ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΑΝΟΥ*
Δεν με φοβίζει η φασιστική / ναζιστική ιδεολογία. Αμείλικτη η Ιστορία, την έκρινε και την καταδίκασε. Και ήταν τόσο βαριά η ιστορική της καταδίκη, που δύσκολα πια θα κατορθώσει να ξανασηκώσει κεφάλι. Η ιδεολογική καταδίκη του φασισμού συνεπάγεται και μια πολιτική δυσχέρεια, που γνωρίζουν όλα τα μεταπολεμικά φασιστικά μορφώματα της κεντρικής Ευρώπης: δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ούτε την πολιτική τους υπόσταση. Όλα τα φασιστικά μορφώματα;
Το ελληνικό φαινόμενο της Χρυσής Αυγής χρειάζεται ειδική προσοχή. Με φοβίζει η πολιτική του επιρροή. Φαινομενικά το πολιτικό μόρφωμα του νεοναζισμού στη χώρα μας ξεπήδησε ξαφνικά μέσα από την κρίση. Ωστόσο η μακρά περίοδος της επώασής του προκαθορίζει και τη διάρκεια και την ένταση του αγώνα που θ' απαιτηθεί για την εξάλειψή του.
Στη χώρα μας, την πατρίδα της Δημοκρατίας, ο φασισμός είχε αδιάλειπτη πολιτική παρουσία από το 1936. Και εδώ δεν πρόκειται για μια περιθωριακή επιρροή στα πολιτικά πράγματα, αλλά για κεντρική ανάμειξη από θέσεις πολιτικής ισχύος. Τη διαχείριση της εξουσίας του Ιωάννη Μεταξά τη διαδέχτηκε η κυβέρνηση των δωσιλόγων, ενώ η πραγματική εξουσία ασκήθηκε σε όλη τη διάρκεια της κατοχής ευθέως από τους ένοπλους ναζιστές κατακτητές και τους επίσης ένοπλους εγχώριους ταγματασφαλίτες.
Βέβαια, υπήρξαν από τότε μέχρι σήμερα και περίοδοι περιορισμού της πολιτικής επιρροής του φασισμού/ναζισμού ως αποτέλεσμα κυρίως της ιδεολογικής, αλλά εν μέρει και πολιτικής επικράτησης δημοκρατικών ή/και αριστερών ρευμάτων. Έτσι, για παράδειγμα, στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας του ΕΑΜ ο φασισμός αναγκάστηκε να "λουφάξει" προσωρινά. Αντίστοιχα, στην πρώιμη περίοδο της μεταπολίτευσης του 1974 μαζί με την πολιτική ήττα της στρατιωτικής δικτατορίας εκδηλώθηκε και μια σχεδόν καθολική αποστροφή του ελληνικού λαού προς τον φασισμό με σημαντικό ιδεολογικό βάθος και σχετικά μεγάλη χρονική διάρκεια. Έτσι εμποδίστηκε η άμεση πολιτική εμφάνιση φασιστικών μορφωμάτων με σοβαρή δράση.
Ωστόσο η αδιαμφισβήτητη κυριαρχία της δεξιάς παράταξης δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί μέχρι σήμερα χωρίς τη συστηματική αξιοποίηση του εγχώριου φασισμού. Σε τελευταία ανάλυση οι απόγονοι των ταγματασφαλιτών είναι εκείνοι, που είτε με την ανοχή τους είτε με την έμμεση ή και άμεση συμμετοχή τους στηρίζουν σήμερα και ενισχύουν το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής.
Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, που αποκομίζουν σήμερα ποικιλότροπα πολιτικά οφέλη από την ανάπτυξη του φασισμού. Η πιο ακραία μερίδα απ' αυτούς εκπέμπει το φασιστικό της σήμα με άναρθρες κραυγές τύπου "εγέρθητι". Στο ενδιάμεσο βρίσκονται οι πολιτικά μετακινούμενοι ανάμεσα στα δεξιά κόμματα και τα υπερδεξιά μορφώματα. Η συνταγή ολοκληρώνεται από τους πολιτικούς με "δημοκρατικές περγαμηνές", οι οποίοι καταδικάζουν φραστικά τον φασισμό.
Στην πατρίδα της Δημοκρατίας -και ταυτόχρονα πατρίδα των ταγματασφαλιτών- ο σπόρος του φασισμού φυτρώνει πάνω στο εύφορο έδαφος των άναρθρων κραυγών, των απάνθρωπων, κτηνωδών ενστίκτων, που οδηγούνται από την οσμή του αίματος, φυτρώνει πάνω στην καμένη γη, όπου πρώτα ανθούσε ο πολιτισμός του Ανθρώπου. Η ριζοσπαστική αντιμετώπιση του φασισμού δεν μπορεί ν' αγνοεί τα βαθύτερα αίτια της ξέφρενης ανάπτυξής του. Ταυτόχρονα δεν μπορεί, παρά να προσανατολίζεται προς τη ριζική εξάλειψη αυτών των αιτίων. Το καλύτερο φάρμακο ενάντια στον φασισμό είναι η καλλιέργεια του Λόγου. Είναι φάρμακο απλό και μεγάλης αντοχής. Η Ιστορία το έκρινε κι αυτό, καθώς διαπερνούσε τον Μεσαίωνα. Και εδώ δεν χρειαζόμαστε απαραιτήτως τον Λόγο κανενός Θεού ούτε κανενός Υπερανθρώπου. Ο απλός, ανθρώπινος Λόγος καλλιεργείται μέσα στα σχολεία της ανθρωπιστικής Παιδείας, από απλούς δασκάλους, που με τον τρόπο αυτό βγάζουν το ψωμί τους, όπως και όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι. Αφήστε τους να κάνουν τη δουλειά τους!
* Ο Βασίλης Μπάνος είναι εκπαιδευτικός.
