Η ΕΠΟΧΗ
(...) Στη σημερινή Ελλάδα η διόγκωση της εκλογικής βάσης της Χ.Α. δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο με την κρίση και τις μνημονιακές πολιτικές. Αυτές υπήρξαν ο πυροκροτητής. Η εύφλεκτη ύλη είχε όμως σωρευθεί από δεκαετίες. Μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες ήταν ουσιαστικά αποκλεισμένο από την καταναλωτική πανδαισία και ακόμα μεγαλύτερο δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τους κυρίαρχους καθημερινούς και όχι μόνο ιδεολογικούς λόγους. Η τηλεόραση κυρίως, και δευτερευόντως διάφορα γυαλιστερά έντυπα, αντιστάθμιζαν τις κάθε τύπου υλικές και ηθικές στερήσεις αυτών των στρωμάτων, συντηρώντας τον ουσιαστικό πολιτισμικό αποκλεισμό τους.
Αυτή η αλλοτρίωση «δικαιώθηκε», όταν με την κρίση διασπάσθηκαν, απογυμνώθηκαν ή κατέρρευσαν οι προηγούμενοι κυρίαρχοι λόγοι. Οι μέχρι τώρα αποκλεισμένοι αισθάνθηκαν δικαιωμένοι και η ΧΑ ήταν ένας χώρος που τους επέτρεπε να δηλώνουν την απόρριψη των κυρίαρχων ιδεολογικών δομών, χωρίς ταυτόχρονα να αισθάνονται ότι διακινδυνεύουν την ανατροπή του οικονομικού συστήματος. Η συμμετοχή τους σε αυτό ως καταναλωτές αποτελεί για αυτούς απαγορευμένο μεν, αλλά επιθυμητό καρπό. Θα εξαρτηθεί από την πολιτική και τη στάση των άλλων πολιτικών κομμάτων και κοινωνικών οργανώσεων αν αυτή η κατηγορία συμπολιτών μας διευρυνθεί ή συρρικνωθεί σε έναν ασήμαντο αριθμητικά σκληρό πυρήνα, για τον οποίο ο λόγος και η πράξη της Χ.Α. ανταποκρίνεται πλήρως στην ενστικτώδη αντίληψη που έχουν για τον κόσμο και τη ζωή.
Ανεξάρτητα από την ύπαρξη οργανωμένων πολιτικών εκφράσεων, σε όλες τις εποχές υπάρχει αυτός ο εν υπνώσει σκληρός φασιστικός πυρήνας. Οι άνθρωποι αυτοί μεταφράζουν με τους δικούς τους πολιτισμικούς κώδικες τον κυρίαρχο κοινωνικό δαρβινισμό με τον λόγο περί ανταγωνιστικότητας, αριστείας, ατομισμού κ.λπ. Τα παιδιά μαθαίνουν από την πιο μικρή ηλικία, μέσα από τους συνεχείς διαγωνισμούς που υποβάλλονται στο σχολείο, ότι η ζωή είναι ένας αγώνας όλων εναντίον όλων, ότι επιβιώνει «ο άριστος» και οι υπόλοιποι εκπίπτουν. Πρόκειται για μια παραφθορά της παλιάς δημοκρατικής αριστείας, που προσπαθούσε να δώσει ίσες δυνατότητες στην εκκίνηση σε όλους και επιβράβευε τους πρώτους ανάμεσα στους ίσους. Οι του σκληρού πυρήνα της Χ.Α. αριστεύουν στον τσαμπουκά της γειτονιάς, στο μόνο περιβάλλον που το μπορούν. Είναι τραγικό ότι και εκτός Χ.Α., η λεκτική βία, η ειρωνεία με χυδαία υπονοούμενα, με λίγα λόγια η λαϊκότροπη μαγκιά και ο τσαμπουκάς έχουν καθιερωθεί ακριβώς στους χώρους, οι οποίοι μονίμως «καταδικάζουν τη βία από όπου και αν προέρχεται».
Από τη συνέντευξη του Χρήστου Χατζηιωσήφ στους Π. Κλαυδιανό και Στ. Κουτρουβίδη, 06/10/2013
