Η αξιοπρέπεια είναι σύμφυτη με τον ανθρωπινό πολιτισμό. Δεν νοείται υποκείμενο εντός ιστορίας, άτομο ή συλλογικότητα, χωρίς να φέρει, να υπερασπίζεται, να διεκδικεί την αξιοπρέπειά του.
Η υπεράσπιση της αξιοπρέπειας μπορεί να υπερβαίνει το υποκειμενικό συμφέρον. Ακόμη και την αξία της ίδιας της επιβίωσης. Οι πολιτισμοί διαρκούν όσο καταγράφουν στην ιστορία τους τις ανάλογες μεγάλες στιγμές. Ή μνημονεύονται εσαεί για τον ίδιο λόγο.
Η αξιοπρέπεια τείνει να διασχίζει σύνορα εθνικά, ταξικά, ιδεολογικά, πολιτικά. Δηλαδή να αναγνωρίζεται καθ' εαυτήν. Αποτελώντας έτσι γνώρισμα κοινωνικής συνοχής. Γι αυτό η εγγενής αξιοπρέπεια μιας απεργίας πείνας συν-κινεί ανεξάρτητα από απόψεις.
Η συμπεριφορά ενός καταστατικού ηγέτη οφείλει να αναδεικνύει, να συμπυκνώνει και να εκπροσωπεί την αξιοπρέπεια του συνόλου των ηγουμένων. Ανεξάρτητα από εσωτερικές διαιρέσεις και τυχόν μεγάλες εντάσεις. Η ηγετική θέση μόνον έτσι αποκτά το νόημα που αρμόζει.
Στο πεδίο των διακρατικών σχέσεων, η προστασία της αξιοπρέπειας επαφίεται τυπικά στην αυστηρή τήρηση διπλωματικών πρωτοκόλλων. Αυτά είναι επεξεργασμένα λεπτομερώς για να διασφαλίζουν, ακριβώς, την αξιοπρέπεια όλων των μερών κατά τις διακρατικές συνομιλίες. Ανεξάρτητα από την πάντοτε άνιση κατανομή ισχύος.
Τα διπλωματικά πρωτόκολλα επιτάσσουν το να συνομιλούν επίσημα μόνον ομόλογοι: πρωθυπουργός με πρωθυπουργό, υπουργός με υπουργό, κρατικός υπάλληλος μιας βαθμίδας με κρατικό υπάλληλο της ίδιας βαθμίδας. Οι ιδιώτες απευθύνονται κατ' αρχήν στους αρμόδιους κρατικούς υπαλλήλους. Υπέρβαση της ιεραρχίας νοείται μόνον ως ακρόαση που παραχωρεί ο πολιτικός προϊστάμενος και τελείται μόνο μετά από εμπεριστατωμένη αίτηση.
Ο "πολιτικός πολιτισμός" της νεωτερικότητας στηρίζεται σε στοιχεία όπως τα παραπάνω. Με ανεξάλειπτο, βέβαια, το ταξικό πρόσημο και πάντοτε ενεργό την τάση καθυπόταξης του άλλου.
Οι πρωθυπουργοί της πρόσφατης ιστορίας μας δεν σεβάστηκαν πάντα τις επιταγές της αξιοπρέπειας. Οι συναφείς πράξεις ή παραλείψεις στιγμάτισαν την πολιτική τους μοίρα, ενώ η ιστορία τις κατέγραψε ευδιάκριτα.
Ο νυν πρωθυπουργός δεν υπόκειται σε τέτοιους γνώμονες. Γιατί κατόρθωσε να αναδείξει την πολιτική αναξιοπρέπεια σε κύριο γνώρισμα της θητείας του.
Βαριά η μομφή. Αλλά οι πράξεις βοούν.
Από τα πάμπολλα συναφή στέκομαι μόνο σε όσα αφορούν την προς τα έξω εικόνα. Και ρωτώ: οι αλλεπάλληλες συνομιλίες σε "ανώτατο επίπεδο" με υποψήφιους 'επενδυτές' κάθε προέλευσης και κάθε φυράματος δεν αποτελούν μορφή επίσημης επαιτείας; Επαιτείας πρωθυπουργού προς ιδιώτες, οι οποίοι μάλιστα κινούνται εξ ορισμού (αυτό σημαίνει "υποψήφιος επενδυτής") με αποκλειστικό γνώμονα το ίδιον συμφέρον;
Ή, ακόμη χειρότερα, δεν αποτελεί διακήρυξη εθελοδουλίας η αποστολή του μισού υπουργικού συμβουλίου εκτός έδρας προκειμένου να 'διαπραγματευθεί' με υπαλλήλους; Δηλαδή να αιτηθεί συνδρομή από υπαλλήλους προκειμένου οι υπουργοί να συνεχίσουν να υπηρετούν πιστά τους πολιτικούς προϊσταμένους των εν λόγω υπαλλήλων; Με μοναδικό μάλιστα επιχείρημα ότι επέρχεται νέα κυβέρνηση που δεν είναι διατεθειμένη να πράττει ανάλογα;
Η επίδειξη αναξιοπρέπειας δεν οδηγεί αυτόματα σε πτώση. Αλλά ούτε η αναπόφευκτη κατάρρευση μιας κυβέρνησης που πολιτεύεται συστηματικά υπό τέτοιους όρους συνιστά απλό πολιτικό επεισόδιο. Οι υπεύθυνοι στιγματίζονται εσαεί γιατί έχουν ήδη προσβάλει καίρια την ίδια τη χώρα της οποίας καταστατικά ηγούνται.
Ας το αναλογιστούν όσοι εξακολουθούν να στηρίζουν την παρούσα κυβέρνηση.
Αριστείδης Μπαλτάς
