ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Το 1611 ο αστρονόμος Γιοχάνες Κέπλερ θέλησε να επανέλθει σε γάμου κοινωνία αφού η πρώτη του σύζυγος μόλις είχε αποβιώσει. Για τον σκοπό αυτό αξιολόγησε συνολικά ένδεκα υποψήφιες. Η πρώτη είχε άσχημη αναπνοή και απορρίφθηκε. Το ίδιο και η δεύτερη που είχε ακριβά γούστα. Όσο για την τρίτη, αυτή ήταν ήδη αρραβωνιασμένη. Μετά και από τις ένδεκα συναντήσεις ο Κέπλερ επανήλθε (1613) στην πέμπτη την οποία και τελικά νυμφεύθηκε, παρ' όλο που καταγόταν από ταπεινή οικογένεια. Όμως εκτίμησε ότι θα του εξασφάλιζε μια ήσυχη οικογενειακή ζωή που θα τον άφηνε απερίσπαστο στις ουράνιες αναζητήσεις του. Η μέθοδος που ακολούθησε στην επιλογή συζύγου δεν ήταν και πολύ διαφορετική από εκείνη με την οποία ανακάλυψε την τροχιά του πλανήτη Άρη. Περιέπεσε σε πολλά σφάλματα, τα οποία, για καλή του τύχη, αλληλοεξουδετερώθηκαν. Αναρωτιέται δε σ'ένα γράμμα του την ίδια χρονιά: «Ήταν η Θεία Πρόνοια ή η δική μου ηθική ενοχή η οποία τουλάχιστον για δύο έτη με είχε διασπάσει σε διάφορες κατευθύνσεις; [...] Αν το σφάλμα ήταν δικό μου σε τι συνίστατο; Απληστία, απουσία κρίσης ή άγνοια; [...] Γιατί, εφόσον είχε προοριστεί για μένα, ο Θεός επέτρεψε μέσα σ' ένα χρόνο αυτή να έχει άλλες έξη ανταγωνίστριες;».
Αν ο Κέπλερ μπορούσε εκείνη την εποχή να είχε στη διάθεσή του τη «θεωρία της βέλτιστης παύσης» (theory of optimal stopping) -π.χ. πόσο πρέπει ακόμα να ψάχνουμε για το φθηνότερο πρατήριο βενζίνας ή πόσα λαχεία πρέπει να αγοράσουμε πριν σταματήσουμε;- και να ήταν ενήμερος για το «πρόβλημα της επιλογής συζύγου ή γραμματέα», που διατυπώθηκαν κυρίως μετά το 1950, τότε μπορεί να είχε σταματήσει πριν εξαντληθεί. Η μαθηματική λύση του προβλήματος καταλήγει στο ότι ο Κέπλερ θα έπρεπε να είχε συναντήσει μόνον τις πρώτες τέσσερις και η πρώτη από τις επόμενες που θα είχε περισσότερα προσόντα από τις προηγούμενες θα ήταν η τυχερή (και ταυτόχρονα και ο ίδιος!). Με αυτόν τον τρόπο θα είχε επισπεύσει την επιλογή. Επίσης, η πιθανότητα να επιλεγεί η καλύτερη από όλες θα ήταν 36,8%, πράγμα που δείχνει ότι μπορεί έτσι να μην εξασφαλίζεται η 100% επιτυχία, αλλά αυτή η διαδικασία αποτελεί την καλύτερη δυνατή στρατηγική. Άλλωστε, κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι η πιθανότητα 36,8% όταν υπάρχει ένα πλήθος ένδεκα υποψηφίων.
Χωρίς αμφιβολία, θα μπορούσε κάποιος βιαστικά να υποστηρίξει ότι μια συσχέτιση της αναζήτησης συζύγου από τον Κέπλερ με τη στρατηγική των Σαμαρά - Βενιζέλου αποτελεί υπερβολική αναλογία, τραβηγμένη από τα μαλλιά. Και όμως, σχετικά κοινά, αλλά και αντίθετα, χαρακτηριστικά δεν είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Ο Κέπλερ ακολούθησε μια διαδικασία χωρίς στρατηγική και ασφαλώς δεν εφάρμοσε, έστω ασυναίσθητα, τη θεωρία της βέλτιστης παύσης. Αλλά τα λάθη του δεν του στοίχισαν. Η επιλογή του τελικά αποδείχτηκε επιτυχημένη. Από την άλλη, το δίδυμο Σαμαρά - Βενιζέλου συσκεπτόταν ακατάπαυστα με τους συμβούλους του και χάραζε ένα οργανωμένο σύστημα σχεδίων και δράσεων για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού του, της διατήρησής του στην κυβερνητική εξουσία που θα του εξασφάλιζε μια σχετικά ήρεμη κομματική ζωή και θα το άφηνε απερίσπαστο στις επίγειες αναζητήσεις του. Πρόκριναν τη λύση της πρόωρης παύσης ή, καλύτερα, τη λύση της «διακοπτόμενης συνουσίας» με την εξουσία για να διατηρήσουν την ικμάδα τους για μελλοντικές σαδιστικές απολαύσεις. Αλλά δεν τους βγήκε. Ήταν ήδη αργά και η πιθανότητα ενός επιτυχημένου αποτελέσματος είχε απομακρυνθεί ανεπιστρεπτί. Οι Σαμαροβενιζέλοι είχαν ήδη παραμείνει στην εξουσία πολύ περισσότερο απ' όσο ο ελληνικός λαός, και μέσα απ' αυτόν ο απαιτούμενος αριθμός ψήφων «παρών» στην προεδρική εκλογή, είχε τη διάθεση να αντέξει την επιβίωσή του σ' ένα ψευδεπίγραφο success story και μέσα σε μια πνιγηρή ακροδεξιά διακυβέρνηση.
Τα απανωτά τηλεφωνήματα που «έπεσαν», τα ραντεβού που πραγματοποιήθηκαν, οι πιέσεις που ασκήθηκαν, οι υποσχέσεις για υπουργικούς θώκους που δόθηκαν, έπεσαν στο κενό. Απληστία, απουσία κρίσης ή άγνοια αποκλείεται να παραδεχθούν. Μάλλον στη Θεία Πρόνοια θα ρίχνουν το φταίξιμο της αποτυχίας τους. Όπως είχε παραδεχτεί ο Σαμαράς πριν δύο χρόνια: «Ακόμα και με τον Θεό μίλησα, δεν μπορεί να γίνει τίποτε καλύτερο» και θα αναρωτιούνται αντίστοιχα με τον Κέπλερ: «Πώς ο Θεός επέτρεψε να υπάρχουν τόσοι πολλοί ανταγωνιστές της πολιτικής μας εφόσον η εξουσία έχει προοριστεί για μας;». Ως και ο επί της γης εκπρόσωπός του, η Μέρκελ, φαίνεται ότι τους πούλησε.
Τέλος, μήπως το 36,8%, ποσοστό που ταιριάζει στην καλύτερη δυνατή στρατηγική, αρμόζει στο ποσοστό που απαιτείται για την πολυπόθητη αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ;
