Η ΕΠΟΧΗ
Tι θα πει αριστερή πολιτική στην Ευρώπη
Η δημόσια συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ζήτημα του νομίσματος. Είναι λογικό, αφού 22 χρόνια μετά το Μάαστριχτ και 15 μετά την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος (1999) η Ευρωζώνη περνάει την πρώτη μεγάλη κρίση της. «Κρίση του καπιταλισμού» θα σπεύσει να παρατηρήσει η ορθοδοξία, αλλά οι κρίσεις του καπιταλισμού εκδηλώνονται χωρικά και χρονικά κάθε φορά διαφορετικά κι όποιος δεν διακρίνει αυτές τις διαφορές δεν καταλαβαίνει τίποτα. Οι αστικές συνταγές για την έξοδο από κάθε κρίση έχουν το κοινό στοιχείο ότι περιλαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης κερδών του κεφαλαίου και της δημοσιονομικής κρίσης του κράτους - όχι όμως μέτρα για την ανεργία και τη λαϊκή ανέχεια. Αυτό είναι και το χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία εκδηλώνεται σαφέστερα και βιαιότερα στα κράτη - μέλη που βρίσκονται υπό επιτήρηση: αυτά που εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη - μέλη, αλλά η εφαρμογή τους περιορίζεται από τις λαϊκές αντιστάσεις, η ενωσιακή γραφειοκρατία τα επιβάλλει χωρίς πολιτικά κρατήματα εκεί όπου, π.χ. ως «τρόικα», έχει το πάνω χέρι. Όσα ζούμε στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια βεβαιώνουν του λόγου το αληθές.
(...) Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει σήμερα άλλος τρόπος από τη γρήγορη αντιμετώπιση του χρέους σε ενωσιακό επίπεδο και την επικέντρωση στα πραγματικά προβλήματα του μέλλοντος της Ευρώπης. Και αυτά είναι τρία:
Πρώτον, ο ριζικά οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής, δεύτερον, η υποδοχή και ένταξη των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και, τρίτον, η δημοκρατία.
(...)
Η Δημοκρατία
Τα ευρωπαϊκά κρατίδια, το καθένα για τον εαυτό του και σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, δεν μπορούν να λύσουν προβλήματα τέτοιας έκτασης. Κι επειδή δεν μπορούν μόνα τους, αλλά απαιτείται συντονισμός και σχεδιασμός με ηπειρωτικές διαστάσεις, προβάλλει ο κίνδυνος του Λεβιάθαν, ενός υπερσυγκεντρωτικού και αυταρχικού ευρωπαϊκού κράτους που ήδη διαμορφώνεται: με ψευδοδημοκρατικούς θεσμούς σαν το Ευρωκοινοβούλιο, όπως είναι σήμερα, και ανεξέλεγκτα αποφασιστικά όργανα, όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που παρακάμπτουν και υποκαθιστούν τα εκλεγμένα όργανα της λαϊκής κυριαρχίας - που είναι τα εθνικά Κοινοβούλια.
Μια προσπάθεια των διαστάσεων που περιγράφηκαν πιο πάνω χρειάζεται κινητοποίηση πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων, των ικανοτήτων και των ταλέντων τους. Και ακριβώς επειδή αυτή η προσπάθεια χρειάζεται σχεδιασμό και συντονισμό σε ηπειρωτικό επίπεδο, είναι αναγκαία η δημοκρατία σε όλους τους αρμούς της με θεσμούς λαϊκού ελέγχου της παραγωγής, της δημιουργίας και της ροής του χρήματος, της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής.
Μα, γιατί δεν λες ότι χρειάζεται να ανατραπεί ο καπιταλισμός και να εγκαθιδρυθεί κράτος «λαϊκής εξουσίας»; Διότι νέες μορφές κοινωνικής οργάνωσης δεν δημιουργούνται επειδή τις σκέφτηκαν κάποιοι καλοί άνθρωποι. Δημιουργούνται επειδή το απαιτεί η πραγματικότητα και τα προβλήματα που αυτή θέτει - τότε μόνο έχουν νόημα οι σκέψεις των καλών ανθρώπων, αλλιώς οι σκέψεις είναι φαντασιώσεις και οι καλοί άνθρωποι ψώνια.
Μόνο εάν βρίσκονται οι κοινωνίες μας μπροστά στο φάσμα της καταστροφής, όπως τώρα, μπορούμε π.χ. να σκεφτούμε ότι η επιχείρηση αύξησης των στρατιωτικών δαπανών που σχεδιάζει η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι και ανόητη και επικίνδυνη και ότι η Ευρώπη δεν χρειάζεται ούτε το γερμανικό ναυτικό ούτε τα πυρηνικά όπλα της Γαλλίας και της Βρετανίας ούτε το ισπανικό αεροπλανοφόρο, αλλά μπορεί τους πόρους που σπαταλάει εκεί να τους διαθέσει για όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω. Αρκεί να αναλογιστεί τι έμαθαν οι λαοί της από τις δύο μεγάλες σφαγές του 20ού αιώνα και από τους αποικιακούς πολέμους που διεξήγαγε μέχρι πρόσφατα.
Νομίζω ότι τέτοια μεγάλα σχέδια αρμόζουν στην Αριστερά της Ευρώπης και πρέπει να χαρακτηρίζουν το πρόγραμμά της. Και σε αυτά τα μεγάλα σχέδια πρέπει να εντάσσουν τα δικά τους προγράμματα και τις δικές τους δραστηριότητες τα κόμματα της ευρωπαϊκής Αριστεράς στο κάθε κράτος - μέλος αποσκοπώντας στην ανατροπή εκεί επί τόπου.
Άρθρο του Θόδωρου Παρασκευόπουλου, 8/12/2013
