«Όποιος δεν θέλει να θυμάται την απανθρωπιά, γίνεται πάλι ευπρόσβλητος σε νέους κινδύνους μετάδοσής της». Αυτά ήσαν τα λόγια του Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ, του προέδρου της Δυτικής Γερμανίας, από το 1984 ώς το 1994, στις 8 Μαΐου του 1985, στη γερμανική Βουλή, κατά την επέτειο της λήξης του Β' Παγκοσμίου πολέμου… Ο πρώτος πρόεδρος της ενοποιημένης Γερμανίας έδινε μεγάλη έμφαση, όπως άλλωστε όλοι οι πολιτικοί της γενιάς του που γνώρισαν τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, στο χρέος της μνήμης, ένα χρέος απαράγραπτο.
Στο πλαίσιο ακριβώς αυτού του χρέους εγγράφεται και το αίτημα των γερμανικών οφειλών (των επανορθώσεων, του κατοχικού δανείου, των κλεμμένων αρχαιολογικών θησαυρών) προς τη χώρα μας για την περίοδο της ναζιστικής κατοχής. Ένα αίτημα που ήλθε στο προσκήνιο τούτη την εβδομάδα με την επίκαιρη επερώτηση στη Βουλή, την οποία κατέθεσαν 60 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, με επικεφαλής τον Μανώλη Γλέζο.
Ένα αίτημα που η Γερμανία, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, έχει ικανοποιήσει έναντι των άλλων χωρών-θυμάτων της κατά τον Β' ΠΠ.
Σε ό,τι αφορά την ελληνική περίπτωση, η οποία είναι μοναδική και λόγω του γεγονότος του αναγκαστικού κατοχικού δανείου που της επιβλήθηκε από το Γ' Ράιχ, το ότι η σημερινή Γερμανία αλλάζει συνέχεια επιχειρηματολογία προκειμένου να αποφύγει την καταβολή δείχνει τη δύσκολη θέση της. Τα όποια όμως επιχειρήματα παρουσιάζει κατά καιρούς στερούνται βάσης. Για παράδειγμα, έχει υποστηρίξει ότι οι οφειλές της συμψηφίζονται στο πλαίσιο των επιδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο η Κομισιόν έχει καταστήσει σαφές ότι οι κοινοτικοί πόροι και η κατανομή τους δεν συνιστούν εισφορές μίας χώρας - μέλους προς μια άλλη, αλλά ενιαία κοινοτικά κονδύλια.
Επίσης, απαντώντας στη ρηματική διακοίνωση που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση το 1995 (με πρωτοβουλία του Γ. Α. Μαγκάκη), ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάρτμαν, έκανε λόγο για παρέλευση πενήντα ετών από τη λήψη του πολέμου, με αποτέλεσμα το «πρόβλημα των επανορθώσεων να έχει απολέσει τη δικαιολογητική του βάση». Αλλά ούτε και αυτό ευσταθεί από τη στιγμή που η Γερμανία έθεσε θέμα επιστροφής περιουσιών Γερμανών εκτοπισθέντων από την Πολωνία και την Τσεχοσλοβακία.
Πρόσφατα εξάλλου ο καθ' ύλην αναρμόδιος υπουργός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θεώρησε καλό να δηλώσει ότι πιστεύει πως το θέμα είναι «λήξαν». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει καταρχήν ότι υπήρξε θέμα και ότι αυτό «έληξε». Πότε, με ποιες διαδικασίες έγινε αυτό; Και μόνο αυτή η αναφορά συνιστά παραδοχή. Η γερμανική πλευρά οφείλει εξηγήσεις.
Στον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, δεν πιστεύουμε στη συλλογική ενοχή. Οι Γερμανοί πολίτες δεν είναι συλλογικά ένοχοι. Όμως οι κυβερνήσεις τους φέρουν ευθύνες. Στο τελευταίο του βιβλίο άλλωστε, για τη γερμανική Ευρώπη, ο Ούρλιχ Μπεκ τονίζει πόσο αρέσει στους συμπατριώτες του η λέξη "ευθύνη" σε αντίθεση με τη λέξη "εξουσία". Είμαστε πλέον όχι στο "παρά πέντε", αλλά στο "και πέντε" προκειμένου η γερμανική πολιτεία να πάψει τις υπεκφυγές και να αναλάβει τη μέγιστη ευθύνη που της αναλογεί έναντι ενός ηρωικού λαού... Να εκπληρώσει το απαράγραπτο χρέος της.
