Η αντίληψη της κυβέρνησης για τον δημόσιο χαρακτήρα του πολιτισμού, τις διαφανείς διαδικασίες και τον ρόλο των φορέων του υπουργείου Πολιτισμού για μια αδιαμεσολάβητη σχέση με την καλλιτεχνική κοινότητα και το σώμα του σύγχρονου πολιτισμού γίνεται παραπάνω από εμφανής στο νομοσχέδιο για το «Ακροπόλ» που εισήχθη χθες στη Βουλή και η συζήτησή του αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.
Ένα διαφορετικό σχέδιο
Από τη δημιουργία μιας κυψέλης σύγχρονου πολιτισμού, με έμφαση στους νέους καλλιτέχνες και δημιουργούς, που θα λειτουργούσε ως πυρήνας σε μια εξωστρεφή πολιτιστική πολιτική διασυνδεδεμένη άμεσα με την περιφέρεια, τις διεθνείς κοινότητες και όλα τα πεδία των τεχνών και αποτελούσε τη στρατηγική επιδίωξη του νομοσχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ για το «Ακροπόλ» επί υπουργίας Μυρσίνης Ζορμπά, το οποίο δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί λόγω της προκήρυξης των εκλογών του περσινού Ιουλίου, η κυβέρνηση καταθέτει τώρα τη δική της πρόταση, με ένα νομοσχέδιο που διαπνέεται από μια μανατζερίστικη αντίληψη και, υπό το άγρυπνο βλέμμα της αγοράς και των εργαλείων χρηματοδότησης, κλείνει το μάτι στον ιδρυματικό πολιτισμό και τον στενό εναγκαλισμό της πολιτιστικής παραγωγής με υπουργικές επιδιώξεις.
Για τη στέγαση του φορέα παραχωρείται για είκοσι έτη, χωρίς αντάλλαγμα, το πρώην ξενοδοχείο «Acropole Palace», ενώ προβλέπεται η δυνατότητα του υπουργού Πολιτισμού να χρησιμοποιεί, χωρίς αντάλλαγμα, χώρους του παραχωρούμενου κτηρίου για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, την υποδοχή επισήμων προσκεκλημένων και κάθε άλλη δραστηριότητα για την οποία ο υπουργός κρίνει σκόπιμη τη χρήση των χώρων του.
Με περισσή δημιουργική ασάφεια
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι το «Ακροπόλ Ακρός», όπως ονομάζεται, θα είναι ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και, ως εποπτευόμενος οργανισμός του υπουργείου Πολιτισμού, θα επικεντρώνεται κυρίως στην «ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων για την ενδυνάμωση των δομών οργανισμών και φορέων του πολιτιστικού και δημιουργικού κλάδου, την παροχή εργαλείων και τεχνογνωσίας για την εξεύρεση πόρων και την αξιοποίηση ευκαιριών, την καλλιέργεια των δεξιοτήτων των μελών του πολιτιστικού και δημιουργικού κλάδου και την ανάδειξη νέων στελεχών στο πεδίο του πολιτισμού και της πολιτιστικής διαχείρισης».
Η αντίληψη της επιμόρφωσης καλλιτεχνών μέσω σεμιναρίων προκειμένου να αποκτήσουν διοικητικές ικανότητες, δεξιότητες επικοινωνίας και διαπραγμάτευσης, και στη δυνατότητα εύρεσης και αξιοποίησης χρηματοδοτικών πηγών και εργαλείων, κυριαρχεί.
Προβλέπεται η προώθηση και προβολή της σύγχρονης καλλιτεχνικής και πολιτιστικής δημιουργίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέπουν την ενίσχυση, την καλλιέργεια και την παραμονή στη χώρα αναδυόμενων καλλιτεχνικών δυνάμεων, η διάχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στο γενικό κοινό και ο σχεδιασμός πολιτικών ανάπτυξης κοινού, η διοργάνωση δράσεων, εκδηλώσεων και εκθέσεων τόσο μέσα στο κτήριο που του έχει παραχωρηθεί όσο και στην ευρύτερη περιοχή, η εξασφάλιση της δυνατότητας διάδρασης του γενικού κοινού με μέλη του πολιτιστικού και δημιουργικού κλάδου. Οι ακριβείς στόχοι του ωστόσο παραμένουν ασαφείς.
Προβλέπεται επίσης η φιλοξενία καλλιτεχνών και δημιουργών από το εξωτερικό, η παροχή υπηρεσιών και ευκαιριών δικτύωσης και διασύνδεσης, η διοργάνωση σεμιναρίων και η σύναψη προγραμμάτων ή άλλων συμβάσεων με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού. Για την προβολή των δράσεων του «Ακροπόλ» προβλέπονται ψηφιακός κόμβος, ειδικές εκδόσεις, σχετικά βίντεο και προωθητικά ψηφιακά εργαλεία.
«Ως προς τη δυνατότητα διάθεσης έργων των μελών του δημιουργικού και πολιτιστικού κλάδου», διαβάζουμε στην αιτιολογική έκθεση, «επιδιώκεται η δημιουργία εύρωστων και ικανών δομών οι οποίες θα μπορούν να παράγουν καλλιτεχνικό έργο διακριτό, υψηλής ποιότητας, αναγνωρίσιμο και άξιο αναφοράς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό». Αντί δηλαδή να λειτουργεί ως ένα δυναμικό και διαρκές εργαστήριο τεχνών και βήμα νέων καλλιτεχνών, επιλέγει την πρακτική της ανάθεσης για την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου, που θα επιχορηγείται και θα επιδοτείται κατόπιν έγκρισης του Διοικητικού Συμβουλίου του.
Διοίκηση με υπουργική ανάθεση
Προσανατολισμένη σ’ αυτή την αντίληψη, η διάρθρωση της διοίκησης και διεύθυνσής του αποτελείται από έναν διευθυντή η επιλογή του οποίου θα γίνεται μέσω δημόσιας πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο τριετούς θητείας που διορίζεται με απόφαση του υπουργού Πολιτισμού, και σύσταση πενταμελούς διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής από διεθνούς κύρους προσωπικότητες που θα συμβάλλουν αμισθί «τόσο εισφέροντας τεχνογνωσία (know how) όσο και πηγές χρηματοδότησης – χορηγίες» και θα διασυνδέουν με το διεθνές καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Με το άλλοθι, ωστόσο, της επιτάχυνσης της έναρξης λειτουργίας του νέου φορέα παρακάμπτεται η δημόσια πρόσκληση και ο πρώτος διευθυντής του διορίζεται από τον υπουργό.
Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι φιλοδοξεί να «διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην αναζωογόνηση της ευρύτερης περιοχής», σε συνδυασμό με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και φορείς της περιοχής. Κάπως έτσι εκπίπτει άδοξα η πολυδιαφημισμένη, αλλά ανεφάρμοστη ενοποίηση των τριών τοπόσημων της περιοχής.
Άξιο προσοχής επίσης είναι το γεγονός ότι δημιουργείται αυτοτελές Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων, το οποίο υπάγεται απευθείας στον υπουργό Πολιτισμού.
Ο φορέας, τέλος, θα απασχολεί 17 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και δύο θέσεις νομικών συμβούλων, ενώ προβλέπεται η απόσπαση έξι υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ οι οποίοι θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους κατά το πρώτο έτος λειτουργίας του νέου φορέα. Η βασική διάρθρωση του οργανογράμματος περιλαμβάνει τμήματα προγραμματισμού, προβολής και προώθησης, ανάπτυξης, διοικητικών-οικονομικών υπηρεσιών και λειτουργίας.
Μυρσίνη Ζορμπά
«Το σχέδιο νόμου που έρχεται στη Βουλή για ψήφιση αποπειράται να ιδρύσει ένα νομικό πρόσωπο που βρίσκεται απέναντι και αντίπερα στις ανάγκες του σύγχρονου πολιτισμού, αλλά και αντίθετα στα ρεύματα των τεχνών που ύψωσαν φωνή απελπισίας το τελευταίο διάστημα με την κρίση του κορωνοϊού» επισημαίνει η πρώην υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, που επί θητείας της είχε εκπονήσει νομοσχέδιο για το Κέντρο Σύγχρονης Δημιουργίας «Ακροπόλ», έναν δημόσιο θεσμό που θα αγκάλιαζε όλες τις τέχνες και τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή με το βλέμμα στραμμένο στην κοινωνία και τη συμμετοχική, χωρίς αποκλεισμούς διαδικασία. «Το υπουργείο», υπογραμμίζει, «έδειξε να μην γνωρίζει και να μην θέλει να μάθει ποια είναι τα κρίσιμα ζητήματα των τεχνών στη χώρα και τώρα δείχνει να επιδιώκει συστηματικά να οδηγήσει το πολιτιστικό πεδίο σε λάθος κατεύθυνση.
Γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι ο σύγχρονος πολιτισμός και οι τέχνες έχουν ανάγκη από έναν χώρο ελευθερίας, διαλόγου, συμμετοχής και έμπνευσης στο κέντρο της Αθήνας. Δεν έχουν ανάγκη από ένα νέο ανεξέλεγκτο διευθυντήριο που θα επιλέγεται, θα διορίζεται και θα ελέγχεται ολόκληρο, από τον διευθυντή και το Δ.Σ. έως τη διεθνή επιτροπή, από τον υπουργό. Αλλά αυτό κάνει το νέο νομοσχέδιο.
Το μοντέλο που χρησιμοποιείται συνδυάζει τα χειρότερα χαρακτηριστικά των παλιότερων εποπτευόμενων νομικών προσώπων με τα πιο κλειστά και αδιαφανή συστήματα διαχείρισης, τις εργολαβίες, τις υπηρεσίες κέντρων κατάρτισης, το μάρκετινγκ και τις δημόσιες σχέσεις. Αυτό το μοντέλο είναι πολύ παλιό για να πλασάρεται για νέο και πολύ επικίνδυνο για το πεδίο των τεχνών σήμερα στη χώρα μας».
Ραλλία Χρηστίδου
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ραλλία Χριστίδου, εισηγήτρια στη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή εκ μέρους της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επισημαίνει ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είχε την πρόθεση το ‘Ακροπόλ’ να αποτελέσει ένα μέσο διάχυσης της καλλιτεχνικής δημιουργίας προς την κοινωνία, ανοιχτό και εξωστρεφές. Να φέρνει σε επαφή το κοινό με νέους καλλιτέχνες, τους καλλιτέχνες μεταξύ τους, να υποβοηθήσει την ώσμωση μεταξύ καλλιτεχνικών τάσεων και εξελίξεων στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό.
Η οπτική της νυν υπουργού είναι διαφορετική, βάζοντας στο κέντρο της φιλοσοφίας τού εν λόγω φορέα την αναζήτηση χρηματοδοτήσεων και τη διοίκηση μέσω αυτού του πολιτισμικού πεδίου που θα επηρεάζει. Έχει τεράστια σημασία πώς αντιλαμβανόμαστε, επομένως, την καλλιτεχνική δημιουργία: ως επιχείρηση που κατ’ αρχάς και πρωτίστως πρέπει να έχει έσοδα και κέρδη ή ως διαδικασία καλλιέργειας του κοινού και εξέλιξης των καλλιτεχνών μέσω της τέχνης, στην οποία το κράτος τοποθετείται ως μαικήνας και αρωγός;».
