Γράφει η Λίτσα Δουδούμη
Προκειμένου να εξετάσουμε το ζήτημα της βίας εναντίον των γυναικών, σήμερα, στο τέλος του 2013, ξαναδιαβάσαμε βασικά κείμενα του ΟΗΕ, όπως την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα και τα υλικά της 5ης Διεθνούς Διάσκεψης για τις γυναίκες στο Πεκίνο.
Και είδαμε -όχι πως δεν το ξέραμε- ότι κανένα μα κανένα διεθνές σύμφωνο και κανένα άρθρο του δεν έμεινε απαραβίαστο. Η επίθεση του κεφαλαίου κατά της εργασίας με τη γενικότερη έννοια εξαθλιώνει τους λαούς της Ευρώπης στερώντας τους όχι μόνο το δικαίωμα στην εργασία, αλλά τα πνευματικά αγαθά, όπως η παιδεία και η πολιτιστική δημιουργία, τα δημόσια αγαθά, την υγεία, την φροντίδα και μέριμνα και τόσα άλλα. Επιβάλλει τους νόμους του εντελώς αντιδημοκρατικά και αντιμετωπίζει κάθε διαμαρτυρία με βία, τρομοκρατία και βάρβαρη καταστολή. Στην πραγματικότητα βρισκόμαστε εν μέσω κοινωνικού πολέμου.
Στην παγκόσμια διάσκεψη γυναικών στο Πεκίνο καθορίστηκαν πέντε διαστάσεις της βίας: η σωματική βία, η σεξουαλική, η ψυχική, η πνευματική και η οικονομική. Μεταξύ των δραστών αναφέρεται και το κράτος.
Υπάρχει λοιπόν μια μορφή βίας, η οποία συχνά αποκαλείται "δομική βία". Είναι η βία που ασκείται από το οικονομικά κυρίαρχο σύστημα. Είναι οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, οι οποίες εμποδίζουν την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη των ανθρώπων και τους καταδικάζουν σε μια ζωή χωρίς μέλλον.
«Φοροεξόντωση», απολύσεις, διάλυση του κοινωνικού κράτους, εκτίναξη της ανεργίας σε πρωτόγνωρα ύψη, εκποίηση μισοτιμής της δημόσιας αλλά και ιδιωτικής περιουσίας, συντάξεις που ολοένα θυμίζουν επιδόματα ελεημοσύνης, εκατοντάδες χιλιάδες ανασφάλιστοι πολίτες αποκλεισμένοι από τις υπηρεσίες υγείας, συνθέτουν τον διάκοσμο της σύγχρονης Κολάσεως ("Αυγή" 24-11-2013).
Οι γυναίκες βιώνουν την οικονομική βία ενός συστήματος που τις εξαθλιώνει. Η ανεργία των γυναικών αγγίζει το 32%, ενώ για τις νέες φθάνει το εξωφρενικό 65%. Αυτού του είδους η βία ωθεί τις εργαζόμενες γυναίκες σε μακρόχρονη έξοδο από την αγορά εργασίας. Η βίαιη αφαίρεση του προσωπικού τους εισοδήματος, μειώνει σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό, αλλά καταργεί και ένα σημαντικό παράγοντα της οικονομικής ανεξαρτησίας και κοινωνικής χειραφέτησης των γυναικών.
Η βάρβαρη πολική της λιτότητας με ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και όλων των κυβερνήσεων των Μνημονίων, διέλυσαν όλες τις κοινωνικές δομές, προχώρησαν στο ξερίζωμα του δημόσιου τομέα. Άφησαν τις γυναίκες χωρίς δικαιώματα, στο έλεος ενός ιδιωτικού τομέα που τις εξαθλιώνει, υφαρπάζοντας κάθε οικονομική τους ανεξαρτησία, κάθε συλλογικό κεκτημένο, ασκώντας τους καθημερινά βία μέσω των εκβιασμών, της σεξουαλικής παρενόχλησης, της ελαστικοποίησης του ωραρίου, της ανασφάλιστης εργασίας, της απόλυσης λόγω εγκυμοσύνης, την κατάργηση των επιδομάτων γάμου και μητρότητας.
Μέσω αυτών των βάρβαρων πολιτικών εκτράφηκε και εκτρέφεται το τέρας του φασισμού, που θέλει τις γυναίκες στο σπίτι να αναπληρώνουν το κοινωνικό κράτος, να φροντίζουν αποκλειστικά τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, αποδεχόμενες τη σιωπή, την κυριαρχία του άντρα στον δημόσιο χώρο ως κάτι "φυσικό" .
Αν σε αυτά τα ποσοστά προσθέσουμε τα στοιχεία της γραμμής SOS για την ψυχοκοινωνική στήριξη και συμβουλευτική σε γυναίκες θύματα βίας στο διάστημα (11.3.2011 έως 11.3.2013) είναι πρόδηλο το εκρηκτικό μείγμα που προκύπτει για το μισό της κοινωνίας, τις γυναίκες. Από το σύνολο των κλήσεων της γραμμής SOS, το 74% αφορούσαν καταγγελίες έμφυλης βίας των ίδιων των κακοποιημένων των γυναικών, το 78% περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, ενώ το 62% δήλωναν μητέρες!
Σε μία κοινωνία όπου κυριαρχεί η βία και η καταστολή ο δημόσιος χώρος είναι πια επικίνδυνος για τις γυναίκες. Ο φόβος της βίας και της παρενόχλησης περιορίζει την ελεύθερη κίνηση των γυναικών στο δημόσιο χώρο, περιορίζει τη δυνατότητα πρόσβασης σε δημόσια αγαθά και σε ορισμένες δραστηριότητες. Οι γυναίκες οδηγούνται στον κοινωνικό αποκλεισμό.
Το 2008 είχαμε γράψει: η ανάγκη ανατροπής αυτής της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και η χρεωκοπία της συναφούς ιδεολογίας είναι άμεση και επιτακτική. Διότι δεν κινδυνεύουμε μόνο από μερική απώλεια των όσων με αγώνες σκληρούς και μακρόχρονους έχουμε πετύχει. Κινδυνεύουμε με γενική εκθεμελίωση και των αποτελεσμάτων των αγώνων μας και των αρχών πάνω στις οποίες οι κατακτήσεις μας στηρίχτηκαν.
Να λοιπόν που οι κατακτήσεις των γυναικών που κερδήθηκαν μετά από πολύχρονους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος, σήμερα κατακρεουργούνται. Η οπισθοδρόμηση των γυναικών θα σημάνει την οπισθοδρόμηση όλης της κοινωνίας και τον αφανισμό των δικαιωμάτων κάθε κοινωνικής ομάδας που ιστορικά έχει βιώσει και βιώνει την καταπίεση, όπως οι μετανάστριες και οι μετανάστες, όπως η ΛΟΑΤ κοινότητα. Αν και διεθνώς έχει αναγνωριστεί ότι η βία λόγω φύλου συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κυβέρνηση "ενδιαφέρεται" μόνο για την περιστολή κάθε κοινωνική παροχής. Αγνοεί επιδεικτικά όλες τις διεκδικήσεις του φεμινιστικού κινήματος και των γυναικείων οργανώσεων. Καμία μέριμνα, καμία χρηματοδότηση δομών στήριξης κακοποιημένων γυναικών, ούτε εκπαίδευση των εμπλεκόμενων φορέων στον τρόπο υποδοχής και αντιμετώπισης γυναικών που έχουν υποστεί βία. Το αποτέλεσμα είναι τα κέντρα υποδοχής και υποστήριξης να είναι ελάχιστα, ενώ περισσότερες γυναίκες δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους, και όσες τη γνωρίζουν δεν νιώθουν άνετα να προσφύγουν σε αυτά αφού δεν υπάρχει ενημέρωση.
Με όρους απόλυτης φτώχειας, η επιδείνωση της φτώχειας λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις, παρουσιάζοντας αύξηση από 16,4% το 2008 σε 22,9% το 2010.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ένας στους δύο φτωχούς διαθέτει εισόδημα χαμηλότερο του 74% του διάμεσου εισοδήματος των κατοίκων της χώρας (πολύ χαμηλότερο δηλαδή από το όριο της φτώχειας, που είναι 60%).
Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στη χώρα ανήλθε σε 34,6% το 2012, από 31% το 2011.
Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ δείχνει ότι το άλμα της φτώχειας είναι εντονότερο στις γυναίκες, καθώς ο σχετικός δείκτης ανήλθε από 16,8% το 2010 σε 23,5% του συνολικού πληθυσμού γυναικών το 2011.
Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός ευνοούν τη βία κατά των γυναικών και ταυτόχρονα αποτελούν τις συνέπειές της. Οι αρνητικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης ωθούν όλο και περισσότερες γυναίκες στο περιθώριο της κοινωνίας. Είναι πολύ δύσκολο οι φτωχειές και κοινωνικά αποκλεισμένες, να αποφύγουν τη βία, να βρουν προστασία και να διεκδικήσουν νομικά το δίκιο τους.
Η φτώχεια αποτελεί συχνά συνέπεια της βίας. Υπάρχουν γυναίκες που, όταν αποφασίσουν να εγκαταλείψουν τον βίαιο σύντροφό τους, βρίσκονται από οικονομική άποψη στο μηδέν. Οι μετανάστριες, αν θέλουν να χωρίσουν, πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι κινδυνεύουν με απέλαση.
Για τους περισσότερους ανθρώπους ειρήνη σημαίνει η απουσία πολέμου. Όμως πώς μπορούμε να μιλούμε για ειρήνη όταν άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα, από αρρώστιες που είναι θεραπεύσιμες, όταν στερείται στους ανθρώπους το δικαίωμα στην εργασία και τη μόρφωση, όταν δεν μπορούν να δημιουργήσουν την οικογένεια που επιθυμούν, όταν δεν μπορούν να εξελιχθούν και να έχουν ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Όλα αυτά είναι μορφές βίας, ακόμη και αν δεν υπάρχει πόλεμος.
Όμως ο δόλιος σκοπός του καπιταλισμού να αναγκάσει τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες στην Ευρώπη να ζουν σε συνθήκες της εποχής του Όλιβερ Τουίστ, συναντά μεγάλες αντιδράσεις από τους θιγόμενους άνδρες και γυναίκες, ιδιαίτερα στην Ελλάδα.
Ιδιαίτερα οι γυναίκες έχουν, σε σχέση με άλλοτε, μεγάλη συμμετοχή στην αντίσταση ενάντια στις μνημονιακές επιδιώξεις και τις συνέπειές τους. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί ο ανυποχώρητος αγώνας των απολυθέντων καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών, που δείχνει ξεκάθαρα πως οι γυναίκες δεν πρόκειται να γυρίσουν σπίτι. Παράδειγμα θάρρους οι γυναίκες της Ιερισσού και της Κερατέας.
Και μέσα σε αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα αυτές που δεν μιλούσαν, δηλαδή οι κακοποιημένες γυναίκες, άρχισαν να καταγγέλλουν τους θύτες περισσότερο από ποτέ. Οι καταγγελίες που αφορούν στα κρούσματα βίας έχουν αυξηθεί κατά 47% και σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη αυξήθηκαν και οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας και σε λίγες περιπτώσεις που έφτασαν μέχρι το τέλος επιβλήθηκαν κυρώσεις στην εργοδοσία.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί δέσμευση η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και η καταπολέμηση κάθε είδους διάκρισης μέσα από μέτρα που θα κατοχυρώνουν την ουσιαστική ισότητα των φύλων. Η αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών αλλά και των αιτιών που την παράγουν αποτελούν άμεση προτεραιότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ενιαίος νόμος για τη βία κατά των γυναικών είναι επιτακτική ανάγκη να υλοποιηθεί. Ένας νόμος που θα καλύπτει τη βία τόσο εντός όσο και εκτός οικογενειακού πλαισίου, στην εργασία, στην κοινωνία. Που θα εγγυάται την ισότιμη προστασία και το δικαίωμα όλων ανεξαιρέτως των γυναικών (ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, γλώσσας) σε ουσιαστικά μέτρα προστασίας, υποστήριξης και αποκατάστασης (πρόληψη, υγεία, κατοικία, κοινωνική και δικαστική βοήθεια, εκπαίδευση, απασχόληση, συμβουλευτική υποστήριξη και νομική βοήθεια).
