοινωνία μπορεί να ανοίξει και να οργανώσει τα πεδία της δικής της ελευθερίας. Με την ενεργό αλλά διακριτική συμπαράσταση πλέον ενός αριστερού δήμου.
Το κοινωνικό πείραμα είναι σημαντικό. Ιδιαίτερα τούτη την περίοδο. Γιατί διδάσκει πού μπορεί να στηριχτεί και τι οφείλει να ενθαρρύνει μια κυβέρνηση της Αριστεράς.
Αριστείδης Μπαλτάς
