Η Ευρώπη έχει μια μνήμη; Όχι αυτή της τεράστιας τραγωδίας του 1914, όχι αυτή του «Μανιφέστο του Βεντοτένε»**. Αλλά αυτή, την πραγματικά καταπληκτική, του «Θεωρήματος Καλοτζέρο», που το 1970 είχε υποδείξει τον Τόνι Νέγκρι ως τον Μεγάλο Γέρο της ιταλικής τρομοκρατίας. Θεώρημα που κατέληξε να καταρρεύσει ολοσχερώς, αφού πρώτα είχε θέσει σε κίνησαν μια τεράστια μηχανή διώξεων και είχε γεμίσει τις φυλακές με μεγάλες και μακρόχρονες υποθέσεις για εκδίκαση.
Τι συνέβη; Ο Τόνι Νέγκρι έγραψε μαζί με τον Σάντρο Μετζάντρα ένα σχόλιο στο περιοδικό EuroNomade υποδεικνύοντας την Ευρώπη ως το μοναδικό πεδίο αγώνα εναντίον της νεοφιλελεύθερης δικτατορίας που κυβερνά σήμερα. Σε ένα όχι και τόσο αποφασιστικό σημείο του κειμένου απέδωσαν μια «αναμφισβήτητη σημασία» στην υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα, ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ, για πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Νέα Δημοκρατία, το μεγαλύτερο κόμμα του συνασπισμού που ακολουθεί στην Αθήνα τις διαταγές της ευρωπαϊκής Κομαντατούρ, βρήκε την ευκαιρία για να κατηγορήσει τον Αλέξη Τσίπρα ότι χρησιμοποιεί τη στήριξη ενός περιβόητου τρομοκράτη. Την ανακοίνωση Τύπου του συντηρητικού κόμματος του Σαμαρά, παραγεμισμένη με ανοησίες, την πήραν, την αναμετέδωσαν και την υπερτόνισαν ευρέως τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης. Το ίδιο το επεισόδιο θα άξιζε να αρχειοθετηθεί στην ατελείωτη περιπτωσιολογία των αχρειοτήτων, τυπικών των δημοσιεύσεων της Δεξιάς, εάν δεν αποκάλυπτε παραδόξως τη διεθνοποίηση μιας κριτικής ριζοσπαστικής συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης και τις ανησυχίες που προκαλεί.
Για τις ελίτ που κυβερνούν τη Γηραιά Ήπειρο, όπως και για τις καριέρες των διάφορων εθνικών δημαγωγών, ο Τσίπρας αντιπροσωπεύει το τρίτο αδιάκριτο και άβολο άτομο.
Αυτόν που σπάει αυτό το καθησυχαστικό καθεστώς που βλέπει να αντιπαρατίθενται οι ιερείς της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας και των πολιτικών της λιτότητας από τη μία πλευρά και οι τραγουδιστές της εθνικής κυριαρχίας από την άλλη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, με όλα τα όριά του, και όλον τον σοφό σκεπτικισμό που μπορεί να τροφοδοτήσει η πιθανότητα μιας κοινοβουλευτικής αλλαγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που προβλέπει από την κορυφή ώς τα κάτω το σχόλιο των Μετζάντρα και Νέγκρι, αντιπροσωπεύει μια ευρωπαϊστική οπτική σκοπιά εναντίον της χρηματοοικονομικής διακυβέρνησης της Φραγκφούρτης και των Βρυξελλών. Λόγος για τον οποίο ο Τσίπρας κέρδισε τη συμπάθεια όσων, όπως η Μπάρμπαρα Σπινέλι, έχουν πραγματικά μια μνήμη και μια ευρωπαϊκή προοπτική. Και οι δύο κινούνται στην ίδια κατεύθυνση που υπέδειξε το σχόλιο του EuroNomade, δηλαδή την πεποίθηση ότι η ενωμένη Ευρώπη είναι μη αντιστρεπτή, εάν όχι σε απολύτως καταστροφικές μορφές, αλλά και ότι θα πρέπει να υπάρξει μια ρήξη με αυτή τη «νεοφιλελεύθερη γοητεία», που αποκλείει ακόμη και τη σκέψη μιας εναλλακτικής λύσης στη νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση που πνίγει τους πολίτες της Ένωσης.
Είναι εντελώς σαφές ότι η προεκλογική εκστρατεία του 2014 θα αντιπροσωπεύσει την ιδανική σκηνή για να επιβεβαιώσουν αυτή τη «γοητεία» ή, αντίθετα, για να επιδείξουν το εθνικιστικό συνοφρύωμα του ευρωπαϊκού λαϊκισμού που έχει διάφορα χρώματα. Μια τεράστια προπαγανδιστική μηχανή που ανησυχεί περισσότερο από μια δυνατή αντίσταση που, ξεπερνώντας τα εθνικά σύνορα, θα εισβάλλει στα βασικά σημεία της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας και όχι στις αδύναμες εξουσίες ενός κοινοβουλίου ή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχουν τα χέρια τους δεμένα από τις κυβερνήσεις και τις ισχυρές εξουσίες. Είναι κάτι περισσότερο από την κριτική διαδικασία που συνοδεύει τον σχηματισμό μιας ευρωπαϊκής πολιτικής κοινωνίας, από την επιβεβαίωση της μίας ή της άλλης κοινοβουλευτικής ομάδας ή από μίας όχι και τόσο τρομακτικής προεδρίας Σουλτζ.
Ο Αλέξης Τσίπρας και η συναίνεση που μπορεί να συγκεντρώσει δεν ακολουθούν αυτή την πορεία, μα αποτελούν το σημάδι ότι αρχίζει να υπάρχει η ανάγκη. Μας το είπε ακόμη και ένας διάσημος «κακός δάσκαλος».
* Κεντρικό σχόλιο του Μανιφέστο στις 9.1.2014. Η ιταλική εφημερίδα της Αριστεράς, με άξονα τα ιδρυτικά της στελέχη Ροσάνα Ροσάντα, Λουίτζι Πιντόρ, Βαλεντίνο Παρλάτο, Λουτσιάνα Καστελίνα και Λουίτζι Μάγκρι, στήριξαν όλη την εκστρατεία για την κατάρριψη του «Θεωρήματος Καλοτζέρο» και έγιναν για χρόνια στόχος της ιταλικής Δεξιάς, που προσπαθούσε να «αποδείξει» τις σχέσεις της με την «τρομοκρατία»
** Το «Μανιφέστο για μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη» παρουσιάστηκε από τους Σπινέλι, Ρόσι, Κολόρνι και τη Χίρτσμαν τον Ιούνιο του 1941 και έγινε γνωστό ως «Μανιφέστο του Βεντοτένε» από την ονομασία του νησιού που τους είχε εξορίσει ο φασισμός.
Μετάφραση - Απόδοση: Αργύρης Παναγόπουλος
