Του Γιάννη Στέφου*
Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας χαιρετίζει σήμερα την τεράστια ανταπόκριση των εκπαιδευτικών και τους ευχαριστεί γιατί υπερβάλλουν εαυτούς στην προσπάθειά τους να κάνουν μάθημα εξ αποστάσεως. Καλοδεχούμενες οι ευχαριστίες, αλλά ας δούμε την πραγματικότητα.
Η εκπαιδευτική κοινότητα κλήθηκε να καλύψει ξαφνικά τα κενά ενός εκπαιδευτικού συστήματος που χρόνια τώρα τυρβάζει περί αριστείας, αποτελεσματικότητας, κάλυψης ύλης, αξιολόγησης, προγραμμάτων σπουδών στα Θρησκευτικά, σημαιοφόρων και άλλων τέτοιων καταπληκτικών.
Απαίτησαν, πρώτα το υπουργείο και μετά η «κοινωνία», διά μέσου των δημοσιογράφων που χαρακτήρισαν τους δασκάλους και τους καθηγητές ανεπαρκείς, τεμπέληδες και αδιάφορους, να υλοποιήσουν μια εκπαίδευση εξ αποστάσεως χωρίς ούτε στοιχειώδη γνώση ούτε επάρκεια τεχνικής υποστήριξης.
Ένας υπολογιστής, μια σύνδεση στο Διαδίκτυο, εναλλακτικά ένα τηλέφωνο υπάρχει σε κάθε σπίτι και το πρόβλημα λύθηκε. Και ο ενθουσιασμός για την επιτυχία μεγάλος. Από την πλευρά του υπουργείου, βέβαια. Γιατί οι εκπαιδευτικοί βιώνουν αποτυχίες.
Σχολείο ούτε εξ αποστάσεως
Οι μαθητές της Γ' Λυκείου, αρχικά, δεν ανταποκρίνονται καν στο κάλεσμα για τηλεκπαίδευση, πλην ελαχίστων. Και δεν ανταποκρίνονται για πολλούς λόγους. Όσο και αν παραξενεύεται η υπουργός ή ο δημοσιογράφος, ναι, υπάρχουν σπίτια χωρίς υπολογιστή. Ναι, υπάρχουν σπίτια χωρίς σύνδεση στο Διαδίκτυο. Ναι, υπάρχουν μαθητές που δεν χρησιμοποιούν το σταθερό τους τηλέφωνο για να κάνουν μάθημα γιατί βρίσκονται σε μειονεκτική θέση έναντι των συμμαθητών τους που διαθέτουν υπολογιστή. Και είναι. Γιατί για να δούμε πώς θα κάνει μάθημα Αρχαίων Ελληνικών από το τηλέφωνο; Περίληψη κειμένου από το τηλέφωνο; Αν θυμάμαι καλά, το 2009 είχαν δοθεί λάπτοπ στους μαθητές της Α' Γυμνασίου, το δωρεάν Wi-Fi του Σαμαρά δεν έφτασε ακόμα, κι εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση, δεν έχουμε να επιδείξουμε και πολλά σε αυτόν τον τομέα.
Δεν ανταποκρίνονται, επίσης, γιατί τα φροντιστήρια καλύπτουν τις ανάγκες τους για τις Πανελλαδικές, έτσι τα έχουν πείσει χρόνια τώρα, και σ’ αυτόν τον αγώνα δρόμου το σχολείο δεν είναι θελκτικό ούτε... εξ αποστάσεως.
Δεν ανταποκρίνονται γιατί βαρέθηκαν να παραβλέπουμε τις αγωνίες τους και τα αδιέξοδά τους κι εμείς να τα καλούμε για μάθημα. Όπως πολύ καλά είπε ο Κ. Γαβρόγλου, «εδώ, λοιπόν, θα πρέπει να αναδειχθεί ο αναντικατάστατος ρόλος της δημόσιας εκπαίδευσης και των λειτουργών της: Πώς θα συμβάλουν και θα βοηθήσουν τα παιδιά να περάσουν αυτήν την περίοδο με όσα λιγότερα τραύματα γίνεται, να αντέξουν μια καθημερινότητα που θα τους είναι εξαιρετικά καταπιεστική».
Εκπαιδευτικοί - πρόσκοποι
Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί. Χωρίς επιμόρφωση στις ΤΠΕ, χωρίς εργαστήρια στα σχολεία, με έναν προτζέκτορα που πρέπει να του κλείνεις ραντεβού για να προλάβεις. Με μέσο όρο ηλικίας στους συλλόγους κοντά στα 50 έτη και με «υποκείμενα νοσήματα» οι περισσότεροι, πρέπει σαν πρόσκοποι, με χαρά και αποτελεσματικότητα, να χειριστούν ένα άγνωστο και αναποτελεσματικό μέσο με κάμερες, μικρόφωνα και μαθητές που βαριούνται.
Υπάρχει, βέβαια, και η ασύγχρονη εξ αποστάσεως... αλλά τις μεταμεσονύχτιες ώρες. Μόνο τότε μπορεί να δουλέψουν, αν έχεις τύχη...
Όταν, λοιπόν, βλέπεις τους αριθμούς των εκπαιδευτικών που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, πανηγυρίζεις. Αλλά άκουσε την κριτική τους. Απάντησε στα παπαγαλάκια των ΜΜΕ, δείξε την εμπιστοσύνη σου στους εκπαιδευτικούς, βοήθησέ τους με τον ρεαλισμό, όχι με την υποκρισία.
Περνάμε μια δύσκολη εποχή ολόκληρη η κοινωνία. Μια κρίση που δεν ξέρουμε ούτε το τέλος της ούτε πού θα μας βγάλει. Το σχολείο της κρίσης, το σχολείο των τάξεων χωρίς καθηγητές, το σχολείο των ανισοτήτων, το εγκαταλειμμένο σχολείο, δεν μπορεί να απαντήσει στην κρίση με επιτυχία. Μπορεί να σταθεί στο πλευρό των μαθητών, να στηρίξει τις παιδικές ψυχές που αναρωτιούνται πολλά «γιατί;», να αποφορτίσει τους μαθητές της Γ' Λυκείου για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, να κρατήσει το ενδιαφέρον των μαθητών για τη μάθηση. Δεν μπορεί όμως να καυχιέται για επιτυχία το υπουργείο επειδή οι αριθμοί ευημερούν.
Μόνο οι εκπαιδευτικοί μπορούν να καυχιούνται για το φιλότιμο και την αγάπη τους για τα παιδιά. Ναι, αυτοί οι άπλυτοι, οι τεμπέληδες, οι ανεπαρκείς κατά ποσοστό (για να μην ξεχνιόμαστε) εκπαιδευτικοί, αυτοί που μπορούν και κάνουν τις άχαρες τάξεις ζωντανές και όμορφες, αυτοί που προσπαθούν να συντροφεύσουν στις ανησυχίες και στις ματαιώσεις των παιδιών, αυτοί που χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους όταν ένα παιδί πεινάει.
Το υπουργείο αντιμετωπίζει την κρίση σαν ευκαιρία, λέει. Ευκαιρία για τι; ρωτούν οι εκπαιδευτικοί. Ευκαιρία για λιγότερους διορισμούς; Ευκαιρία για περισσότερους ταξικούς αποκλεισμούς από το αγαθό της Παιδείας; Ευκαιρία για έλεγχο των εκπαιδευτικών; Πάντως σίγουρα όχι ευκαιρία για τη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση.
Απαντήσεις και όχι ιαχές
Χρειάζονται απαντήσεις και όχι ιαχές. Ας γίνει η αρχή με το πιο εύκολο: μείωση της ύλης για τις Πανελλαδικές με βάση τη διδαχθείσα ύλη και ακύρωση των προαγωγικών εξετάσεων για τις υπόλοιπες τάξεις. Για τα άλλα, τα δύσκολα, ας δώσουν λεφτά για την Παιδεία, ας διορίσουν μόνιμους εκπαιδευτικούς, ας εξοπλίσουν τα σχολεία με τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό, ας επιμορφώσουν ουσιαστικά τους εκπαιδευτικούς, ας μειώσουν τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, ας σταματήσουν τον ανελέητο, ταξικό αγώνα δρόμου για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, ας ξαναδούμε όλοι, Πολιτεία και κοινωνία, την ελεύθερη πρόσβαση στα ΑΕΙ. Ας κερδίσουμε επιτέλους τους μαθητές μας. Όχι εξ αποστάσεως, αλλά... διά ζώσης.
* Ο Γιάννης Στέφος είναι δάσκαλος, μέλος της ΚΕΑ του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, πρώην βουλευτής Ιωαννίνων
