Οι προσυνδιασκεψιακές διαδικασίες αποτελούσαν πάντα για τις οργανώσεις της αριστεράς μια από τις πιο γόνιμες περιόδους για την κατάθεση σκέψεων και προβληματισμών. Επειδή, λοιπόν, η σημερινή συγκυρία είναι αμείλικτη και θέτει καθημερινά ερωτήματα καταθέτουμε ορισμένους προβληματισμούς σχετικά με τις συνθήκες εργασίας, ακόμα και πριν την κρίση, και τις απαντήσεις που θα πρέπει να έχουμε ως μια ριζοσπαστική οργάνωση της Αριστεράς. Αφορμή αποτελεί το τελευταίο περιστατικό με τις καταγγελίες για κακοποίηση εργαζομένων στη Σητεία.
Ποια μπορεί να είναι η σχέση ανάμεσα στο ερώτημα «που θα βρείτε τα λεφτά;», στην παραγωγική ανασυγκρότηση και στην είδηση για το εργατικό κάτεργο σε βιοτεχνία της Σητείας; Εκεί όπου με βάση την καταγγελία εργαζόμενης:
«εμείς δουλεύουμε 12 με 15 ώρες την ημέρα με 10 λεπτά διάλειμμα και αν το κάνουμε και αυτό... Μας βάζουν να τους φτιάχνουμε τα φαγητά τους για το σπίτι τους, να τους πλένουμε τα ρούχα τους... μας απαγορεύουν να μιλάμε μεταξύ μας.. να μας παίρνουν τηλέφωνα... μας βρίζουν, μας χτυπάνε, μας καίνε»
Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Τρία χρόνια έχουν περάσει και ακόμα υπάρχει η ανάγκη κατανόησης τόσο της δουλειάς του μνημονίου όσο και των βασικών χαρακτηριστικών της κρίσης. Αν έπρεπε σήμερα να περιγράψουμε με μία φράση τη λειτουργία του μνημονίου θα λέγαμε: να πολλαπλασιάσει τις «Μανωλάδες». Να πολλαπλασιάσει, όχι να τις δημιουργήσει από το πουθενά. Γιατί ήδη υπήρχαν ένα σωρό τέτοια παραδείγματα γύρω μας, πολύ πριν τη κρίση.
Με μία τραγική υπενθύμιση ενός τέτοιου παραδείγματος έκλεινε και ο Δεκέμβρης του 2008. Τότε που μία γυναίκα, μετανάστρια, συνδικαλίστρια η Κωνσταντίνα Κούνεβα δέχτηκε μία μαφιόζικη επίθεση ως τιμωρία για το «θράσος» της να διεκδικήσει τα δικαιώματα της. Στον μαγικό κόσμο των εργολαβιών όμως δεν χωράνε τέτοια. Αυτές τις μέρες, το υπουργείο οικονομικών απέλυσε 600 καθαρίστριες για να προχωρήσει σε εργολαβίες.
Αν όντως στα παραπάνω συμπυκνώνεται η λειτουργία του μνημονίου, ποιος είναι ο βασικός κερδισμένος; Η αστική τάξη δεν έχει τη συνήθεια να αυτοκτονεί. Το σημερινό πρόγραμμα εσωτερικής υποτίμησης δεν αποτελεί μια τραγωδία για όλους. Το δείχνει η έκθεση της ICAP, το δείχνουν οι επίσημοι δείκτες που μαρτυρούν έκρηξη κερδοφορίας. Δεν συμμεριζόμαστε την άποψη ότι η Μέρκελ έχει άγχος το πώς θα κάνει τον ελληνικό καπιταλισμό πιο ανταγωνιστικό (γιατί αυτό συμβαίνει σήμερα). Επίσης δεν συμμεριζόμαστε την άποψη ότι ζούμε κάπου που έχουν διαλυθεί τα πάντα, δεν υπάρχει παραγωγή, δεν υπάρχουν λεφτά και θα χρειαστούμε καμία εικοσαριά χρόνια με καινούργιες θυσίες για να ακολουθήσουμε μία διαφορετική πορεία.
Το γεγονός ότι βασικό ερώτημα, όχι πάντα κακοπροαίρετα, αποτελεί το «που θα βρείτε τα λεφτά;», αναδεικνύει μια συγκεκριμένη ηγεμονική αντίληψη για την κατανόηση της κρίσης. Μια αντίληψη την οποία δεν έχει καταφέρει ακόμα να αμφισβητήσει η αριστερά. Μία αφήγηση, δηλαδή, που έχει ως κεντρικό το χρέος και το νόμισμα και όχι τις κοινωνικές σχέσεις και τις κοινωνικές ανάγκες. Μια αφήγηση που, με διαφορετική αφετηρία, καταλήγει πάλι στα δημόσια οικονομικά με όρους λογιστικής και όχι στον συσχετισμό κεφαλαίου/εργασίας.
Το «που θα βρείτε τα λεφτά», λοιπόν, είναι λάθος. Είναι λάθος γιατί το γεγονός ότι πολλαπλασιάζονται οι Μανωλάδες γύρω μας, δεν οφείλεται στα ελλείμματα και στο χρέος των δημόσιων οικονομικών. Είναι λάθος γιατί στα Jumbo την ζούνε την ανάπτυξη, για την ακρίβεια είναι πρωταθλητές, αλλά οι μισθοί δεν φαίνεται να ακολουθούν τους δείκτες κερδοφορίας. Είναι λάθος γιατί οι εργασιακές σχέσεις δεν έγιναν λάστιχο γιατί μας έλλειπαν λεφτά. Είναι λάθος γιατί αδυνατεί να κατανοήσει την φύση της σημερινής κρίσης. Μίας κρίσης υπερσυσσώρευσης.
Ζούμε σε κοινωνίες που παράγονται τεράστιες ποσότητες πλούτου (μεγαλύτερες από κάθε άλλη φορά στην ανθρώπινη ιστορία). Κοινωνίες όμως που την ίδια στιγμή «παράγουν» τεράστιες ανισότητες και «ποσότητα» εκμετάλλευσης. Για να είμαστε ακριβείς το δεύτερο (οι ανισότητες και η εκμετάλλευση) αποτελεί σε μεγάλο βαθμό προϋπόθεση για το πρώτο (τον πλούτο) στο σημερινό πλαίσιο των κοινωνικών σχέσεων.
Το παράδειγμα της βιοτεχνίας στη Σητεία (που μπορεί να είναι και εξαγωγική) πως ακριβώς δένει στο σχέδιο της παραγωγικής ανασυγκρότησης; Το οικονομικό εξαγωγικό «θαύμα» της Μανωλάδας ικανοποιεί την αφήγηση μιας οικονομίας που δεν παράγει τίποτα γιατί την έχουν διαλύσει οι ξένοι; Ακριβώς για αυτό δεν μπορεί η απάντηση για όλα να είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση. Γιατί άμεσα μπαίνει το ζήτημα της «επίθεσης στον πλούτο». Είμαστε απόλυτα πεισμένοι ότι αυτό σημαίνει μια βαθιά συγκρουσιακή διαδικασία. Διαφορετική όμως από αυτή που περιμένουν οι διάφοροι «εχθροί των Γερμανών».
Η επίθεση στον πλούτο περιλαμβάνει ταυτόχρονα και μια διαδικασία παραγωγικού μετασχηματισμού (και όχι ανασυγκρότησης). Όχι για να μετατραπεί η οικονομία της χώρας σε εξαγωγική ή «υγιής». Ούτε για να «ξαναστηθεί στα πόδια της». Αλλά για να σχεδιάζεται και να λειτουργεί με βάση τις κοινωνικές ανάγκες και όχι την κερδοφορία της ελεύθερης αγοράς. Τα παραπάνω μπορούν να συμβούν μόνο στο πλαίσιο σκληρών ταξικών συγκρούσεων (που προφανώς θα δημιουργήσουν εχθρούς και φίλους και πέρα από τα σύνορα αυτής της μικρής γωνιάς που λέγεται Ελλάδα). Για αυτές τις συγκρούσεις, όμως ,απαιτείται υπομονή και επιμονή. Γιατί το χτίσιμο συλλογικών υποκειμένων που θα δώσουν αυτές τις μάχες δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πιο εύκολο είναι να κάνουμε τους στρατηγούς χωρίς στρατό και να φτιάχνουμε «σενάρια» για το νόμισμα. Απλά για άλλη μια φορά, η ευκολία δεν δουλεύει για εμάς.
υ.γ. Λίγο μετά την επίθεση στην Κούνεβα, το ινστιτούτο εργασίας της ΓΣΕΕ δημοσίευσε μία έκθεση για τις εργασιακές συνθήκες στον κλάδο της καθαριότητας. Το ινστιτούτο εργασίας, γιατί για την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ ο πολλαπλασιασμός των κάτεργων δεν αποτέλεσε ποτέ ζήτημα. Μετά την δημοσιοποίηση καταγγελιών για τις συνθήκες εργασίας στα jumbo η ΓΣΕΕ μέσω δελτίου τύπου καλούσε «το Υπουργείο Εργασίας και τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές να προχωρήσουν άμεσα σε εντατικούς ελέγχους». Η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ καλούσε στην συγκεκριμένη περίπτωση το υπουργείο εργασίας (δηλαδή αυτόν που συμβάλει στην υλοποίηση της επίθεσης στην εργασία) να κάνει ελέγχους. Τι θέλατε να ασχοληθεί με τη δημιουργία σωματείου; Με αφορμή την υπόθεση της Σητείας στο νέο δελτίο τύπου τονίζεται ότι «θα εντείνει τις παρεμβάσεις της». Αν δεν υπάρξει μια σειρά ρήξεων στο εσωτερικό της οργάνωσης και της λειτουργίας του εργατικού κινήματος το μόνο που θα εξακολουθήσει να εντείνει η ΓΣΕΕ είναι η αδιαφορία της.
Μπότση Μαρία
Σαμιακού Νεφέλη
Μέλη Ο.Μ. 7ης Δ.Κ.
